احساس تشنگی مفرط؛ دلایل و راه‌های مقابله با آن
احساس تشنگی شدید می‌تواند فقط یک پیام ساده از بدن باشد: “به آب نیاز دارم”. اما گاهی این تشنگی مداوم ممکن است علامتی از مشکلات جدی‌تری باشد.
کم‌آبی بدن
زمانی که بدن آب کافی برای انجام فعالیت‌های طبیعی ندارد، دچار کم‌آبی می‌شود. تشنگی، مهم‌ترین نشانه آن است و عواملی مانند ورزش شدید، اسهال، استفراغ یا تعریق زیاد می‌توانند علت آن باشند. سایر نشانه‌های کم‌آبی شامل خشکی دهان، ادرار تیره‌رنگ، احساس خستگی، سردرد و کاهش ادرار است. کودکان نیز در صورت کم‌آبی ممکن است گریه بدون اشک، خشکی دهان، بداخلاقی یا کاهش دفعات تعویض پوشک داشته باشند.
دیابت
تشنگی‌ای که با نوشیدن آب هم رفع نمی‌شود (پُلی‌دیپسی)، می‌تواند از نشانه‌های دیابت باشد. در این حالت، بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا در استفاده از آن دچار مشکل است. گلوکز اضافی در بدن آب را با خود دفع می‌کند و باعث تکرر ادرار و افزایش تشنگی می‌شود. دیگر علائم دیابت شامل خستگی، تاری دید، گرسنگی شدید و بهبود کند زخم‌هاست.
دیابت بی‌مزه
این نوع دیابت به کنترل ضعیف تعادل آب در بدن مربوط می‌شود، نه به قند خون. بدن در این حالت هورمون تنظیم‌کننده آب را به اندازه کافی تولید نمی‌کند. علائم آن شامل تشنگی شدید، کم‌آبی و ادرار زیاد است.
خشکی دهان
کاهش تولید بزاق می‌تواند باعث تشنگی شود. این مشکل ممکن است در اثر مصرف برخی داروها، درمان‌های خاص مانند شیمی‌درمانی، بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن یا استفاده از دخانیات ایجاد شود. علائم دیگر شامل بوی بد دهان، تحریک لثه‌ها، مشکل در جویدن و تغییر طعم غذاهاست.
کم‌خونی
در موارد شدید، کم‌خونی می‌تواند باعث تشنگی شود. علائم دیگر آن عبارت‌اند از سرگیجه، ضعف، پوست رنگ‌پریده، ضربان قلب سریع و تعریق زیاد.
هیپرکلسمی
این بیماری به افزایش غیرطبیعی سطح کلسیم خون مربوط است و می‌تواند به دلیل پرکاری پاراتیروئید، برخی سرطان‌ها یا بیماری‌هایی مانند سل ایجاد شود. علائم آن شامل تکرر ادرار، یبوست، تهوع، درد عضلانی، گیجی و در موارد نادر، اختلالات قلبی است.
دلایل دیگر تشنگی بیش از حد:
مصرف غذاهای شور یا تند
خونریزی شدید
مصرف داروهایی که تشنگی را افزایش می‌دهند
پرکاری تیروئید
اختلال روانی پلی‌دیپسی
بارداری (به‌ویژه اگر منجر به دیابت بارداری شود)
راهکار رفع تشنگی
راه‌حل اصلی، نوشیدن آب است؛ اما اگر با نوشیدن آب همچنان تشنگی ادامه داشت، باید علت را بررسی کرد. گاهی تغییرات سبک زندگی یا درمان بیماری زمینه‌ای می‌تواند مشکل را برطرف کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با وجود نوشیدن آب کافی همچنان تشنه هستید یا علائم دیگری مثل تکرر ادرار، خستگی، گرسنگی یا زخم‌های دیر بهبود دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. تشنگی مداوم می‌تواند نشانه‌ای از شرایطی قابل درمان باشد که نباید نادیده گرفته شود.
