چشم فتنه در خواهد آمد؛ چرا نقشه بارزانی نقش بر آب خواهد شد؟/ دست رد دنیا به سینه «اقلیم» ؛ توطئه شوم «مسعود» ناکام می ماند
بارزانی و دوستان او با تمام پیچیدگی های مورد نظر، همه پرسی را برگزار کردند. آنها اجرا کننده یک فتنه هستند که نقشه آن در جایی دورتر طراحی شده است .
کردستان عراق پس از کش و قوس فراوان و علیرغم مخالفتهای دولت عراق و کشورهای همسایه و همچنین قدرتهای جهانی، همه پرسی استقلال را روز ۲۵ سپتامبر برگزار کرد. یک انتخابات غیر قانونی که البته دنیا هم آن را به رسمیت نشناخته است . در حال حاضر تحلیل های مختلفی در مورد این انتخابات و نتیجه ای که از آن حاصل شده وجود دارد .
اگر بنا بر بحث در این مورد باشد می توان نگاهی از دریچه حقوق بین المللی به موضوع همه پرسی داشت. حقوق بین الملل چه رویکردی به موضوع استقلال یک منطقه از کشور مادر خود دارد؟موارد مشابه این موضوع چه بوده است؟ به نظر می رسدنگاه حقوق بین‌الملل به مساله برگزاری همه‌پرسی اعلام استقلال اقلیم کردستان عراق، همزمان با پیچیدگی هایی که دارد تصویر واضحی نیز دارد . این مساله در حقوق بین الملل با یک واژه مهم رو بروست که تقریبا همه چیز را در مورد مساله کردستان مشخص کرده است ؛«شناسایی».
یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل در این باره می گویدمساله حق تعیین سرنوشت یک موضوع بسیار مفصل حقوق بین‌الملل است که پیچیدگی‌های مختلف و ریزه‌کاری‌های متعددی دارد، پرداخت غیرعلمی به آن می‌تواند باعث سردرگمی و برداشت‌های غلط شود. اما به صورت خلاصه می‌توان گفت که حقوق بین‌الملل هیچ رویه ثابتی که مورد قبول همه کشورها باشد، در مورد حق تعیین سرنوشت ملت‌ها از طریق اعلام استقلال ندارد. نمی‌توان با استفاده از رویه‌های حقوق بین‌الملل حق اقلیم کردستان عراق برای برگزاری همه‌پرسی را رد یا تایید کرد. نتیجه تمام بحث‌هایی که در مورد وضعیت حقوقی حق تعیین سرنوشت یکجانبه شده است، تمام موضوع به بحث «شناسایی» از سوی جامعه بین‌الملل خلاصه می‌شود.
اینکه کردستان عراق در منطقه ای پر آشوب و در هم ریخته قرار گرفته و کشور عراق به تازگی از شر داعش خلاصی یافته و هنوز در بعضی از شهرها حضور دارند، اینکه کردها اقوامی پراکنده در ۴ کشور منطقه هستند، اینکه کردستان منطقه ای محصور در خشکی است، اینکه قدرتهای بزرگ هم از همه پرسی اقلیم حمایت نمیکنند و زمان این موضوع را زمان خوبی تلقی نمیکنند، اینکه کردهای سوریه نیز در شمال آن روندی جنگ گونه را طی می کنند و بحران آن در حال تطویل است و اینکه اختلافات داخلی اقلیم و شهرهای مورد مناقشه هنوز وجود دارد، همه و همه بر پیچیدگی های موضوع اضافه می کند. این پیچیدگی باعث می شود موضوع استقلال کردستان عراق از لحاظ حقوق بین المللی نیز با هیچ مورد مشابهی قابل مقایسه نباشد.
در این باره مولایی می گوید: هر چند دیوان بین‌المللی دادگستری پیش از این در پرونده کوزوو رای به پذیرش اعلام استقلال یکجانبه از سوی مردم این منطقه داده است، اما موقعیت و شرایط کوزوو با شرایط دیگر مناطقی که در جهان با این وضع مواجه هستند، متفاوت بود. حتی در مورد کوزوو نیز کشورها نظرات و راهکارهای مختلفی اعلام کردند. بحث‌های نظری که طی قرن گذشته در مورد این حق جریان داشته، هنوز به یک رویه مشخص حقوقی برای استناد در روابط بین‌الملل تبدیل نشده است. برای مثال در مورد پرونده استقلال کبک، دیوان عالی کبک رای داده است که برای اعلام استقلال باید یک دلیل روشن وجود داشته‌باشد. بر اساس این رای در صورتی کبک می‌تواند از کانادا اعلام استقلال کند که به دلیل روشنی ناچار و ناگزیر از اعلام استقلال باشد و باید اثبات کند که مثلا شهروندان کبک به صورت سازمان‌یافته گرفتار تبعیض و نقض حقوق بشر هستند و برای حفظ هویت خودشان مجبور به جدایی هستند.
در مورد ماجرای اقلیم مساله مهم که همان «شناسایی» است تکلیف داستان را مشخص کرده است. دنیا این خواسته غیر قانونی را به رسمیت نشناخته و تنها گفته است که عراق یکپارچه را قبول دارد.
همچنین سیدعلی خرم با اشاره به همه پرسی اخیر در اقلیم کردستان عراق، اظهار کرد: از نظر حقوق بین‌الملل اصولی وجود دارد که تثبیت شده و برخی اصول دیگر نیز در حالت بحث و ابهام است. کشورها در منشور ملل متحد یکسری اصول ثابت و جا افتاده دارند مثل اصل حمایت و احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی کشورها که این اصل بزرگترین و شاید بالاترین اصلی باشد که در منشور ملل متحد در مقدمه و در ماده ۱ آن توضیح داده شده است؛ بنابراین تمامیت ارضی کشورها محترم است و کسی نباید به هر بهانه‌ای آن را خدشه‌دار کند.
به نظر می رسد دلایلی که کردهای عراق برای برگزاری همه پرسی و استقلال می آورند چندان موجه نیست. در این باره خرم می گوید: اولاً کردها در دوره صدام همزمان با شیعیان و بقیه ملت‌ها و قومیت‌ها در عراق مورد ضرب و شتم و بی‌مهری واقع شدند و کردها تنها نبودند و در این راستا سازمان ملل متحد و نیروهای ائتلاف در آن دوره آمدند یک مدار ۳۲ درجه معین کردند و گفتند زیر مدار ۳۲ درجه که شیعیان هستند و بالای مدار ۳۶ درجه که کردها هستند، باید منطقه امن باشد و صدام حق تعرض به آنها را ندارد.
وی همچنین اضافه کرد: با تشکیل دولت جدید عراق، شیعیان به دنبال تجزیه‌طلبی نرفتند بلکه با بقیه اقوام دولت مرکزی را ساختند و قانون اساسی تدوین نمودند که کردها هم آن قانون اساسی را مورد تایید و امضا قرار دادند، بنابراین کردها نمی‌توانند ادعا کنند که مورد بی‌مهری دولت مرکزی واقع شده‌اند. برعکس دولت مرکزی اعتراض دارد که کردها نفت کرکوک را فروخته و به خزانه کشور واریز ننموده‌اند.
به دلیل ابهام‌های یاد شده و همچنین مسائل ناگفته دیگر، به نظر می رسد بحث اعلام استقلال، متوقف در یک بحث سیاست بین‌الملل یعنی «شناسایی» است. گاهی یک جمعیت شرایط برای تشکیل یک دولت را داشته‌باشد اما به دلیل عدم شناسایی از سوی کشورهای دیگر، بدون حق حاکمیت باقی بماند.
بارزانی و دوستان او با تمام پیچیدگی های مورد نظر، همه پرسی را برگزار کردند. آنها اجرا کننده یک فتنه هستند که نقشه آن در جایی دورتر طراحی شده است . نقشه ای که بارزانی آن را عملیاتی می کند توطئه شومی است که قطعا به دلیل عدم همراهی بین المللی قطعا ناکام خواهد ماند .
