تحلیل یک سناتور دموکرات؛ پیامدهای خروج آمریکا از برجام

تیم کین معتید است خروج از توافق با ایران به اقتدار معنوی آمریکا آسیب خواهد زد.
تیموتی کین، حقوقدان، سیاستمدار و سناتور دمکرات از ایالت ویرجینیاست در تحلیل خود در نشریه تایم (آمریکا) نوشت:
کره شمالی در اوایل این ماه، ششمین آزمایش هسته ای خود را انجام داد. کارشناسان، قدرت ویرانگری بمبی را که کره شمالی آزمایش کرد به مراتب شدیدتر از بمبی ارزیابی کردند که در سال ۱۹۴۵ هیروشیما را ویران کرد. آزمایش هسته ای اخیر کره شمالی، حکومت یاغی این کشور را یک گام به قرار دادن کلاهکی هسته ای روی یک موشک بالستیک قاره پیما که قادر است آمریکا را هدف قرار دهد، نزدیک تر ساخته است.
با وجود این، دو روز پس از چنین آزمایشی، به جای تشریح جزئیات راهبردی جامع برای مهار کره شمالی در مناقشه ای که می تواند جان هزاران شهروند آمریکایی و نظامیان این کشور را که در کره جنوبی به سر می برند به خطر اندازد، نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد تصمیم گرفت تا محور اصلی سخنرانی خود را در موسسه ” امریکن انترپرایز” به تهدید هسته ای دیگری که هم اکنون مهار شده است، یعنی ایران اختصاص دهد. وی با تشریح موضع به شدت سئوال برانگیز آمریکا گفت ، دولت ترامپ احتمالاً در ماه اکتبراز تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای خودداری خواهد کرد. بر اساس مفاد این توافق، دولت آمریکا باید هر نود روز یکبار به کنگره پایبندی یا عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای را اطلاع دهد. در صورت خودداری ترامپ از تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای، کنگره شصت روز فرصت خواهد داشت تا درباره از سرگیری تحریم های به حالت تعلیق درآمده هسته ای علیه ایران، این تحریم ها را باردیگر برقرار کند و این کار نقض آشکار توافق خواهد بود.
دونالد ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز تلویحا از نیت خود در این زمینه پرده برداشت و گفت: “صادقانه بگویم که توافق هسته ای با ایران برای آمریکا مایه نگرانی است و براین باورم که شما از همه مسایل مربوط به آن آگاهی ندارید. حرف مرا باور کنید.”
با همه این تفاصیل، آژانس بین المللی انرژی اتمی، مرتباً و در تازه ترین مورد در همین ماه، تائید کرد که ایران به توافق هسته ای پایبند بوده است و دولت ترامپ نیز تا کنون دوباره بر پایبندی ایران به این توافق صحه گذاشته است.
خودداری دولت ترامپ از تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای و هموار کردن راه برای خودداری آمریکا از پایبندی به تعهدات خود در قبال این توافق در حالی که ایران آن را محترم شمرده است، به این معنی خواهد بود که دولت آمریکا تعهدات خود را نادیده می گیرد. حال باید دید که بی تفاوتی دولت آمریکا به قول و قرارهای خود چه پی آمدهایی خواهد داشت.
نخست، این اقدام آمریکا احتمالاً سبب خواهد شد تا ایران محدودیت هایی را که توافق هسته ای برای برنامه هسته ای این کشور ایجاد کرده است کنار بگذارد و به سوی ساخت یک بمب هسته ای گام بردارد. ایران، خودداری آمریکا از تایید پایبندی تهران به توافق هسته ای را به منزله خروج آمریکا از این توافق و ابطال آن تلقی خواهد کرد، برداشتی که احتمالاً متحدان آمریکا در جامعه بین المللی نیز با آن همراه خواهند بود. در چنان وضعیتی، ایران احتمالا برنامه غنی سازی خود را توسعه خواهد داد و دیگر به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی از سایت های خود را نخواهد داد و برای پیشبرد برنامه هسته ای خود فعالیت های دیگری را آغاز خواهد کرد.
گرچه دولت ترامپ تلاش خواهد کرد تا برای برقراری تحریم های تازه علیه ایران، پشتیبانی بین المللی را به دست آورد و ایران را برای کشاندن دوباره به پای میز مذاکره تحت فشار قرار دهد، اما ساده لوحانه خواهد بود اگر تصور کنیم که آمریکا بتواند به سرعت تحریم های فلج کننده ای را علیه ایران برقرار کند به ویژه اینکه نحوه برخورد ترامپ با توافق هسته ای موجبات انزوای بیشتر آمریکا را فراهم خواهد آورد.
زیرپا گذاشتن قول و قرار ما در ارتباط با توافق هسته ای، ضربه ای سهمگین بر اعتبار ما وارد خواهد آورد و متحدان اروپایی ما و دیگر کشورهای جهان چنین نتیجه خواهند گرفت که در زمینه دیپلماسی به آمریکا نمی توان اعتماد کرد.
دیگر پی آمد خروج ما از توافق هسته ای این خواهد بود که ما به راحتی نخواهیم توانست با دیگر اقدامات تهاجمی غیر هسته ای ایران برخورد کنیم.
نکته سوم اینکه، آسیب دیدن اعتبار و شهرت ما صرفا به مخدوش شدن توانمندی ما در مهار ایران محدود نخواهد شد بلکه ما را از اهرم دیگری برای مهار کردن توانمندی کره شمالی در زمینه جنگ افزارهای هسته ای ، محروم خواهد ساخت. مقامات دولت ترامپ می گویند همه گزینه های دیپلماتیک را برای بازداشتن کره شمالی مورد توجه قرار می دهند اما چنانچه ما به تعهدات خود در قبال توافق هسته ای با ایران عمل نکنیم چرا باید تصور کنیم که زمامداران کره شمالی به وعده ما در زمینه پی گیری گزینه های دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشه مربوط به برنامه هسته ای این کشور اعتماد خواهند کرد. حتی دیگر کشورها را نیز نمی توان به خاطر بی اعتماد شدن به ما سرزنش کرد. روسیه و چین برای دستیابی به توافق هسته ای با ایران با ما همکاری کردند و چنانچه ما این توافق چندجانبه را زیرپا بگذاریم آیا واقعاً می توانیم از آن ها انتظار داشته باشیم که به ما برای یافتن راه حلی مبتنی بر گفتگو برای بحران هسته ای کره شمالی، همکاری کنند. و باید دانست که ما چگونه می توانیم بدون کمک روسیه و چین و اهرم های فشاری که این دو کشور در قبال کره شمالی دارند، مشکل خود را با پیونگ یانگ، برطرف کنیم.
بهتر است با صراحت سخن بگوئیم: توافق هسته ای با ایران از ژانویه سال ۲۰۱۶ که این توافق وارد مرحله اجرا شد و ایران بیشتر برنامه هسته ای خود را از فعالیت بازداشت، تا کنون به درستی اجرا شده است. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید نظام پادمان و راستی آزمایی موجود که از آن درباره برنامه هسته ای ایران استفاده می شود دقیق ترین تدابیری است که امروزه در جهان اجرا می شود و توافق هسته ای برای آمانو و همکارانش چنان دسترسی گسترده و سرزده ای به سایت های مورد نظر در ایران فراهم آورده است که وی با اطمینان خاطر می گوید ایران به تعهدات خود عمل کرده است. ما می دانیم که توجه نکردن به توصیه ها و یافته های آژانس چه پی آمدهایی دارد. در سال ۲۰۰۳، کارشناسان آژانس به ما هشدار دادند که هیچ نشانه ای از وجود جنگ افزارهای کشتار جمعی در عراق تحت حاکمیت صدام به چشم نمی خورد. ما این هشدار را نادیده گرفته و به عراق حمله کردیم و از آن زمان تا کنون به خاطر این اشتباهی که مرتکب شدیم از کرده خود پشیمانیم.
اگر ما بار دیگر هشدارهای آژانس را نادیده بگیریم، پی آمد چنین غفلتی، اگر نگوئیم ویرانگر تر از حمله سال ۲۰۰۳ به عراق، دست کم به همان اندازه مخرب خواهد بود. اگر از توافق هسته ای خارج شویم در مورد ایران به همان جایی بازخواهیم گشت که دو سال پیش قرار داشتیم: فاصله ای چند ماهه تا زمان دستیابی ایران به جنگ افزار هسته ای. در مورد کره شمالی نیز اوضاع از این که هست وخیم تر خواهد شد و برنامه هسته ای این کشور از این که هست پیشترفته تر می شود و در نتیجه راه برای دستیابی به صلح از طریق گفتگوی مسالمت آمیز مسدود خواهد شد.
آمریکا با مسایل و مشکلات عدیده ای روبروست: احتمال تبدیل شدن ایران به تهدید هسته ای دوباره، تلاش برای موجه جلوه دادن اقدامات خود جهت مقابله با اقدامات تهاجمی غیرهسته ای ایران، ابزارهایی که ما برای مقابله با کره شمالی در اختیار داریم و سرانجام اعتبار ما در میان جهانیان. آژانس و متحدان ما با صراحت موضع خود را اعلام کرده اند: ایران به تعهدات خود در قبال توافق هسته ای عمل کرده است. با نزدیک شدن به زمان تائید پایبندی ایران به توافق هسته در روز پانزدهم اکتبر، از دولت ترامپ می خواهم که تعهدات کشورمان را محترم بشمارد و پایبندی ایران به این توافق را تائید کند.