دلار از مرز 110 هزار تومان عبور می کند؟
در شرایطی که مدیریت بازار ارز چالشی جدی برای مسئولان اقتصادی شده و کارشناسان بارها درباره بحران کنونی هشدار داده‌اند، قیمت دلار به سریع‌ترین شکل ممکن در حال افزایش است.
در روزهای اخیر بازار ارز بیش از ماه‌های گذشته دچار نوسانات شدید شده است. با اینکه قیمت دلار اکنون در حدود ۸۸ هزار تومان در حال نوسان است، این ارز آمریکایی اخیراً کانال ۹۲ هزار تومان را نیز لمس کرد. شرایط بازار ارز ایران به شکلی نگران‌کننده پیش می‌رود و کارشناسان از مدت‌ها پیش درباره وقوع چنین وضعیتی هشدار داده بودند. اکنون سوال اینجاست که آیا باید منتظر عبور قیمت دلار از مرز ۱۱۰ هزار تومان باشیم؟
بررسی دلایل خروج کنترل از دست نهادهای اقتصادی
در این خصوص، حسین راغفر، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، در گفتگو با خبرنگار دیده‌بان ایران به نکات مهمی اشاره کرد. وی با تاکید بر اینکه نهادهای اقتصادی کشور اختیار کافی برای تصمیم‌گیری ندارند، اظهار داشت: «سیاست‌هایی که به تصویب می‌رسند، اغلب برای توجیه مواضع نادرست گذشته هستند و دستوراتی است که از بالا ابلاغ می‌شود.»
راغفر تاکید کرد مشکلات بازار ارز تنها به ضعف مدیریت مرتبط نیست. او بیان کرد که برخی تخصیص‌های ارزی مانند ۸ میلیارد دلار برای واردات قطعات خودرو یا ۴ میلیارد دلار برای واردات طلا، به جای رفع نیازهای واقعی کشور، منافع گروه‌های خاصی را تامین می‌کند.
عدم تاثیر بانک مرکزی در کنترل قیمت‌ها
این تحلیلگر اقتصادی همچنین به نقش اندک بانک مرکزی در مدیریت اوضاع اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر هیچ محصولی با دلار ۸۵ هزار تومانی وارد نشده است. کالاها بر اساس قیمت دلارهای گذشته خریداری شده‌اند، اما با قیمت‌های فعلی عرضه می‌شوند. این امر نشان‌دهنده وجود منافع گسترده‌ای برای گروه‌های خاص در داخل بازار است.»
وی افزود: «نقش بانک مرکزی و حتی دولت در تعیین قیمت ارز بسیار محدود است. این نقش محدود، از گذشته تا امروز ثابت بوده و تغییر ماهوی در ساختار تصمیم‌گیری اقتصادی کشور حاصل نشده است. این در حالی است که صحنه‌گردان اصلی اقتصاد کشور گروه‌های قدرتمند و ذی‌نفع هستند.»
بررسی تبعات اقتصادی و سیاسی بحران ارزی
راغفر در مورد راهکارهای احتمالی دولت برای مدیریت شرایط فعلی، عنوان داشت: «دولت ارزی در اختیار ندارد که بتواند ارزپاشی کند. ذخایر ارزی تحت فشار شدید و منافع ملی قربانی نفوذ الیگارش‌ها و مافیاها شده است. این امر پایه‌های سیاسی کشور را نیز در معرض خطر قرار داده است.»
وی هشدار داد: «تداوم این وضعیت، به شدت به زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور آسیب می‌زند و خطرات جدی برای ثبات سیاسی ایجاد می‌کند. تصمیم‌گیری میان اولویت دادن به بقای دولت یا منافع مافیاهای اقتصادی اکنون یک ضرورت است.»
پیش‌بینی افزایش قیمت دلار به بیش از ۱۱۰ هزار تومان
در ادامه این گفتگو، راغفر پیش‌بینی کرد که قیمت دلار از مرز ۱۰۰ هزار تومان عبور خواهد کرد. او گفت: «با شواهد موجود، از جمله فروش طلاهای وارداتی با نرخ دلار ۱۱۰ و ۱۲۰ هزار تومان، احتمال افزایش بیشتر قیمت دلار بسیار زیاد است.»
وی تاکید کرد: «این شرایط، که بخش عمده‌ای از آن ناشی از ناتوانی دولت و دخالت عوامل خارجی است، خوراکی برای براندازی محسوب می‌شود. عناصر داخلی و خارجی در دانشگاه‌ها و مراکز تصمیم‌گیری نقش قابل‌توجهی در شکل‌دهی به این بحران دارند.»
عوامل بحران توضیحات
| عدم مدیریت کافی | ضعف نهادهای اقتصادی و نبود اختیار واقعی برای تصمیم‌گیری |
| تصمیمات نادرست | تخصیص منابع ارزی به موارد غیرضروری و توجه به منافع گروه‌های خاص |
| افزایش قیمت ارز | تحمیل قیمت‌های بالاتر بر کالاهایی که با دلار ارزان‌تر وارد شده‌اند |
| عوامل خارجی | نقش‌آفرینی عناصر خارجی و نفوذ در تصمیم‌گیری‌های کلان |
در نهایت باید اذعان داشت که کنترل بحران ارزی نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌گذاری اقتصادی و رویکردهای تصمیم‌گیری کشور است. دولت و نهادهای مسئول باید هرچه سریع‌تر اقدامات مؤثری برای کاهش آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی انجام دهند و از تشدید بحران جلوگیری کنند.
