غیبت ۲ ساله «امید» تک درنای گله غربی سیبری
غیبت دو ساله “امید” تک درنای گله غربی سیبری: آیا به دلیل تغییرات اقلیمی است؟
عطاالله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، در پاسخ به سوالات درباره غیبت دو ساله “امید” تک درنای گله غربی سیبری، اظهار داشت: “احتمالاً تغییرات اقلیمی باعث تغییر مسیر مهاجرت این پرنده شده است یا ممکن است کهولت سن مانع از ادامه پروازهای طولانی او شده باشد. با این حال، می‌توان به‌طور قطعی گفت که این پرنده در مازندران شکار نشده و هنوز امید به بازگشت آن وجود دارد.”
“امید”، نماد حفاظت از درنای گله غربی سیبری
“امید”، تنها درنای باقی‌مانده از گله غربی سیبری، در سال‌های اخیر به نماد تلاش‌های حفاظتی در ایران تبدیل شده است. این درنا از سال ۲۰۱۵ به‌طور منظم از سیبری به ایران مهاجرت می‌کند و همیشه به تالاب فریدونکنار در شمال کشور باز می‌گردد. مسیر مهاجرت ثابت این پرنده باعث جذب توجه محققان و فعالان محیط زیست شده است و داستان زندگی “امید” به‌عنوان یک نماد حفاظتی، الهام‌بخش بسیاری از برنامه‌های مرتبط با حفظ پرندگان مهاجر بوده است.
اما در دو سال اخیر، “امید” پس از ترک فریدونکنار دیگر به ایران بازنگشته است. این غیبت دو ساله گمانه‌زنی‌های مختلفی را ایجاد کرده است؛ از احتمال شکار این پرنده در مسیر بازگشت از ایران به سیبری گرفته تا تاثیر کهولت سن یا تغییرات اقلیمی بر توانایی مهاجرت او.
گمانه‌زنی‌ها درباره علت غیبت “امید”
عطاالله کاویان گفت: یکی از احتمالات این است که به دلیل تغییرات اقلیمی، مسیر مهاجرت “امید” تغییر کرده و ممکن است او به مناطق بالاتر از ایران مهاجرت کرده باشد تا در آنجا زمستان را سپری کند. احتمال دیگر این است که به دلیل کهولت سن، دیگر قادر به پروازهای طولانی نباشد. با این حال، همه این‌ها حدس و گمان است و هنوز نمی‌توان به طور قطعی درباره وضعیت این پرنده صحبت کرد.
کاویان در پاسخ به سوالی درباره احتمال شکار “امید” در آخرین سفرش به ایران اظهار داشت: پرندگان مهاجر معمولاً بخشی از انرژی ذخیره‌شده خود را برای مهاجرت مصرف می‌کنند و برای حفظ قوای جسمانی خود در مناطق زمستان‌گذرانی تغذیه می‌کنند. هرچند که با افزایش سن، توانایی پروازهای طولانی و مهاجرت‌های دشوار کاهش می‌یابد، اما نمی‌توان به طور قطع گفت که “امید” به دلیل این مشکلات از بین رفته است.
وی افزود: در مورد احتمال شکار این پرنده نیز باید بگویم که در مازندران تدابیر حفاظتی کاملاً جدی در نظر گرفته شده است. به محض آغاز مهاجرت “امید” همراه با پرنده “رویا”، تمامی مسیرهای پروازی آن‌ها تحت نظارت قرار گرفت و محیط‌بان‌ها گزارش دادند که این دو پرنده به‌طور کامل در مسیرهای معمول خود مهاجرت کردند. همچنین مردم فریدونکنار و دوستداران طبیعت در این منطقه به شدت از “امید” حمایت می‌کنند و هیچ‌گاه اجازه شکار آن را نخواهند داد.
محیط زیست فریدونکنار؛ زیستگاه امن “امید”
کاویان تأکید کرد که تالاب فریدونکنار، که محل اصلی زمستان‌گذرانی این درنای تک است، از نظر ایمنی و حفاظت در وضعیت بسیار مناسبی قرار دارد و به‌هیچ‌وجه شکار در این منطقه انجام نمی‌شود. وی افزود: وقتی پرنده‌ای برای سال‌ها از یک مکان خاص بازدید می‌کند و مهاجرت خود را از همان نقطه آغاز می‌کند، این نشان‌دهنده آن است که این مکان یک زیستگاه امن برای آن پرنده است.
پیشینه غیبت “امید” در سال‌های گذشته
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در پاسخ به این سوال که آیا در گذشته هم “امید” غیبت طولانی داشته است، گفت: بله، پیش از این در سال ۱۳۷۹ “امید” به ایران نیامده بود، اما در سال ۱۳۸۱ دوباره به تالاب فریدونکنار بازگشت. این نخستین بار است که “امید” برای مدت دو سال غیبت داشته است.
چه اتفاقی در صورت از دست دادن “امید” رخ خواهد داد؟
کاویان در ادامه توضیح داد که از دست دادن یک گونه از اکوسیستم همیشه به معنای به هم ریختن کامل نظم آن نیست. تغییرات طبیعی مانند جابجایی یا حذف گونه‌ها می‌تواند منجر به تغییرات مثبت در اکوسیستم شود. البته این در صورتی است که این تغییرات به‌طور طبیعی و بدون دخالت انسان در جریان باشد. انسان‌ها باید مراقب باشند که دخالت‌های بی‌رویه در طبیعت، منجر به از بین رفتن گونه‌ها و آسیب به اکوسیستم نشود.
امید به بازگشت “امید”
به گزارش رکنا، در پایان، کاویان ابراز امیدواری کرد که “امید” در آینده نزدیک به تالاب فریدونکنار بازگردد. وی با اشاره به شرایط تغییرات اقلیمی و آب و هوای مازندران، خاطرنشان کرد که اگر شرایط دمایی به حالت طبیعی خود بازگردد، احتمال بازگشت این پرنده وجود دارد. او تأکید کرد که “امید” به دلیل سن بالا و تغییرات اقلیمی ممکن است مهاجرت‌های خود را در چند مرحله انجام دهد و در صورت مناسب بودن شرایط دمایی، این پرنده ممکن است دوباره به ایران بازگردد.
کاویان در نهایت افزود: هنوز برای ناامید شدن از بازگشت “امید” زود است و باید منتظر بمانیم تا شرایط به‌وضوح مشخص شود.
