کشف حقایق جدید درباره درمان سرطان با واکسن ب.ث.ژ

پژوهشگران می‌گویند قدرت واکسن ب.ث.ژ در تحریک سیستم ایمنی احتمالاً به درمان سرطان کبد محدود نیست و برای سرطان‌های دیگر نیز کاربرد دارد.

یک دوز واکسن سل متعلق به ۱۰۲ سال پیش می‌تواند در ایجاد یک واکنش ایمنی در برابر تومورهای سرطان کبد در موش‌ها و کوچک کردن‌شان مؤثر باشد. یافته‌های پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا، دیویس نشان می‌دهد که واکسن بیلیهٔ کالمِت-گِرَن، یا واکسن ب.ث.ژ این پتانسیل را دارد که یک راه جایگزین برای درمان سرطان دشوار کبد باشد.

کارسینوم هپاتوسلولار (HCC) شایع‌ترین نوع سرطان کبد و سومین عامل مرگ در اثر سرطان در دنیا است. درمان‌های این سرطان عبارتند از جراحی، پرتو یا شیمی‌درمانی، ایمنی‌درمانی و پیوند کبد. با‌این‌حال، میزان مرگ‌ومیر این سرطان همچنان بسیار بالاست.

پژوهشگران برای جستجوی یک درمان جایگزین به سراغ واکسنی رفتند که بیش از یک قرن در دسترس است. آن‌ها می‌خواستند ببینند واکسن ب.ث.ژ می‌تواند یک عامل ضرسرطان مؤثر باشد یا نه.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که واکسن ب.ث.ژ علاوه‌بر مقاومتی که در برابر بیماری سل ایجاد می‌کند، آثار حفاظتیِ عمومی نیز دارد؛ ازجمله بهبود سیستم ایمنی بدن. سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از این دارو را برای درمان سرطان مثانه تأیید کرده است. آزمایش‌هایی نیز برای بررسی کاربرد آن در درمان فیبرومیالژیا و دیابت انجام شده‌اند.

HCC یک سرطان سرسخت و درمان آن بسیار دشوار است. این سرطان از نوع تومور سرد است؛ یعنی به‌خوبی به ایمنی‌درمانی واکنش نشان نمی‌دهد. از آن‌جایی که واکسن ب.ث.ژ می‌تواند واکنش ایمنی را تحریک کند، پژوهشگران به کاربرد احتمالی آن برای درمان سرطان کبد علاقمند شدند.

سلول‌های ایمنی، از جمله لنفوسیت‌های تی +CD4 (سبز)، لنفوسیت‌های تی +TC8 (سرخابی) و ماکروفاژها (زرد) در کبد مبتلا به HCC که واکسن ب.ث.ژ دریافت کرده است.

آن‌ها یک دوز ب.ث.ژ را زیر پوست موش‌های مبتلا به سرطان کبد تزریق کردند؛ درست همان‌طور که این واکسن به انسان‌ها تزریق می‌شود. آن‌ها دریافتند که واکسن التهاب تومورهای کبد را کاهش و نفوذ سلول‌های ایمنی را به آن‌ها افزایش داد؛ مخصوصاً نفوذ لنفوسیت‌های تی و ماکروفاژها که با سرطان مبارزه می‌کنند. این سلول‌ها اندازه تومورها را کم کردند.

ب.ث.ژ مسیر سیگنال اینترفرون گاما را نیز فعال کرد، که شناسایی تومورهای سرطان و حذف آن‌ها توسط لنفوسیت‌های تی را تسهیل می‌کند. فعالیت اینترفرون گاما اثری ضد سرطانی در تومورهای کبد دارد.

پژوهش‌های قبلی نشان داده بودند که ایمنی ب.ث.ژ با توجه به جنسیت دریافت‌کننده متفاوت است. اما این تفاوت در آزمایش حاضر وجود نداشت و موش‌های مونث و مذکر به این درمان پاسخ دادند و بار سرطان در هر دو جنسیت کم شد.

پژوهشگران قصد دارند در ادامه اثر واکسن ب.ث.ژ را در پیشگیری از سرطان کبد بررسی کنند. همچنین مدت‌زمان حافظه ایمنی این واکسن و مکانیسم آن نیز همچنان ناشناخته است. آن‌ها همچنین می‌گویند که اگر این واکسن توانسته در سرطان کبد مفید باشد، شاید بتوان از آن برای درمان سرطان‌های سخت دیگر نیز استفاده کرد.