آیا رویارویی ژئوپلیتیکی روسیه و آمریکا در منطقه به درگیری نظامی می‌انجامد؟
ارتش سوریه و نیروهای دموکراتیک سوری ممکن است برای تحت کنترل درآوردن مناطق نفت خیز استان دیرالزور، در مقابل یکدیگر قرار بگیرند که این مسئله روسیه و آمریکا، بعنوان حامیان آنها، را نیز در معرض درگیری نظامی قرار خواهد داد.
روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» در تحلیلی می‌نویسد: عملیات تهاجمی موفق نیروهای تحت فرمان بشار اسد با حمایت نیروی هوایی و نیروهای ویژه روسیه در استان دیرالزور، دارای اهمیت راهبردی بسیار زیادی است. البته این واقعیت اصلا به منزله آن نیست که درگیری‌های نظامی در خاک سوریه به این زودی به پایان خواهد رسید.
مبارزه با گروه تروریستی داعش در خاک سوریه که از یک سو نیروهای دولتی و از سوی دیگر ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا، در حال اجرای آن هستند، ممکن است منجر به بروز یک درگیری نظامی بین سوریه و روسیه در یک طرف و شبه نظامیان کرد و نیروهای نظامی پنتاگون از طرف دیگر شود. برخی مسائل رخ داده در سوریه، این احتمال را افزایش داده است
مقام نظامی آمریکایی آشکارا ارتش سوریه را تهدید کرده
چندی پیش رسانه های گروهی عرب زبان خبر دادند که سرلشکر “روبرت جونز” فرمانده نیروهای آمریکایی در خاورمیانه اعلام کرده که اجازه نخواهد داد نیروهای دولتی سوریه کرانه رود فرات در منطقه دیرالزور را تحت کنترل خود درآوردند. ظاهرا این فرمانده آمریکایی حتی تهدید کرده که هر بخشی از ارتش سوریه که چنین تلاشی کند، نابود خواهد شد.
البته این مسئله از سوی مقامات رسمی آمریکایی تایید نشده است. با این وجود، کاملا می توان به چنین خبری اعتماد داشت، برای اینکه بطور منطقی اقدامات نیروهای بشار اسد و «نیروهای دموکراتیک سوریه» که تحت حمایت آمریکا قرار دارند برای آزادسازی دقیقا یک منطقه است که در حال حاضر در کنترل تروریست‌های داعشی قرار دارد و برای هر دو طرف اهمیت راهبردی دارد.
تشدید رویارویی بین ارتش سوریه و نیروهای دموکراتیک
مقامات دمشق از هم اکنون اعلام کرده‌اند که بزودی تمامی شهر دیرالزور را پاکسازی کرده و به سمت رود فرات در جنوب شرقی این استان پیشروی خواهند نمود که حوزه نفت خیز این استان محسوب می شود. ظاهرا آمریکایی ها نیز با کمک نیروهای دموکراتیک سوریه که بیشتر آنها را شبه نظامیان کرد تشکیل می دهند، نیز دقیقا همین هدف را دنبال می کنند. تفاوت تنها در این است که ارتش سوریه در خاک خود عملیات نظامی انجام داده و آمریکا بدون کسب اجازه از دمشق، مشغول اقدامات نظامی در این کشور است.
رسانه های کردزبان نیز خبر داده اند که برخی از نیروهای دموکراتیک سوریه که در حال عملیات در نزدیکی دیرالزور هستند، قصد درگیر شدن با نیروهای دولتی سوریه را ندارند. به گفته آنها، ولی اگر ضرورت ایجاب کند، حاضر هستند از خود دفاع کنند. منطقی است که ارتش سوریه نیز در صورت ضرورت، دقیقا همین تصمیم را خواهد گرفت. بدین ترتیب گسترش رویارویی بین دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه که از مخالفان مسلح بشار اسد هستند، کاملا جدی و قابل پیش بینی است.
واقعیت این است که عملا نظامیان کرد نیروهای دموکراتیک سوریه با حمایت آمریکا بیش از پیش دست به اقدامات تهاجمی تری می زنند و مقامات دمشق کاملا آماده هستند تا با آنها برخورد کرده و پاسخ مناسبی به آنها بدهند. روسیه فعلا موضع گیری مشخصی در این رابطه اتخاذ نکرده است، ولی بطور کلی متحد نظامی دمشق محسوب می شود. به عقیده ژنرال بازنشسته ارتش روسیه “یوری نیتکاچیف” و کارشناس مسائل نظامی، چنین وضعیتی به گسترش یافتن اهداف واشنگتن در سوریه مربوط می شود.
اهداف آمریکا برای پیشی گرفتن از ارتش سوریه در دیرالزور
این کارشناس برجسته روس یادآور شد: «اولا، اگر کردها موفق شوند بر ارتش سوریه پیشی گرفته و بخش وسیع تری از استان دیرالزور را آزاد کنند، این به منزله آن خواهد بود که آمریکا عملا کنترل این مناطق که غنی از منابع نفت و گاز است را در اختیار خواهد داشت. در ثانی، چنین وضعیتی این امکان را به کردهای ساکن سوریه می دهد تا پایه و اساس اقتصادی لازم برای جدا شدن از دولت مرکزی این کشور و تشکیل دولت مستقل کرد را پیدا کنند. و سومین نکته هم این است که با تحت کنترل درآودن بخش وسیعی از استان دیرالزور که نیروهای گروه داعش در آنجا تثبیت یافته بودند، آمریکا خواهد توانست بر بخش اعظم تروریستهایی جدا شده از داعش که در حال حاضر بعضا بصورت گروهی تسلیم شبه نظامیان کرد می شوند، نفوذ پیدا کند و بعد آنها را به زادگاه‌های خود، از جمله به مناطق قفقاز و آسیای مرکزی بفرستد که این افراد می توانند به عوامل جدی برای بی ثباتی اوضاع و اقدامات تروریستی در منطقه تبدیل شوند.»
ارتش سوریه قوی‌تر از نیروهای دموکراتیک تحت حمایت آمریکا
به عقیده ژنرال نیتکاچییف، البته برخی عوامل هستند که می توانند مانع از عملیات تهاجمی موفق شبه نظامیان کرد در منطقه دیرالزور شوند که مهمترین آنها این واقعیت است که ارتش سوریه در حال حاضر بسیار قدرتمندتر از نیروهای دموکراتیک سوریه عمل می کند، یا وجودیکه آنها فعالانه از سوی آمریکا حمایت می شوند.
این کارشناس ابراز اطمینان نمود: «اقدامات نظامی آمریکا در خاک سوریه کاملا غیرقانونی است. ارتش سوریه در خاک کشور خود عمل می کند و می تواند به هرکجا که دلش می خواهد حمله کند، ولی اگر آمریکایی ها مانع از پیشرفت آن شوند، قطعا این مسئله به یک جنجال بین المللی جدی تبدیل خواهد شد. ضمن اینکه به عقیده من، روسیه هم که از نیروهای دولتی سوریه حمایت می کند، اجازه چنین اقدامی را به آمریکا نخواهد داد و ممکن است حتی به چنین اقدامی پاسخ شدیدالحنی بدهد.»
تلاش کردها برای ایجاد دولت خودمختار در سوریه
به نوشته این روزنامه، این در حالی است که آمریکا تدابیری دیگری، از جمله اقدامات غیرنظامی، نیز برای تضعیف دولت سوریه انجام می دهد. طبق اطلاعات رسانه های عرب زبان، کردهای سوریه با حمایت آمریکا قصد دارند در تاریخ 22 سپتامبر، انتخاباتی تحت عنوان «شورای قومین» برگزار کنند. در ژانویه سال 2018 قرار است که از هر یک از شش مناطق کردنشین، نمایندگانی برای پارلمان خودمختاری کردهای سوریه انتخاب شوند که می بایست ارگانهای قوه مجریه در منطقه را تشکیل دهند. البته کردهای سوریه فعلا تصمیم به جدا شدن از خاک سوریه را نداشته و تنها روی ایجاد دولت خودمختار تاکید دارند، ولی این انتخابات بدون موافقت مقامات دمشق قرار است برگزار شود و می تواند باعث بروز مشکلاتی در روابط آنها با دولت سوریه شود. لازم به یادآوری است که تا پایان سال 2017 هم قرار است بعد از نابودی کامل داعش در منطقه، ارگانهای خودمختار کرد در شمال سوریه بوجود آید.
آمریکا از هر اقدامی که دمشق را تضعیف کند، حمایت می‌کند
اگر چنین مسئله‌ای اتفاق بیفتد، کردستان خودمختار سوریه تقریبا یک سوم از خاک سوریه را با کمک دوستان خویش در واشنگتن، تحت کنترل خواهد داشت که نیمی از این مناطق دارای منابع انرژی قابل توجهی هستند. بدین ترتیب دورنمای اوضاع چندان برای مقامات دمشق خوشحال کننده نیست. ضمن اینکه باید توجه داشت که چنین وضعیتی برای دو کشور ترکیه و ایران نیز رضایت بخش نخواهد بود.
“یوری نبی‌اف” رئیس انجمن همکاری و همبستگی کردهای ساکن روسیه معتقد است: «دولت سوریه عملا اکنون نیز تنها در مرکز کشور کنترل اوضاع را در دست دارد. زمانی که کردهای سوری انتخاباتی در سطوح مختلف برگزار کنند، بطور قانونی اداره مستقل مناطق خویش را در اختیار خواهند گرفت.»
البته “ولادیمیر فیتین” رئیس مرکز خاورمیانه در موسسه تحقیقات راهبردی روسیه با این نظریه موافق نیست. وی می گوید: «خودمختاری کردستان سوریه فعلا دورنمای روشنی ندارد. به غیر از اسرائیل، هیچکس در منطقه از تشکیل دولت خودمختار کردها حمایت نمی کند. مواضع سه کشور عراق، ترکیه و ایران در این رابطه که کاملا واضح است. مسکو نیز از این اقدام حمایت نمی کند.»
این کارشناس روس یادآور شده است: «در مورد مواضع واشنگتن باید بگویم که به نظر من آمریکا مخالف خودمختاری کردها نیست. واقعیت این است که مقامات واشنگتن نوعی بازی دوگانه را در این رابطه به اجرا گذاشته اند. بطور رسمی خود را مخالف این اقدام نشان می دهند، ولی در واقع از هر اقدامی که مواضع دمشق و مسکو را در خاورمیانه تضعیف کند، حمایت می کنند.»
