تصحیح مواضع رئیسی در قبال جنگ اوکراین توسط رهبر انقلاب/ مشاوران سیاست خارجی رئیس جمهور دقیقاً چه می‌کنند؟
رهبر معظم انقلاب اسلامی روز گذشته و در سخنرانی عمومی خود که به مناسبت عید سعید مبعث انجام شد صراحتاً از لزوم توقف سریع جنگ روسیه و اوکراین سخن گفتند و فرمودند ما طرفدار توقف جنگ هستیم. این سخنان در حالی مطرح شد که حداقل در دو مقطع زمانی آقای رئیس جمهور سخنان متفاوتی را بر زبان آورده بود.
«بازتاب»؛ آرش خداپرست- اتخاذ مواضع صحیح و مبتنی بر منافع ملی در بزنگاه های بین المللی همچون حمله تمام عیار روسیه به اوکراین از جمله موضوعات بسیار مهمی است که کوچک ترین اشتباه در این زمینه با خسارت های زیادی همراه خواهد بود.
اکنون که در جریان حمله روسیه به اوکراین شاهد یک نوع صف آرایی غربی – شرقی هستیم و تا حدود زیادی روسیه در برابر اکثر قدرت های بزرگ جهان در حال به انزوا کشیده شدن است، اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه ای چه واکنشی نسبت به این جنگ داشته باشد، بسیار مهم است.
جدا از مواضع و بیانیه های صریح وزارت خارجه، جملات و سخنانی که از سوی مقام های ارشد نظام از جمله رئیس جمهوری مطرح می شود نیز بسیار مهم است که نباید نسبت به آن بی توجه بود.
سید ابراهیم رئیسی- رئیس جمهور کشورمان در جریان این جنگ و حداقل در دو مقطع زمانی سخنانی را بر زبان آورد که بسیاری از رسانه ها و بازیگران سیاسی این سخنان را حمایت تلویحی از روسیه و جنگ در اوکراین قلمداد کردند.
رئیس جمهور در گفت و گوی تلفنی با رئیس جمهور روسیه پس از آغاز جنگ با بیان اینکه “گسترش ناتو به سمت شرق، تنش‌زا است”، تاکید کرد: گسترش ناتو تهدیدی جدی علیه ثبات و امنیت کشورهای مستقل در مناطق مختلف است.
همچنین در این گفت و گو رئیس‌جمهور ابراز امیدواری کرد که آنچه اتفاق می‌افتد، به نفع ملت‌ها و منطقه تمام شود.
رئیس‌جمهور همچنین در جلسه عصر یکشنبه هشتم اسفند ماه هیأت دولت نیز در مورد این جنگ اظهارکرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن درک نگرانی‌های امنیتی نسبت به چند دهه توسعه‌طلبی ناتو، بر حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی همه کشورها تأکید دارد. قاطعانه بر این باوریم که دیپلماسی و پایبندی صادقانه به تعهدات بین‌المللی توسط همه طرف‌ها، تنها راه‌حل پایدار و عادلانه خروج از وضعیت فعلی است.
همانطور که اشاره شد این نوع سخن گفتن ها توسط رئیس جمهور پیرامون جنگ روسیه و اوکراین از سوی بسیاری از تحلیل گران حمایت تلویحی از حملات نظامی روسیه به اوکراین قلمداد شد و رفته رفته ایران را در لیست حامیان جنگ و در صف متحدان روسیه قرار داد.
اتفاقی که حتی دولت اوکراین نیز به آن رسمیت بخشید و ایران را به صورت رسمی در لیست حامیان جنگ علیه خودش و از حامیان روسیه قرار داد و به جهانیان معرفی کرد.
این اتفاق و ادبیات خاص رئیس جمهور در حالی مطرح شد و با پیامدهای اینچنینی همراه شد که روز گذشته رهبر انقلاب در سخنان خود ضمن اشاره به ریشه های جنگ کنونی که ناشی از ماجراجویی های آمریکایی ها در شرق اروپاست، موضع صریح جمهوری اسلامی ایران را توقف جنگ عنوان کردند؛ جمله ای کوتاه و پرمعنا که هم در آن منافع ملی دیده شده است و هم ایران را در لیست حامیان روسیه قرار نمی دهد.
موضع رهبری در قبال جنگ روسیه و اوکراین حتی برای بسیاری از منتقدان نیز مورد پذیرش بود و به طور علی مطهری که تازگی ها انتقادات زیادی را به رهبری و شورای نگهبان وارد می کند نیز این موضع را ستود و در این باره نوشت: در سخنان مقام رهبری در روز مبعث تجاوز روسیه به اوکراین به صورت تلویحی محکوم شد ولی تماس تلفنی رئیس جمهور با پوتین در روز دوم تجاوز روسیه به اوکراین حمایت ایران از این تجاوز را نشان می داد… .
به هر صورت و بر اساس آنچه مورد اشاره قرار گرفت مواضع رئیس جمهور در این بزنگاه هرچند بر اساس واقعیت های ژئوپلیتیکی منطقه و جهان چندان بیراه نبود، اما در راستای منافع ملی تنظیم نشده بود و از ظرافت های اصول دیپلماسی بی بهره بود و در یک کلام صحیح نبود.
موضوع مهمی که سخنان صریح رهبر انقلاب نیز بر آن صحه گذاشت و این پرسش را در ذهن بسیاری از منتقدان و دلسوزان ایجاد کرد که تیم رسانه ای و مشاوران سیاست خارجی رئیس جمهور دقیقاً در چه فضا و حال و هوایی سیر می کنند؟ آیا واقعاً از ارائه یک مشاوره خوب و همسو با منافع ملی و سیاست های کلان نظام به عالی ترین مقام اجرایی کشور عاجز هستند یا نکات و اهداف دیگری را در سر می پرورانند؟!
