2 بحران جدی در اقتصاد ایران

اقتصادی
یکشنبه ۱۸ دی ۱۴۰۱ ۱۰:۵۱

کد خبر :965665

اگر هر چه سریع‌تر جهت مقابله با روند فزاینده خروج سرمایه از کشور و همچنین عملکرد نامناسب بانک ها در فضای کلان اقتصاد ایران، تدبیری اندیشده نشود، باید انتظار ظهور بحران ها و مشکلات بزرگتر را داشت که در وهله اول، آسیب های جدی را به معیشت مردم عادی وارد خواهند کرد.

بازتاب– اقتصاد ایران سال هاست که از بیماری ها و بحران های مزمن زیادی رنج می برد. بحران هایی که گاه و بیگاه موجب ایجاد مشکلات جدی در جامعه می شوند و خود را در قالب های مختلفی نظیر وقوع جهش‌های ارزی، فرار سرمایه، و انفجار بمب نقدینگی نشان می دهند. با این همه، حداقل تا به امروز، راهکاری مشخص، مقبول و موثر جهت مخاطب قرار دادن این بحران ها اندیشیده و عملیاتی نشده است.

در پی وقوع اعتراضات جاری در کشورمان، میزان اثرگذاری منفی مشکلات اقتصادی بر فضای کلی اقتصاد کشورمان، چند برابر شده است. به نحوی که در همین دوران شاهد افزایش قیمت ارز به بالای ۴۰ هزار تومان و ایجاد موجی از گرانی در کالاهای مصرفی و حوزه‌های خدماتی و بازارهای مالی مختلف بوده ایم. با این حال، در شرایط کنونی، ۲ بحران بیش از هر زمان دیگری در اقتصاد ایران خودنمایی کنند:

۱- بحران فرار سرمایه از کشور

در پی وقوع تحولات اخیر و تداوم جریان اعتراضات در ایران و البته انباشت مشکلات اقتصادی از گذشته در کشور، آمارهای مرتبط با فرار سرمایه از ایران به نقطه ای بحرانی رسیده اند. به تازگی برخی منابع از خروج سرمایه به ارزش تقریبی ۹۵ میلیارد دلار از کشورمان از ابتدای امسال خبر داده اند. البته که پیشتر نیز رئیس اتاق بازرگانی تهران در موضع گیری، رقم خروج سالانه سرمایه از ایران را ۱۰ میلیارد دلار اعلام کرد.

به نظر می رسد که سرعت گیری و تشدید روند خارج شدن سرمایه ها از ایران، در روزها و ماه های آتی، تبعات منفی جدی را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد که شاید مهمترین آن ها، حذف بیش از پیش فرصت های شغلی و افزایش بیکاری و در نتیجه، گسترش فقر در کشور باشد. فراموش نکنیم که دولت به عنوان متولی اصلی اقتصاد، حدی از توانِ کنشگری را دارد و به سبب ضعف ها و ناکارآمدی های ساختاری و فشارهای گوناگون، از ظرفیت های چندانی جهت ایجاد شغل برخوردار نیست.

در این شرایط، این سرمایه های داخلی و خارجی هستند که می توانند فرصت های شغلی و رونق را به اقتصاد کشور تزریق کنند. این در حالی است که سرعت گرفتن روند خروج سرمایه از ایران به دلیل افزایش عدم قطعیت‌ها در فضای داخل کشور، حاکی از چند برابر شدن مشکلات اقتصادی برای ایران در آینده نزدیک است. البته که اکنون برنامه مشخصی نیز از سوی دولت جهت مواجهه با این بحران مشاهده نمی شود و چندان نمی توان به علاج این مساله در کوتاه‌مدت امید داشت.

۲- عملکرد نامناسب بانک ها

دومین بحران مهمی که اکنون اقتصاد ایران با آن درگیر است و در نوع خود، تبعات گسترده ای را به ویژه در قالب افزایش نرخ تورم و گرانی ها در کشور و برهم خوردن نظم اقتصادی در فضای کلی اقتصاد کشور بازی می کند، عملکرد آشفته و نامنظم بانک ها است. اکنون بانک های کشور روزانه بیش از ۴ هزار میلیارد تومان پول بی‌پشتوانه و غیرمفید تولید می کند که این میزان در ماه چیزی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان و سالانه حدود ۱.۵ تریلیون تومان به حجم نقدینگی کشور اضافه می کند.

روشن ترین پیام این ناطرازی بانک ها و خلق پول از سوی آن ها، تشدید تورم و مشکلات اقتصادی برای مردم کشورمان است. البته که نباید از نظر دور داشت که روی آوردن بانک ها به حوزه بنگاه‌داری و فعالیت‌های دلالی و غیرمولد در اقتصاد نیز تاثیرات این مشکل و بحران را چند برابر می کند.

بدیهی است اگر برای مقابله با روند فزاینده خروج سرمایه از کشور و همچنین عملکرد نامناسب بانک ها در فضای اقتصاد ایران تدبیری اندیشیده نشود، باید انتظار بحران ها و مشکلات بزرگتر را داشت که در وهله اول، آسیب های جدی را به معیشتِ مردم عادی وارد خواهند کرد.

تورم اقتصاد ایران بحران اقتصادی خروج سرمایه از کشور