2 پیامد عمده ترور «عمران خان» برای معادلات سیاسی پاکستان

تقویت محبوبیت مردمی «عمران خان» نزد افکار عمومی پاکستان و تشدید بحران ها و ناآرامی ها در چهارچوب معادلات سیاسی-اجتماعی این کشور، دو پیامد عمده و محوری هستند که پاکستانِ کنونی در دوره پسا ترورِ عمران خان با آن ها رو به رو خواهد بود.

بازتاب– «عمران خان» نخست وزیر سابق پاکستان به تازگی در جریان یک گردهمایی و سخنرانی، هدف سوقصد قرار گرفت. در جریان این تلاش برای ترور وی، عمران خان از ناحیه پا هدفِ اصابت گلوله قرار گرفت و بلافاصله به بیمارستان منتقل شد.

عمران خان پس از آنکه از این حادثه جان سالم به در برد، در موضع گیری‌هایی، دولت مستقر پاکستان به نخست‌وزیری «شهباز شریف» را مسوول طراحی این عملیات دانست و تاکید کرد که این دولت و چهره های اصلی آن سعی در حذف او از عرصه معادلات سیاسی پاکستان دارند.

در نقطه مقابل، شهباز شریف نیز کلیه موارد اتهامی عمران خان علیه خود را به صراحت رد کرده است. شهباز شریف و ارتش پاکستان از حمایت های جدی آمریکا در چهارچوب معادلات سیاسی جاری در پاکستان برخوردارند و به همین دلیل نیز عمران خان آن ها را در طراحی توطئه و اجرای دستورکار شبه‌کودتا علیه دولت سابق خود، متحد و شریک یکدیگر می پندارد.

با این همه، اینطور به نظر می رسد که حادثه ترور عمران خان حامل دو پیامد عمده و محوری برای معادلات سیاسی پاکستان است.

1- ترور عمران خان و افزایش محبوبیت مردمی وی

عمران خان در بحبوحه به اوج رسیدن تلاش ها جهت اخراج وی از قدرت، بارها تاکید کرده بود که این طرح یک توطئه خارجی به رهبری آمریکا و با همکاری ارتش پاکستان است و او با هر ابزار ممکن در برابر آن خواهد ایستاد. او پس از خروج از قدرت و به طور خاص پس از حادثه ترورش نیز دولت شهباز شریف را “دولتی وارداتی” که توسط خارجی ها مدیریت می شود توصیف کرده و تاکید نموده که هر آنچه در توان دارد جهت مقابله با آن انجام خواهد داد.

حامیان وی هم تا حد زیادی با پذیرش این مساله بارها در شهرهای مختلف پاکستان دست به تجمع و راهپیمایی زده اند. از این رو، اکنون و پس از ترور نافرجام عمران خان، تا حد زیادی افکار عمومی این کشور به سمت وی گردش داشته و او در شرایط کنونی خود را در موقعیتی برتر در معادلات سیاسی پاکستان می بیند. دلیل این مساله هم کاملا روشن است زیرا عامه مردم فکر می کنند که این دولتِ مستقر پاکستان و عناصر خارجی بوده اند که دست به مهندسی عملیات ترور عمران خان زده اند.

از این رو، انتظار می رود که عمران خان در ادامه راه و پس از ترور نافرجام اخیر علیه خود، موقعیت و جایگاه مستحکم تری در عرصه معادلات سیاسی پاکستان پیدا کند و به چالشی مهم و جدی برای دولت مستقر این کشور تبدیل شود. موضوعی که حتی در آینده نزدیک می تواند زمینه را جهت بازگشت عمران خان به کرسی نخست‌وزیری پاکستان نیز فراهم کند.

2- تشدید بحران ها در چهارچوب معادلات سیاسی پاکستان

ترور نافرجام اخیر عمران خان که با مواضع خاص او پس از این ماجرا نیز رو به رو شده، بدون تردید معادلات سیاسی و اجتماعی پاکستان را به سمت تنش و بحران های بیشتر رهنمون خواهد کرد. در این شرایط، از یک سو عمران خان مدام بر نقش داشتن دولت و متحدان آن در ترور خود تاکید خواهد کرد و از سوی دیگر، شهباز شریف و متحدان داخلی و خارجی وی نیز تمام سعی خود را خواهند کرد تا به تقابل با این قبیل ادعاها بپردازند.

با توجه به اینکه نَه جایگاه دولت و نَه عمران خان، مستحکم نیست و هیچیک به تنهایی نمی توانند دیگری را از قدرت ساقط کنند، پس می توان انتظار داشت که چرخه تنش و بحران در عرصه سیاست پاکستان همچنان ادامه دار باشد. این مساله به ویژه با توجه به اینکه عمران خان در شرایط فعلی جو عمومی را نیز به دست گرفته و از حامیان خود درخواست کرده که در شهرهای مختلف پاکستان علیه دولت شهباز شریف به خیابان‌ها بریزند و دست به راهپیمایی بزنند، ابعاد جدی تری را هم پیدا می کند.

«تنش» و «ناآرامی» حداقل در شرایط کنونی و آینده نزدیک، بهترین واژه ها جهت توصیف وضعیت کلی معادلات و چهارچوب های سیاسی در پاکستان هستند.