گروگانگیری در بازار سکه
سکه نیمه اردیبهشت ماه امسال در شرایطی رکورد 2 میلیون تومانی را در قیمت‌ها زد که بانک مرکزی از 28 اردیبهشت طرح پیش فروش سکه را آغاز کرده، اما بازار بدون توجه به سکه‌های ارزان بانک مرکزی برای سکه نرخ‌هایی نجومی تعیین می‌کند.
به گزارش خبرآنلاین، 28 بهمن سال گذشته بانک مرکزی در راستای کنترل بازار ارز بسته‌ای را اجرایی کرد که سه بخش داشت:فروش اوراق گواهی سپرده ریالی، گواهی سپرده ارزی و پیش فروش سکه. دو بخش این بسته سیاستی یعنی فروش گواهی سپرده ارزی و ریالی در پایان اسفند ماه سال گذشته بسته شد. اما پیش فروش سکه بنا به آنچه مقامات بانک مرکزی اعلام می‌کنند، به دلیل استقبال خریداران همچنان ادامه دارد.
طبق اعلام بانک مرکزی متقاضیان خرید سکه در این طرح در زمان ثبت نام برای سررسید ۶ ماهه مبلغ یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و سررسید یکساله یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند.
شرط خرید سکه هم شامل تمام افراد ۱۸ سال به بالا به شرط داشتن حساب در بانک ملی اعلام شد. هر مشتری باید قبل از مراجعه به شعبه به تعدادی که قصد خرید سکه دارد، پول به حساب خود نزد بانک ملی ایران واریز و سپس به شعب منتخب مراجعه و نسبت به پیش خرید سکه اقدام کند.
آمار‌های اولیه حکایت از استقبال مردم از طرح پیش فروش سکه داشت. به طوری که بنا به اعلام بانک مرکزی تا پایان اسفندماه سال گذشته حدود 500 هزار قطعه سکه به دو شیوه شش ماهه و یکساله فروخته شد. این آمار البته در پایان روز 14 فروردین به 820 هزار قطعه رسید که نشان می‌داد، استقبال ادامه دارد.
از همین رو بانک مرکزی تصمیم گرفت تا شیوه‌های جذاب تری را برای کنترل تقاضا در بازار سکه که با وجود پیش فروش‌ها روز به روز بالاتر می‌رفت، رونمایی کند.
فراز و فرود یک طرح
قیمت سکه به دنبال افزایش قیمت دلار در بازار جذاب شد. اگرچه مقامات بانک مرکزی بار‌ها اعلام کردند که این افزایش قیمت حباب است و به زودی با عرضه سکه‌های پیش فروش این حباب می‌ترکد، اما از آنجا قیمت دلار بی محابا بالا می‌رفت، سکه هم بدون توجه به این هشدار‌ها راه خود را طی می‌کرد. کار به جایی رسید که فاصله قیمت‌های پیش فروش سکه با آنچه بانک مرکزی اعلام کرده بیش از 500 هزار تومان شد.
سکه از ابتدای شروع پیش فروش یعنی 28 بهمن یک میلیون و 566 هزار تومان بود. با شروع پیش فروش سکه، این قیمت کاهش نیافت، اما تا پایان اسفند ماه رشد بسیار کندی داشت. در پایان آخرین روز معاملات اسفند قیمت سکه سکه تمام بهار آزادی یک میلیون و 573 هزار تومان بود. این افزایش سبب شد تا حراج سکه هم از پایان اسفند ماه متوقف شود.
محمد کشتی آرای رییس اتحادیه طلا و جواهر در واکنش به بالارفتن قیمت طلا و سکه در یادداشتی نوشت: «در ماه‌های آخر سال 96 به دلیل افزایش تقاضا در بازار طلا و ارز، قیمت سکه با حباب همراه شد. این حباب تا 140 هزار تومان در هر قطعه سکه امامی نمایان شد، این انتظار وجود دارد که در صورت بازگشت عرضه و تقاضا به شرایط عادی، رفته رفته حباب قیمت سکه تخلیه شود. ربع سکه بهار آزادی نیز به عنوان یک قطعه پرمشتری بیش از 100 هزار تومان حباب دارد که در صورت ایجاد آرامش در بازار طی ماه‌های ابتدایی سال 97، تا حدود زیادی تخلیه خواد شد.» اتفاقی که هرگز نیفتاد.
افزایش قیمت سکه، از فرودین ماه کلیدخورد.7 فرودین ماه 96 قیمت سکه یک میلیون و 630 هزار تومان شد و در پایان فروردین به یک میلیون و 765 هزار تومان رسید.
به دنبال این افزایش‌ها بانک مرکزی شرایط پیش فروش سکه را تغییر داد. قیمت پیش فروش سکه طلا با سررسید ۶ ماهه که در آغاز اجرای طرح 14 میلیون ریال بود به ۱۴.۷۵۰.۰۰۰ ریال و پیش فروش سکه طلا با سررسید ۱۲ ماهه که 13 میلیون ریال بود هم به ۱۳.۵۰۰.۰۰۰ ریال افزایش یافت.
بانک مرکزی درباره علت گران شدن پیش فروش سکه هیچ توضیحی اعلام نکرد، اما به نظر می‌رسید افزایش قیمت سکه مهمترین دلیل این افزایش بود.
با این حال مسعود رحیمی مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی ابراز امیدواری کرد که: «انتظار می‌رود با ورود تدریجی و متناسب سکه‌های پیش‌فروش شده به بازار ضمن تامین سکه‌های مورد نیاز مردم، از طریق ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، قیمت‌ها نیز کنترل و متعادل شود.»
او گفته بود: «خوشبختانه ذخائر ارزی بانک مرکزی در حال حاضر شرایط بسیار مناسبی دارد، مخصوصاً اینکه بعد از اجرای برجام نیز فرصت مناسبی برای تامین بیش از پیش طلا و افزایش ذخایر فراهم آمد. بر این اساس مشکل خاصی برای تامین طلای مورد نیاز بازار وجود نخواهد داشت. در عین حال امکان بازنگری در سررسید‌های موجود برای مقاطع مختلف زمانی، بر اساس میزان سکه پیش‌فروش شده و ظرفیت و امکانات تولیدی در آینده نیز وجود خواهد داشت.»
افزایش قیمت سکه سبب شد که سیل انتقاد‌ها به بانک مرکزی آغاز شود. منتقدان می‌گفتند که این شیوه پیش فروش اموال بانک مرکزی را تباه می‌کند، زیرا قیمت بازار با آنچه تحت عنوان پیش فروش اعلام شده، تفاوت بسیاری دارد. با این حال، ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی اطمینان داد که شرایط بازار سکه حباب است و این حباب از بین می‌رود.
سکه 2 میلیونی ارزان می‌شود؟
به دنبال توقف پیش فروش یک ماه و سه ماهه و همزمان با رکوردزنی قیمت سکه به 2 میلیون تومان در بازار، بانک مرکزی پیش فروش سکه را متوقف کرد.
اینکه چرا قیمت سکه از 2 میلیون تومان گذشت، موضوعی بود که در روز‌های گذشته بسیاری درباره آن نظر دادند. اما به گفته تحلیلگران بازار، افزایش قیمت سکه از افزایش قیمت دلار در بازار سیاه تبعیت می‌کند. آنطور که برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد دلار در بازار سیاه تا آستانه 7 هزار تومان هم بالا رفت. هرچند که بانک مرکزی و مقامات دولتی بازار سیاه را نمی‌پذیرند، اما قیمت‌های این بازار بر روی سکه و طلا تاثیر مستقیم دارد. بنا به گفته کارشناسان دلار به نوعی سکه را هم به گروگان گرفته است.
علی اکبر کریمی عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این رابطه گفته است: «یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر افزایش سکه، حرکت منابع گسترده نقدی از بازار ارز به سمت بازار‌های دیگر است، دارندگان منابع مالی به دنبال بازاری برای حفظ ارزش سرمایه و کسب سود مناسب هستند به همین جهت به سمت بازار‌هایی مانند طلا، سکه و بازار‌های سهل المعامله می‌روند.»
علی رغم هشدار‌هایی که فعالان بازار و مقامات بانک مرکزی نسبت به حبابی بودن بازار سکه می‌دهند، قیمت‌ها بالا می‌رود، اما خریداری هم در بازار نیست. عبادالله محمدولی، عضوهیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهر در این رابطه می‌گوید: «سیر صعودی بهای سکه که بدون هیچ پشتوانه‌ای در حال بالا رفتن است مطمئنا بزودی در یک سراشیبی قرار خواهد گرفت.»
به دنبال افزایش قیمت سکه در بازار فشار‌ها بر بانک مرکزی برای مقابله با این افزایش‌ها هم بیشتر شد. بانک مرکزی روز 18 اردیبهشت اعلام کرد که سکه‌های یک ماهه زودتر از موعد به بازار عرضه خواهند شد.
فعالان بازار می‌گویند اگر تحویل سکه‌ها ادامه یابد، قیمت‌ها در بازار به تدریج کاهش خواهد یافت، زیرا تقاضا برای سکه کم شده و ممکن است ظرف چند ماه آینده با ادامه این روند، بازار به تعادل برسد.
