گام های استوار ایران در عرصه تکنولوژی فضایی

ایران درحالی امسال هفدهمین سالروز هفته جهانی فضا را گرامی می دارد که برای دو سال و در دولت یازدهم ریاست دوره‌ای شورای سران اپسکو را برعهده گرفت و اکنون نیز قرار است با همکاری چین، پاکستان و پرو برای ایجاد مرکز داده رصد پسماندهای فضایی اقدام کنند.

اختصاص هفته ای به نام هفته جهانی فضا از هنگامی جنبه رسمی به خود گرفت که نخستین پیشرفت ها در 4 اکتبر 1957 با پرتاب نخستین ماهواره ساخت بشر یعنی «اسپوتنیک یک» کلید خورد و به دنبال آن در 10 اکتبر 1967 قوانین مربوط به فعالیت کشورها در فضا با رویکرد صلح آمیز و بشردوستانه به ماه و دیگر اجرام آسمانی به امضا رسید و این آغازی برای گرامیداشت هفته فضا در سراسر دنیا شد.
اما در ایران، گرامیداشت هفته جهانی فضا سال 1379 شروع شد و در همه این سال ها با فراز و فرودهایی مواجه بود که جدا شدن سازمان فضایی از بدنه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از فرودهای آن بود.
اما دولت یازدهم نگاهی جدید به فناوری فضایی و عرصه فضا داشت و براساس این نگاه اقدام هایی را به انجام رساند که جایگاه کشورمان را در این عرصه ارتقا داد.
دولت یازدهم در نخستین گام و برای آن که فعالیت های فضایی کشورمان به صورت واحد درآید اقدام به انتقال سازمان فضایی از زیرمجموعه وزارت علوم به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کرد و در گام بعد هم دبیرخانه شورای عالی فضایی به سازمان فضایی منتقل شد .
سپس اقدام به تشکیل کارگروه های 10گانه شورای عالی فضایی کرد و بعد برنامه 10 ساله دوم فضایی کشور را به کمیسیون راهبردی ارائه کرد.
پس از انتقال سازمان فضایی به وزارت ارتباطات گام ها برای تحول بنیادین در عرصه فضا برداشته شد.
گام هایی که کشورمان را در زمره جدی ترین کشورهای صاحب فناوری فضایی درآورد به این ترتیب بود؛ ساخت و تست ماهواره ناهید که در6 ماه نخست سال 1392 تنها 10درصد پیشرفت داشت با780 درصد رشد نسبت به ابتدای دولت یازدهم به 88درصد رشد تا دی ماه 1395رسید.
همچنین ساخت و تست ماهواره سنجشی دوستی که در 6 ماه نخست سال 1392 تنها 70درصد رشد داشت با رشدی 29درصدی به 90.3درصد رشد تا دی ماه سال 1395 دست یافت و اکنون به حدی رسیده است که بنا به گفته محسن بهرامی رئیس سازمان فضایی ایران آماده پرتاب شده است.
ساخت و تست ماهواره سنجشی آت ست در حالی در دی ماه 1395 با رشدی 50 درصدی نسبت به ابتدای دولت یازدهم به 67.5درصد رشد رسید که این امر در 6 ماه نخست 1392 تنها 45درصد رشد داشت.
گام های رو به جلوی دولت یازدهم در عرصه فضایی همچنان امید بخش پیش رفت و نتایج درخشانی برای کشورمان به همراه آورد.
محسن بهرامی رئیس سازمان فضایی ایران روز گذشته در مراسم روز جهانی فضا به سابقه کشورمان در نجوم اشاره کرد و گفت که با عضویت ایران در کمیته فعالیت های صلح آمیز سازمان ملل در سال ۱۳۳۷، کشورمان به صورت رسمی فعالیت خود را در فضای جدید این حوزه آغاز می کند.
وی از فعالیت های زیادی که در گذشته در این زمینه انجام شده خبرداد و اضافه کرد: پرتاب موجود زنده ، ساخت ماهواره های سینا ، امید و نوید بخشی از فعالیت های انجام شده در سال های گذشته در این بخش بوده است.
رییس سازمان فضایی ایران از آماده سازی ماهواره پیام امیرکبیر خبر داد و تاکید کرد: پروژه ماهواره ناهید ۱ نیز در پژوهشگاه فضایی در حال انجام است که در مرحله تحویل گیری قرار دارد.
وی به پیشرفت سامانه انتقال مداری اشاره کرد و افزود: این سامانه در انتقال ماهواره مدار متوسط کاربرد دارد و همچنین ماهواره ظفر علم و صنعت نیز ساماندهی شده است و امیدواریم در سال ۹۷ برای پرتاب آماده شود.
بهرامی از تکمیل و راه اندازی مرکز فضایی قشم نیز خبر داد و گفت : مرکز کنترل ماهواره های بومی و مرکز پایش ماهواره ای زمین نیز در ماهدشت راه اندازی شده است و ما از این طریق می توانیم وقوع آتش و سیل را مشاهده کنیم و به مراجع مربوطه اطلاع دهیم.
وی به مشارکت با ماهواره عرب ست نیز اشاره و تصریح کرد: این ماهواره تا سال ۱۴۰۹ با ماهواره های بدر ۵ و ۷ که پشتیبان این ماهواره هستند خدمات پهنای باند را ارایه می کند.
رییس سازمان فضایی ایران درباره فعالیت های آینده ساز این سازمان نیز گفت: پروژه ماهواره مکعبی در حضور رییس جمهوری در سال ۱۳۹۴ افتتاح و با ۲۰ تیم دانشگاهی انجام شد و در دور نخست طراحی جزئی آن به پایان رسیده و در مرحله ساخت قرار دارد که در روز فناوری نیز آغاز دور دوم آن اعلام می شود.
وی به کار مشترک سازمان فضایی ایران با دانشگاه کاشان به عنوان مسابقه تاس واره ها اشاره کرد و گفت: این مسابقه برای تعریف ماموریت ماهواره های مکعبی است که در روز فناوری نتیجه این مسابقه نیزاعلام می شود.
بهرامی از اتصال تلسکوپ های موجود کشور در قالب طرحی با نامه رصد گران خبر داد و تاکید کرد : این تلسکوپ ها و دو تلسکوپ مربوط به سازمان فضایی ایران و اپسکو با تجهیز به ربات به عنوان یک شبکه می توانند در اختیار علاقمندان این حوزه قرار گیرد و به صورت آنلاین از این امکانات استفاده شود.
وی در ادامه سخنان خود به همکاری بین المللی با اپسکو نیز اشاره کرد و گفت : دو پروژه ماهواره کوچک و دانشجویی را با اپسکو در برنامه های خود داریم که این پروژه ها برای اجرا به دانشگاه ها واگذار می شود.
و اکنون معاون وی در گفت و گو با ایرنا گفت که ایران،چین، پاکستان و پرو برای ایجاد مرکزداده رصد پسماندهای فضایی همکاری می کنند
به گفته معاون توسعه کاربرد و خدمات فضایی سازمان فضایی ایران، کشورهای ایران، چین، پاکستان و پرو با ایجاد بزرگترین مرکز داده رصد پسماند های فضایی اطلاعات منسجم ایجاد شده را در اختیار دیگران قرار می دهند.
محمد همایون صدر افزود:اکنون اطلاعات جمع آوری شده در کشورهای پاکستان، ایران و پرو ثبت می شوند که با ایجاد این مرکز داده ای همه کشورهای جهان می توانند از اطلاعات گردآوری شده استفاده کنند.
وی به راه اندازی سیستم زمین پایه پایش اپتیکی اجرام فضایی در مرکز ماهدشت اشاره کرد و گفت: این مرکز پایش زمین همه اجرامی را که با عمق فاصله هزار کیلومتری عبور می کنند را می تواند شناسایی کرده و مسیر آنها را ثبت کند .
ارائه نخستین پیش نویس قانون ملی فضا هم یکی دیگر از دستاورد های مهم بخش فضا در دولت تدبیر و امید است که کشورمان را در این بخش نیز توانمند خواهد کرد.
هفته جهانی فضا از 12 تا 18 مهرماه است.