کی داده کی گرفته؛ مثل معروفی که برای وام بدون ضامن هم صدق می‌کند
مدتی پیش بود که به دنبال دستور صریح رئیس جمهور مبنی بر تسهیل اعطای وام های خرد به مردم، وزارت اقتصاد و دارایی و بانک ها به تکاپو افتادند تا به هر صورت که شده امکان پرداخت وام بدون ضامن را فراهم کنند؛ مجموعه تلاش هایی هرچند وارد فرایند اجرا شده است، اما عملاً جامعه هدف را در بر نگرفته و نخواهد گرفت!
«بازتاب»؛ آرش خداپرست- اعطای وام زیر ۱۰۰ میلیون تومان بدون اخذ ضامن که از روز ۹ بهمن آغاز شد و در مرحله اول، شاغلان، بازنشستگان و مستمری‌بگیران دستگاه‌های اجرایی و شاغلان و بازنشستگان نهادهای عمومی غیردولتی را شامل می شود، در گام اول اجرا به چالش هایی جدی برخورد کرده که استمرار و چشم انداز آن را به ویژه برای جامعه هدف تقریباً غیر ممکن کرده است.
بر اساس اطلاع رسانی های انجام شده از سوی وزارت اقتصاد و دارایی دریافت تسهیلات تا ۵۰ میلیون تومان بدون ضامن و فقط با نامه کسر از حقوق امکان پذیر است و برای تسهیلات بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان نیز افراد می‌توانند مجدداً بدون ضامن و تنها با نامه کسر از حقوق خود به همراه یک سفته یا چک به بانک‌ها مراجعه کنند.
همچنین وزارت اقتصاد ۱۲ بانک مسکن، سپه، رفاه کارگران، کشاورزی، ملی ایران، پست بانک، توسعه صادرات، صنعت و معدن، قرض‌الحسنه مهر ایران، صادرات، ملت و تجارت را به عنوان بانک های عامل این طرح اعلام کرده است.
با اینکه شخص وزیر اقتصاد و نیز بسیاری از مسئولان مرتبط دیگر بر لزوم اجرایی شدن این طرح تأکید دارند، اما بررسی های میدانی حکایت از آن دارد که پرداخت این نوع وام های خرد از سوی بانک های عامل چندان مورد استقبال قرار نگرفته است.
در همین رابطه پیشتر غلامرضا مرحبا سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به برنامه دولت جهت پرداخت وام بدون ضامن خرد به متقاضیان، توضیح داد: بحث وام‌های بدون ضامن به‌هیچ عنوان به این شکلی که گفته شده نیست، مگر بانک منابع نامحدود دارد که هرکسی دلش خواست برود و بانک وام را در اختیارش قرار دهد؟ اصلا چنین چیزی امکان پذیر نیست.
وی افزود: واقعا نمی‌دانم چرا دولت چنین تصمیمی گرفت و اعلامش کرد، اصلا تصمیم درستی نیست. مجلس هم نمی‌تواند ورود کند و به بانک‌ها بگوید هرکسی ۵۰ میلیون تومان وام خواست بی برو برگرد پرداخت کنید، چنین طرحی به منابع بسیار گسترده‌ای نیاز دارد که در حال حاضر بانک‌ها این منابع را در اختیار ندارند.
جدا از انتقادات جدی که در سطح مجلس و به صورت مشخص کمیسیون اقتصاد علیه این طرح آغاز شده است، از آنسو بسیاری از شهروندان نیز در شبکه های اجتماعی و نیز تماس با رسانه ها از عدم پرداخت چنین وامی توسط بانک ها گلایه مند هستند.
به طور مثال محمد دلاوری- مجری برنامه تهران 20 اخیراً در توئیتر به این موضوع اشاره کرده و مدعی شده است که تعداد بسیار زیادی از شهروندان در تماس با او نسبت به عدم پرداخت وام بدون ضامن ابراز گلایه کرده اند.
همچنین یک بازنشسته تأمین اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا گفته که وقتی برای دریافت وام بدون ضامن به شعبه ای که حقوقش را از آنجا دریافت می کند مراجعه کرده است، در شعبه به او گفته اند که به شرطی به شما وام 50 میلیون تومانی تعلق می گیرد که 25 میلیون تومان آن را به عنوان وثیقه نزد بانک قرار دهید!
همینطور کاربری در توئیتر نوشته است که وقتی یک پیرمرد برای دریافت وام بدون ضامن به شعبه مراجعه کرد، کارمند شعبه به او گفت که بابت موضوع اعتبار سنجی باید به مدت 6 ماه به میزان پولی که می خواهی وام بگیری، پول در حسابت داشته باشی!
این مشکلاتی که در همین گام اول برای اجرای پرداخت وام های بدون ضامن و خرد ایجاد شده است، در حالی است که می دانیم اساساً جامعه هدف اصلی در این طرح دیده نشده اند.
توضیح بیشتر اینکه در طول سال ها عمدتاً کسانی از مشکل معرفی ضامن به بانک ها گلایه مند بوده اند که خود نیز فاقد هر گونه حقوق و مستمری ثابتی بوده اند و در این طرح اساساً آنها دیده نشده اند.
افرادی که نه شغل ثابتی دارند و نه حقوق ثابتی و سابق بر این برای پیدا کردن ضامن با مشکلات فراوانی رو به رو بوده اند و هنوز هم آن مشکلات و سختی پیش رویشان هست.
کوتاه سخن اینکه این وام بدون ضامن هرچند برای افراد شاغل به ویژه کارمندان دولتی می تواند فرصتی مناسب برای دریافت تسهیلات خرد باشد، اما برای شاغلان بخش خصوصی و بازنشستگان تقریباً هیچ گشایشی ایجاد نکرده و صد البته جامعه هدف اصلی را به صورت کلی فراموش کرده است. درست مثل مثل معروف کی داده کی گرفته که برای مهریه کاربرد داشت و حالا اینجا به شکلی جدید و با کمی تفاوت در مورد وام بدون ضامن هم صدق می کند.
