کم کاری تیروئید در نوزادان و عقب افتادگی ذهنی آنها

کم کاری تیروئید در نوزادان یکی از بیماری های مهم است که می تواند در سیستم عصبی و رشد مغز نوزادان اثر بگذارد .هر هفته تاخیر در درمان کم کاری تیروئید نوزادان باعث کاهش سطح IQ شده و در صورتی که کم کاری دیر تشخیص داده شود و این نوزادان درمان نشوند منجر به عقب ماندگی ذهنی درآنها می شود.بهترین زمان درمان این بیماری روزهای اول تولد، به خصوص تا شش هفتگی می باشد.

کم کاری مادرزادی تیروئید، بر اثر کمبود هورمون های تیروئید در بدو تولد یا پس از آن دیده می شود. در این بیماری سطح هورمون تیروکسین کمتر از میزان طبیعی است. این بیماری اغلب موارد در اثر اختلال غده تیروئید در دوران جنینی اتفاق می افتد. هر نوزادی که متولد می شود، ممکن است به این بیماری مبتلا باشد. با توجه به این که غده تیروئید بر همه جوانب سلامت تاثیر می گذارد، در صورت کنترل و تشخیص کم کاری تیروئید، اقدامات درمانی برای آن باید به سرعت شروع شود.

دکتر سهیلی پور، می گوید:کم کاری تیروئید بر اثر کمبود ترشح هورمون های تیروئید، ممکن است از بدو تولد یا درهر زمانی پس از تولد ایجاد شود. لزوم تشخیص به موقع این بیماری از آن روی اهمیت دارد که سال های اول عمر، زمان تکامل مغز کودک بوده و تکامل طبیعی مغز وابسته به هورمون های تیروئید است. این بیماری در بدو تولد به ندرت علائم دارد. در صورت تشخیص می توان از عوارض برگشت ناپذیر و غیرقابل جبران آن جلوگیری کرد. اختلال در تکامل غده تیروئید و اختلال در سنتز هورمون های تیروئید، علل این بیماری است. بروز کم کاری مادرزادی تیروئید، در دختران دو برابر پسران است.

شایع ترین علت کم کاری تیروئید در نوزادان

شایع ترین علت کم کاری مادرزادی تیروئید، اختلال در تکامل کامل یا نسبی غده تیروئید یا جایگزینی نامناسب تیروئید در دوران جنینی است.استفاده از بعضی داروها در دوران بارداری نظیر داروهای ضد تیروئید و داروهای حاوی مقادیر زیاد ید و اختلالات ارثی باعث اختلال در ساخت هورمون تیروئید و کم کاری آن می شود.

نشانه های متفاوت در بدو تولد

کم کاری تیروئید در ۹۵ درصد موارد در بدو تولد بدون علامت است و بندرت با علائمی از قبیل، ورم اطراف چشم، خواب آلودگی، زبان بزرگ و زردی طولانی خود را نشان می دهد. با از بین رفتن زمان طلایی و به تعویق افتادن درمان، این بیماری با اختلال در تکامل مغز، سبب بروز اختلال توانایی های مغزی، بدنی و رشد قدی می شود. همچنین بروز اختلال در ترشح هورمون های تیروئید در ماه های اول تولد، باعث عقب ماندگی ذهنی کودک می شود.

اختلال تیروئیدی مادر، جدی گرفته شود

مصرف مناسب ید، در مادران باردار در پیشگیری از ابتلا به این بیماری نقش موثری دارد. در حال حاضر، مساله کمبود ید در ایران حل شده است. مصرف کافی ید از اختلال در تکامل مغز جنین جلوگیری می کند. بررسی کم کاری تیروئید در مادر باردار ضرورت دارد، چراکه جنین در سه ماه اول تولد قادر به ساختن هورمون تیروئید نیست و تکامل مغز جنین در این سه ماه وابسته به هورمون های تیروئید مادر است. استفاده از برخی داروهای پرکاری تیروئید و رادیواکتیو، طی حاملگی سبب بروز کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزاد می شود، البته این تاثیرات ممکن است گذرا یا دائم باشد.

نکته حائز اهمیت این است که مادر، قبل از بارداری و در دوران بارداری از نظر تیروئیدی تحت نظر پزشک باشد. فراموش نکنیم مشکلات تیروئیدی در حاملگی، سبب بروز کم کاری مادرزادی تیروئید نمی شود.

درمان کم هزینه

در طرح غربالگری کشور، با گرفتن چند قطره خون از پاشنه پای نوزادان، در روز سوم تا پنجم تولد، برای تشخیص کم کاری مادرزادی تیروئید، بیماریابی انجام می شود. عوارض این بیماری با تشخیص زودرس و درمان به موقع در کشور کاهش یافته است.

بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید در صورت تشخیص به موقع، درمانی کم هزینه دارد و با شروع هر چه سریع تر درمان، از عوارض بیماری جلوگیری می شود. وی در پاسخ به این سوال که بعد ازتشخیص کم کاری مادرزادی کودک چه اقداماتی باید انجام شود، می گوید:در صورت غیرطبیعی بودن آزمایش پاشنه پا، نوزاد به متخصصان اطفال یا به فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان ارجاع داده می شود. چنانچه با آزمایش سرمی تشخیص این بیماری تائید شود، کودک در یک روند سه ساله تحت درمان قرار می گیرد. بعد از این دوره درمان در بیشتر موارد قرص تیروئید قطع شده و بیمار دوباره از نظر بالینی و آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می گیرد. اگر آزمایش، با وجود عدم مصرف یک ماهه دارو طبیعی باشد، می توان دارو را قطع کرد.