کمدی می‌سازند چون مبتذل‌شدنش آسان‌تر است!
باید با بالا بردن سواد و تخصص سینماگران ایرانی امکان و فضای لازم برای ساخت کمدی‌های سالم فراهم شود؛ کمدی‌هایی که با ارزش‌ها و باور‌های جامعه همخوانی داشته باشد، نه این فیلم‌پاره‌ها و نماهای سخیفی که غیر متعهدانه به نام سینمای کمدی ساخته و در سینماها اکران می‌شود…
جوان آنلاین- محمد صادق عابدینی: اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در دیدار با مدیران سازمان سینمایی، درباره اینکه فیلم‌های کمدی بیش از حد خطوط قرمز را زیر پا می‌گذارند، تذکر دادند. در جلسه مشترک میان کمیسیون فرهنگی مجلس و چند تن از مدیران سازمان سینمایی از جمله محمد مهدی حیدریان، رئیس سازمان و ابراهیم داروغه‌زاده معاون نظارت و ارزشیابی که همزمان مسئولیت دبیری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر را بر عهده دارد، درباره مسائل مختلف مربوط به سینما از جمله فیلم‌های کمدی که این روزها پرچمدار فروش سینما شده‌اند، بحث شد.
احد آزادی‌خواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی با اشاره موضوعات مطرح شده در جلسه از جمله اقدامات مربوط به برگزاری جشنواره فیلم فجر می‌گوید: به گفته مسئولان جشنواره هزینه‌های جشنواره فیلم فجر امسال نسبت به گذشته ۵۰درصد کاهش یافته و این کاهش هزینه‌ها یکی از نقاط قوت جشنواره امسال است.
آزادی‌خواه با بیان اینکه در این جلسه، علیرضا رضاداد به عنوان رابط سازمان سینمایی و کمیسیون فرهنگی مجلس انتخاب شده است، می‌گوید: در این جلسه همچنین نمایندگان در خصوص اینکه فیلم‌های کمدی بیش از حد خطوط قرمز را رد می‌کنند، صحبت کردند که این موضوع مورد قبول رئیس سازمان سینمایی قرار گرفت.
سینمایی روی خطوط قرمز
سینمای کمدی این روزها نقش ناجی سینمای ورشکسته‌ای را بازی می‌کند که فیلم‌های غیرکمدی‌اش به سختی از فروش متوسط برخوردار می‌شوند، ولی فیلم‌های کمدی‌اش در بدترین حالت ممکن، فروش خوبی در گیشه دارند. فیلم‌های کمدی حتی اگر به آنها عنوان مبتذل نیز داده شود، مخاطبانی دارد که باعث می‌شود از نظر تجاری هیچ وقت شکست نخورند؛ موضوعی که باعث شده برخی از منتقدان سینما این حالت را به معنای پایین آمدن سطح توقع تماشاگر ایرانی بنامند!سینمایی که گویا برای ایجاد جذابیت بیش از حد روی عبور از خطوط قرمز تمرکز کرده است، به نحوی که صدای نمایندگان مجلس نیز در آمده است. چه کسی مقصر به وجود آمدن این شرایط است؟
سید ناصر هاشم‌زاده، منتقد و فیلمنامه‌نویس در گفت‌و‌گو با «جوان»، مدیریت انحصار‌طلب در سینما را عامل اصلی رخ دادن چنین حالتی می‌داند. وی در جواب به این سؤال که چرا سازندگان فیلم‌های کمدی برای ایجاد جذابیت سراغ خطوط قرمز می‌روند، می‌گوید: پاسخ این سؤال را باید رئیس سازمان سینمایی بدهد. این سؤال را باید از آقای حیدریان و دیگر مسئولان پرسید، مگر شعار دولت آقای روحانی شفافیت نیست؟ بیایند شفاف‌سازی کنند چه کار کرده‌اند که کمدی‌ها به این سرنوشت دچار شده‌اند!
این منتقد می‌افزاید: حالت فعلی در سینما محصول یک بلبشوی فرهنگی است. سینما گرفتار نوعی رانت‌خواری است. چند نفر انحصار‌طلب همه‌کاره سینما شده‌اند، این همه سینماگر خود در کشور داریم، اما کار‌ها فقط دست چند نفر افتاده، مگر بقیه آدم‌ها نمی‌توانند کار کنند؟ خطوط قرمز همین‌هاست! کسانی درباره آن صحبت می‌کنند که مشخص نیست صلاحیت و لیاقت صحبت درباره‌اش را دارند یا خیر!
باید پرسید چرا رانت‌خوارها سینما را رها نمی‌کنند تا وقتی آنها باشند، همین وضعیت است و امکان اصلاح وجود ندارد. مبنای سینمای ایران غلط است، زیرا طوری جا انداخته‌اند که انگار غیر از این آقایانی که مسئولیت دارند، هیچ‌کس نمی‌تواند سینما را اداره کند.
نظارتی روی سینمای کمدی نیست
جبار آذین، منتقد پیشکسوت درباره اینکه چرا سینمای کمدی تا این حد به عبور از خطوط قرمز عادت کرده است، به «جوان» می‌گوید: در اینکه جامعه به نشاط، امید و سرگرمی نیاز دارد، شک و تردیدی وجود ندارد و ایجاد چنین فضای بر عهده متولیان فرهنگ و هنر است. ولی همین متولیان و مدیران فرهنگی یا هنرمندان نباید با سوء‌استفاده از این نیاز، سلیقه‌ها، دریافت‌ها و برداشت‌های شخصی خود را در قالب آثار سینمایی ارائه دهند. همانطور که سینمای اجتماعی درگیر نگاه‌های یکسو نگر، تلخ‌اندیش و سیاه‌نمایی است، در سینمای کمدی نیز همین وضعیت به شکل دیگری در حال رخ دادن است. سینماگر به جای پاسخ صحیح به نیاز مخاطب به نشاط، برای سوداگری و تجارت در گیشه با دست گذاشتن روی سطحی‌ترین سلیقه مخاطب و شاید برای بیان مکنونات قلبی خود فیلم هایی می‌سازند که نه‌تنها با واقعیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه و خانواده‌های ایرانی همسو نیست، حتی گاهی مغایر با داشته‌های فرهنگی جامعه است. فیلم‌هایی به نام کمدی تولید می‌شود که دارای اسلوب‌های سینمای کمدی نیستند و در نهایت تقلیدی از سینمای پیش از انقلاب و فیلم‌های امریکایی هستند. این فیلم‌ها حتی از نظر ساختار سینمایی نیز وضعیت خوبی ندارند و مناسب ارائه به مخاطب امروز بخورد.
این منتقد می‌افزاید: مسئولیت تولید چنین آثار سخیفی نیز اهمال‌کاری متولیان سینما است، آنهایی که مجوز تولید این آثار را صادر می‌کنند و بعد از آن هیچ نظارتی روی فیلم‌ها ندارند. آذین معتقد است: ساخت فیلم کمدی یک کار تخصصی است و قرار نیست اگر فیلمسازی در سینمای اجتماعی موفق بود، حتماً در ساخت آثار کمدی هم موفق می‌شود! البته در سینمای ما به این موضوع توجه ندارند و نتیجه‌اش آشفته بازار فعلی سینمای ایران شده است.
این آشفته بازار نه‌تنها سینمای کمدی بلکه دیگر بخش‌های سینمای ایران را در بر گرفته است. تنها راه خروج از این آشفتگی نیز ایجاد تغییرات است؛ تغییراتی نه از جنس برگزاری همایش‌های بی‌حاصل و اقدامات دستوری و تشریفاتی بلکه نیازمند تغییرات بنیادینی هستیم که بر اساس آن باید با بالا بردن سواد و تخصص سینماگران ایرانی امکان و فضای لازم برای ساخت کمدی‌های سالم فراهم شود؛ کمدی‌هایی که با ارزش‌ها و باور‌های جامعه همخوانی داشته باشد، نه این فیلم‌پاره‌ها و نماهای سخیفی که غیر متعهدانه به نام سینمای کمدی ساخته و در سینماها اکران می‌شود.
از نظر منتقدان یکی از راه‌های ساماندهی سینمای کمدی، ایجاد تغییرات است؛ تغییراتی در سطح مدیریت سینما که باعث ایجاد زمینه تحول در نگاه به سینمای کمدی شود.
