کتابی برای فهم عامه مردم از هنر

 مراسم رونمایی از کتاب «مروری بر مجموعه آثار خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران» که به کوشش مهدی حسنی منتشر شده است، عصر روز گذشته ۹ خرداد در محل موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. در این مراسم که همزمان با برپایی نمایش بخشی از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران اتفاق افتاد، مجید ملانوروزی مدیرکل دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین محجوبی، علی زارع سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران، بهنام کامرانی، سلطان کاشفی، محمد حسین عماد و جمعی از هنرمندان و هنردوستان حضور داشتند.

در ابتدای مراسم مجید ملانورزی در سخنان کوتاهی به بیان اهمیت انتشار این کتاب پرداخت و گفت: پیش از این هر آن چیزی که درباره گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران چاپ شده است، به صورت کاتالوگ بوده اما خوشبختانه این کتاب توضیحات جامعی درباره آثار و هنرمندان ارائه می دهد.

وی ادامه داد: یکی از مطالبات اصلی جامعه هنری در طول این سه سالی که بنده در موزه بودم این بود که آثار گنجینه روی سایت موزه قرار بگیرد و کتابی جامع درباره آن منتشر شود. در حال حاضر با بهترین کیفیت از تمام آثار گنجینه عکاسی شده است و قرار است در ۵ جلد این آثار منتشر شود. کاری که از زمان آقای شالویی و آقای آقایی آغاز شده بود ارائه یک کار تحلیلی روی برخی از مهمترین آثار گنجینه به کوشش آقای حسنی بود که خوشبختانه امروز از این کتاب رونمایی می شود.

ملانوروزی بیان کرد: معمولا در موزه های زنده دنیا شما می توانید تمام رویدادهایی را که درباره یک اثر اتفاق می افتد دنبال کنید، اینکه موزه هر اثرش چند بار به نمایشگاه های دیگر رفته است یا چه کسانی درباره شان نوشته اند یا در کدام حراجی ها حضور داشته اند. مثلا شما باید بدانید آخرین تحلیل ها درباره اثر جکسون پولاک که در موزه نگهداری می شود چه بوده است. کاری که امروز آقای حسینی انجام داده اند برای اولین بار است رخ می دهد و می تواند برای دانشجوها و فرهیختگان بسیار مفید باشد.

مهدی حسینی نیز با بیان اینکه این کتاب در بخش های نقاشی، طراحی، هنرهای چاپی، نقاشان فتورئالیست، آثار مینی مالیسم، مجسمه سازی و هنر مفهومی توسط نشر آبان چاپ شده است، گفت: همانطور که آقای ملانوروزی گفتند تا پیش از این از آثار گنجینه کاتالوگ هایی چاپ شده است که به ارائه تصویر، تکنیک، سال اجرا و ابعاد اثر پرداخته است. دو کاتالوگ طی این سال ها از این آثار موجود است. در زمان مدیریت آثار شالویی در دفتر هنرهای تجسمی، با بنده تماس گرفتند و گفتند همواره در این سال‌ها نبود یک کتاب مرجع درباره آثار گنجینه موزه به عنوان یک نقص دیده شده است و ما خواهان داشتن اطلاعات اضافه ای درباره آثار هستیم و می خواهیم شرحی بر آثار نوشته شود.

وی ادامه داد: من از سال ۵۶ با گنجینه آشنا بودم و خوشبختانه در دهه ۶۰ میلادی که زمان تحصیلم در آمریکا بود همزمان شده بود با حضور بسیاری از این هنرمندها که در قید حیات بودند در نیویورک و حتی برخی را از نزدیک ملاقات کردم. در موسسه ای که تحصیل می کردم گاهی از این هنرمندها دعوت می شد تا بیایند و ورک شاپ هایی برای ما داشته باشند و یا کارهای ما را ببینند و نظر بدهند.

این پژوهشگر بیان کرد: به طور مثال آن زمان هنوز ویلِم دِکونینگ دچار آلزایمر نشده بود و ما توانستیم او را از نزدیک ملاقات کنیم. بنابراین با سابقه ای که در ذهنم داشتم شروع به مطالعه دورباره این آثار و هنرمندان کردم. در سال ۸۹ نیز کار را تحویل موزه دادم اما ۶ سال طول کشید تا این آثار چاپ شود. مدیریت ها تغییر می کرد و موزه هم دچار مشکلات مالی بود تا در نهایت با ناشر خصوصی وارد مذاکره شدیم و انتشارات آبان پذیرفت از نظر مالی ما را حمایت کند.

حسینی درباره چگونگی نگارش این کتاب اظهار کرد: به من گفته شده بود که این کتاب به نحوری نوشته شود که برای عموم مردم قابل فهم و درک باشد و نه فقط برای بخشی از فرهیختگان و متخصصان عرصه هنر قابل فهم باشد. به هر حال در زمان نمایش آثار گنجینه هم مشاهده کردیم مردم زیادی به دیدن آثار آمدند و حتی در ایام نوروز از شهرستان ها برای دیدن این نمایشگاه آمدند. تلاش کردم با اطلاعاتی که داشتم شرحی ملموس از این آثار را بنویسم. در نتیجه ابتدا شرحی از میزان تحصیلات، دوره هایی که این هنرمندان دیدند، دوره ای که در آن زندگی می کردند و گروه هایی که به آن تعلق داشتند نوشتم سپس به شرح اثر پرداختم. در بخش های مختلف هم ابتدا تعریف خاص خودم را از آن عرصه ارائه دادم.

طبیعتا این کتاب هم کتاب کاملی نیست و ممکن است عده ای بگویند نگاهت در این کتاب معمولی است. من همه اینها را می پذیرم و امیدوارم هر نکته ای هر بزرگواری دارد به بنده یا ناشر یا موزه ارائه کند تا اگر کتاب به چاپ های بعدی رسید آن را مورد بازبینی قرار دهیم

وی با بیان اینکه دیکته نانوشته نمره اش ۲۰ است، گفت: طبیعتا این کتاب هم کتاب کاملی نیست و ممکن است عده ای بگویند نگاهت در این کتاب معمولی است. من همه اینها را می پذیرم و امیدوارم هر نکته ای هر بزرگواری دارد به بنده یا ناشر یا موزه ارائه کند تا اگر کتاب به چاپ های بعدی رسید آن را مورد بازبینی قرار دهیم.

در ادامه مراسم سلطان کاشفی از مدرسان رشته پژوهش هنر در دانشگاه درباره این کتاب گفت: دکتر حسینی یکی از متخصصان و نقاشان خوب و سبک آفرین ما هستند بنابراین این مجموعه به دست بهترین کسی که می توانست آن را بنویسد سپرده شد و با دقتی که او در امر پژوهش دارد این مجموعه نفیس با کمترین کمبودی ارائه شده است. خوشبختانه این آثار حالا دیگر تنها آثاری پنهان در انبار موزه نیستند و دوستداران می توانند از طریق این کتاب با این آثار ارتباط برقرار کنند.

مجید نوفرستی روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران نیز در ادامه با اشاره به استقبالی که از نمایشگاه گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران شده است، گفت: به طور روزانه میانگین بازدید از نمایشگاه ۱۵۰۰ نفر است که ۲۰ درصد این بازدید توسط مهمانان خارجی و توریست ها صورت می گیرد که در نوع خود بسیار نمایشگاه قابل تاملی است. حتی در ایام تعطیلات برای ورود به موزه صف بسته شده بود.

بهنام کامرانی نقاش و مدرس دانشگاه نیز در ادامه در سخنانی درباره این کتاب بیان کرد: من نمی توانم خوشحالی خودم را از انتشار این کتاب پنهان کنم. آنچه در حوزه هنرهای تجسمی دچار کمبود هستیم بحث کمبود آرشیو و اندیشه ورزی است. ما درباره بسیاری از هنرمندان مدرن و معاصر کشورمان کتابی در دست نداریم. بعد از گذشت سال‌های زیادی درباره گنجینه موزه هنرهای معاصر کتابی منتشر شده است که جای خوشحالی دارد و امیدوارم بعدها با مطالب تحلیلی این کتاب کامل شود.

وی ادامه داد: گنجینه موزه مناقشات و تب و تاب های زیادی را از سر گذرانده است و جادوی مواجهه با این آثار را باید از فرهیختگان بگیریم. جادوی این آثار وقتی پیدا می شود که با آنها تنها می شویم و این کتاب این فرصت را می دهد که با این آثار خلوت کنیم. خوشبختانه متن های استاد حسینی که من افتخار شاگردی ایشان را دارم همیشه ساده و قابل درک است. فکر می کنم این کتاب می تواند نکات تازه ای را به ما نشان بدهد.

در ادامه با حضور هنرمندان کتاب «مروری بر آثار خارجی موزه هنرهای معاصر تهران» توسط حسین محجوبی رونمایی شد.