چگونه موسیقی می‌تواند حافظه و احساسات بیماران زوال عقل را بهبود بخشد؟

بازتاب– موسیقی جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما است. از بالا بردن روحیه و تشویق به حرکت سریع‌تر گرفته تا آرامش‌بخشی در زمان خواب، همه ما قدرت بی‌چون‌ و چرا آن را تجربه کرده‌ایم. این توانایی‌های ویژه موسیقی باعث شده تا در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله درمان‌های پزشکی، مورد استفاده قرار گیرد.

موسیقی نه تنها در درمان سرطان، مدیریت دردهای مزمن و حتی کمک به بازیابی مغز پس از سکته مغزی موثر بوده، بلکه در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی بر روی استفاده از آن در درمان بیماری‌های مربوط به مغز مانند زوال عقل انجام شده است. این درمان‌ها به کاهش اضطراب و افسردگی بیماران کمک کرده و باعث بهبود کیفیت زندگی آنها و مراقبان‌شان می‌شود. موسیقی به آنها کمک می‌کند تا بهتر با استرس و مشکلات روزمره کنار بیایند و توانایی مقابله با شرایط دشوار را بهبود می‌بخشد.

موسیقی و مغز

حدود ده سال پیش، محققان کشف کردند که هنگام گوش دادن به موسیقی، بخش‌های مختلفی از مغز در فرآیند پردازش آن دخیل هستند. این بخش‌ها شامل نواحی لیمبیک (که مسئول پردازش احساسات و حافظه است)، شناختی (که به ادراک، یادگیری و واکنش‌ها مربوط می‌شود) و حرکتی (که مسئول حرکت‌های داوطلبانه است) می‌شوند. این یافته‌ها پیش‌فرض‌های قبلی را که موسیقی تنها در نواحی خاصی از مغز پردازش می‌شود، به چالش کشید و توضیح داد که چرا موسیقی تاثیرات عصبی منحصر به فردی دارد.

مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی می‌تواند به بازسازی مغز و ارتباطات عصبی آن کمک کند. بسیاری از علل اصلی زوال عقل به مرگ سلول‌های مغزی مربوط می‌شود، و این کشف که موسیقی می‌تواند به ترمیم یا تقویت اتصالات عصبی آسیب‌دیده کمک کند، امیدی تازه برای درمان این بیماری‌ها ایجاد کرده است.

تأثیر موسیقی آشنا و مورد علاقه

اما همه نوع موسیقی نمی‌تواند این اثرات بازسازی را داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که موسیقی آشنا و مورد علاقه بیشترین تاثیر را بر احساسات و حافظه انسان‌ها دارد. گوش دادن به آهنگ‌های مورد علاقه باعث آزاد شدن هورمون‌های خوشایند در مغز می‌شود که به انسان احساس لذت می‌دهد. این موسیقی‌ها معمولاً با خاطرات و احساسات شخصی مرتبط هستند و می‌توانند به مدیریت استرس و ایجاد آرامش در افراد کمک کنند.

این مساله به خصوص در بیماران مبتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل اهمیت دارد، زیرا پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بخش‌هایی از مغز که با یادآوری موسیقی مرتبط هستند، کمتر از دیگر بخش‌ها تحت تاثیر این بیماری‌ها قرار می‌گیرند. به همین دلیل، خاطرات و تجربیاتی که به موسیقی‌های مورد علاقه فرد مرتبط هستند، معمولاً برای بیماران مبتلا به زوال عقل حفظ می‌شود.

موسیقی و بهبود علائم زوال عقل

گوش دادن به موسیقی می‌تواند به کاهش تجربه اضطراب، تحریک‌پذیری و سندروم غروب (افزایش سردرگمی و گیجی در عصر و شب) در بیماران مبتلا به زوال عقل کمک کند. در یکی از مطالعات کوچک که در همکاری با مؤسسه تحقیقاتی درمان موسیقی کمبریج انجام شد، مشخص شد که وقتی بیماران مبتلا به زوال عقل به طور مکرر به موسیقی مورد علاقه خود گوش می‌دهند، واکنش‌های فیزیکی آنها تغییرات قابل توجهی نشان می‌دهد.

نتایج این مطالعه نشان داد که ضربان قلب و حرکات فیزیکی بیماران به ویژگی‌های موسیقی مانند ریتم و ترتیب آهنگ واکنش نشان می‌دهند. همچنین، تغییرات در ضربان قلب هنگام خواندن آهنگ یا یادآوری خاطرات قدیمی حین گوش دادن به موسیقی به وضوح نشان‌دهنده تاثیرات مثبت موسیقی بر حرکت، احساسات و یادآوری حافظه است.

موسیقی درمانی و کاهش نیاز به دارو

تحقیقات بیشتر نشان داده است که در طول و بعد از جلسات موسیقی درمانی، بیماران مبتلا به زوال عقل کاهش قابل توجهی در اضطراب، پرخاشگری و تحریک‌پذیری تجربه می‌کنند. همچنین، خلق و خوی کلی آنها بهبود می‌یابد و در برخی موارد، آنها نیاز کمتری به داروهای آرام‌بخش و درمانی پیدا می‌کنند.

موسیقی و تقویت توانایی‌های شناختی

برخی از محققان حتی به آزمایش برنامه‌های آموزش موسیقی برای حمایت از شناخت بیماران مبتلا به زوال عقل پرداخته‌اند. نتایج اولیه نشان‌دهنده تاثیرات مثبت این برنامه‌ها در بهبود عملکرد اجرایی (حل مسئله، تنظیم احساسات و توجه) در مقایسه با افرادی است که تنها در برنامه‌های ورزشی شرکت کرده‌اند.

با توجه به یافته‌های موجود، به نظر می‌رسد که موسیقی می‌تواند به عنوان یک درمان موثر در کنار سایر روش‌های درمانی مانند داروهای ضد زوال عقل و تکنیک‌های حمایتی، برای مدیریت بیماری‌هایی همچون زوال عقل و آلزایمر مفید باشد. اما نکته کلیدی این است که موسیقی باید از مجموعه موسیقی‌های شخصی و مورد علاقه خود بیمار انتخاب شود تا بیشترین تاثیر را در بهبود وضعیت روانی و عصبی آنها داشته باشد.

موسیقی در آینده می‌تواند به یکی از درمان‌های اصلی و مکمل برای بیماران مبتلا به زوال عقل تبدیل شود، و به عنوان یک ابزار توانبخشی قوی در کنار دیگر روش‌های درمانی، کیفیت زندگی این بیماران را بهبود بخشد.

منبع psypost