چگونه افسردگی را از بیماران مبتلا به صرع دور کنیم؟

بررسی‌های گروهی از روانشناسان ایرانی نشان می‌دهد که آموزش و مداخله برای بهبود ویژگی‌های شخصیتی و الگوهای ارتباطی خانواده، روش‌­های مؤثری جهت کاهش افسردگی بیماران مبتلا به صرع هستند.

به گزارش ایسنا، صرع یکی از اختلالات عصب‌شناختی است که دارای میزان شیوع 3 درصد در جمعیت عادی است. صرع به حملات عودکننده اشاره دارد و به معنای تخلیه الکتریکی ناگهانی، متناوب و بیش‌ازحد نورون‌­های مغزی است. با وجود پیشرفت­های چشم­گیر در کنترل حملات صرع، کماکان بیماران مبتلا به صرع با چالش‌­های متعددی همچون تشخیص نادرست نوع صرع و درنتیجه انتخاب نامناسب دارو روبه‌رو هستند.

درواقع صرع به‌شدت بر زندگی افراد مبتلا به آن تأثیر می­‌گذارد و با کاهش سلامت جسمی و روانی آنان، موجب بروز اختلالات روان‌پزشکی و گاه خودکشی می­‌شود. دراین‌بین شدت افسردگی بیشتر از سایر اختلالات روانی است. باورهای این بیماران با عقاید یک فرد عادی تفاوت دارد و به‌وسیله‌ تجارب منفی مربوط به صرع تقویت می‌­شود و به سطوح بالای افسردگی و اضطراب مزمن می‌­انجامد.

به گفته متخصصین، با تغییر باورهای ناکارآمد و بازسازی شناختی، می‌­توان افسردگی را کاهش داد. ازجمله عوامل دیگری که می­‌تواند بر بروز افسردگی تأثیرگذار باشد، ویژگی­‌های شخصیتی است. کارآمد یا ناکارآمد بودن این الگوهای رفتاری و راهبردهای مقابله‌­ای می‌­تواند منجر به بهبود یا وخیم‌­تر شدن افسردگی شود.

الگوی ارتباطی خانواده نیز می­‌تواند زمینه‌­ساز افسردگی باشد. درواقع کیفیت سلامت روان افراد تا حدی تحت تأثیر محیط و روابط اجتماعی قرار دارد و ازآنجاکه خانواده اولین نظامی است که کودک در آن چشم باز می­‌کند و از آن تأثیر می­‌پذیرد، بیشترین اثر را بر توانایی‌­ها و رفتارهای افراد می‌­گذارد.

با توجه به مطالب عنوان‌شده، به‌منظور کمک به افزایش سلامت این افراد، بررسی عواملی که می‌­تواند موجب ایجاد و شدت‌بخشی افسردگی در این بیماران شود، حائز اهمیت فراوانی است.

در این خصوص، گروهی از پژوهشگران ایرانی با هدف بررسی نگرش­‌های ناکارآمد، ویژگی‌­های شخصیتی و الگوهای ارتباطی خانواده در بیماران مبتلابه صرع، به مطالعه و انجام پژوهش پرداخته‌اند.

در این مطالعه­ توصیفی که توسط گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس انجام شده، 150 بیمار مبتلابه صرع مراجعه‌کننده به بیمارستان­‌ها و کلینیک­‌های درمانی بندرعباس مشارکت داشته‌اند.

ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل چهار پرسشنامه «افسردگی بک»، «پنج عاملی نئو»، «نگرش ناکارآمد» و «الگوی ارتباطی خانواده» بوده است که به‌وسیله‌ آن‌ها متغیرهای پژوهش موردسنجش قرارگرفته‌اند.

نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی­‌های شخصیتی می‌­توانند نقش­‌های گوناگونی در تبیین افسردگی داشته باشند. به این صورت که با کاهش ویژگی­‌های روان‌رنجوری و افزایش ویژگی‌­های برون­گرایی، توافق‌پذیری و تجربه‌­گرایی سطح افسردگی در بیماران مبتلابه صرع را کاهش می­‌دهند.

در بررسی رابطه­ بین الگوهای ارتباطی و افسردگی، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که رابطه­ منفی و معنی­‌داری بین الگوهای ارتباطی با افسردگی وجود دارد. به عبارتی هرچه الگوهای ارتباطی، کارایی پایین‌تری داشته باشند، ابتلا به افسردگی در میان افراد گرفتار صرع، بیشتر است.

محققتن اشاره کرده‌اند: «به‌طورکلی م‌ی­توان نتیجه گرفت که ویژگ‌ی­های شخصیتی (به‌جز ویژگی وظیف‌ه­شناسی) و الگوی ارتباطی همنوایی می‌توانند پیش­‌بینی کننده­ افسردگی بیماران مبتلابه صرع باشند. لذا باید به این موارد توجه ویژه‌ای داشت و می­‌توان گفت که آموزش و مداخله در بهبود ویژگی‌­های شخصیتی و الگوهای ارتباطی خانواده، روش‌­های مؤثری جهت کاهش افسردگی بیماران مبتلابه صرع هستند ».

با توجه به این نتایج که در نشریه «شفای خاتم» وابسته به مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفا، بیمارستان خاتم‌الانبیاء تهران منتشر شده، مسئولان برنامه‌­ریزی خرد و کلان و همچنین پزشکان، مشاوران، روان­شناسان و سایر متخصصان حوزه­ سلامت باید با تلاش در جهت بهبود ویژگی­‌های مختلف شخصیتی و الگوهای ارتباطی خانواده افراد مبتلابه صرع، نقش مهمی در کاهش مشکلات و آشفتگی­‌های این بیماران داشته باشند.