چرا نطق محمود صادقی مهم بود؟
دو روز پیش محمود صادقی در نطق میان دستور خود نظام اقتصادی ایران را “رفاقتی و سفارشی” توصیف کرد و با انتقاد از بودجه، توزیع نامناسب اعتبارات در بودجه‌ها را باعث بزرگتر شدن شکاف طبقاتی میان فقیر و غنی خواند.
محمود صادقی با انتقاد از مجلس ایران برای بی تفاوتی نسبت به فساد و عدم اطلاع نمایندگان از نام مفسدان بزرگ اقتصادی گفت: «چرا اراده جدی در این مجلس برای برخورد با مفسدان وجود ندارد؟ چرا با مفسدین همکاری می‌کنیم؟ چرا از افشای نام بدهکاران کلان هراس داریم؟»
صادقی با انتقاد از عدم شفافیت مجلس گفت: «آیا مجلس عصاره فضائل ملت است؟ ما عصاره فضائل شورای نگهبان هستیم». نماینده تهران افزود: «ممکن است عده‌ای بگویند که رد صلاحیت‌های شورای نگهبان بر حسب مصلحت اندیشی و خیراندیشی است، اما همین موضوع مانع از حضور نمایندگانی با شجاعت لازم برای برخورد با فاسدان در مجلس شده است.»
در پی این اظهارات، علی ادیانی، نماینده قائمشهر با استناد به آئین‌نامه داخلی مجلس به نماینده تهران تذکر قانونی داد و گفت: «از قدیم گفته‌اند که قدر امامزاده را باید متولی آن نگاه دارد.» او با اشاره به اینکه شورای نگهبان به حکم قانون اساسی در حوزه‌ها و مسئولیتش اظهارنظر می‌کند افزود که ادبیات صادقی، “خوراک برای کسانی که اراده باطل دارند”، ایجاد می‌کند.
نماینده ورامین نیز خواستار اعلام اخطار آئین‌نامه‌ای شد که علی مطهری، نایب رئیس مجلس، اخطار وی را تکرار اخطار نماینده قائمشهر دانست و مانع از ادامه سخنان وی شد.
سید حسین نقوی، نماینده ورامین با اعتراض به سمت جایگاه هیات رئیسه مجلس رفت و خطاب به مطهری گفت: «شما نمی‌توانید تریبون من را قطع کنید و باید بگذارید تذکر و اخطار خود را ارائه کنم.»
با ایجاد تنش در جلسه عمومی مجلس، محمد رضا تابش، عضو هیئت رئیسه به سمت نماینده ورامین رفت تا با وی صحبت کند که این حرکت به درگیری اکبر ترکی نماینده فریدن و عضو شورای مرکزی فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با تابش و چند تن دیگر از نمایندگان انجامید.
اما سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به نطق محمود صادقی گفت: «شورای نگهبان طبق قانون به صلاحیت‌های نامزدهای انتخابات رسیدگی می‌کند، اگر قانون اشکال دارد، اصلاح شود.»
عباسعلی کدخدایی در گفت‌وگو با ایسنا، تصریح کرد: «اینکه نماینده‌ای در نطق مجلس بیان می‌کند که نمایندگان عصاره فضائل شورای نگهبان هستند به خود این نماینده مربوط است، اما شورای نگهبان طبق قانون عمل می‌کند و اگر قانون اشکال دارد، قانون اصلاح شود.»
اما اتفاقات آن روز مجلس واکنش های مختلفی را در بر داشت، جدای از اینکه مردم در فضای مجازی به تحسین سخنان محمود صادقی پرداختند اما بسیاری از نمایندگان سخنان او را تندروانه خواندند. حتی نمایندگان اصلاح طلب نیز از سخنان صادقی دفاع نکردند.
با این حال نقوی حسینی نماینده ورامین و کسی که یکی از پایه های تنش در مجلس بود در گفت و گو با روزنامه اعتماد درباره سخنان صادقی گفت: «من با بیان انتقاد مخالف نیستیم و ایرادی به طرح انتقاد نیست اما آنچه مطرح شد، انتقاد نبود. توهین بود. اینكه ما موضوعی را به نقد بكشیم، درباره آن صحبت كنیم و میزگرد تشكیل دهیم، اشكالی ندارد. باید مكانیزم قانونی اصلاح قانون را طی كنیم. چرا باید برای كشور مشكل ایجاد كنیم. چرا باید مسائل را بی‌دلیل پیچیده كنیم.»
با وجود اینکه به نظرم می رسد سخنان صادقی در مجلس کم سابقه و پر اهمیت بود اما رسانه ها کمتر به محتوای آن توجه کردند. سایت تابناک در این باره اشاره ای به بخشی از اظهارات او داشت که گفته بود: «برخی همکاران می گویند ما اگر دست به فاسدها بزنیم، کارها می خوابد؛ ما دچار تله فساد شدیم، چون فساد، فساد می آورد… چرا ما با مفسدین همکاری می کنیم… چرا از افشای نام بدهکاران بانکی هراس داریم.»
تابناک نوشت: «کلید عدم برخورد با مفاسد در کشور، شاید در جمله اول مطلب نقل قول شده از محمود صادقی در پاراگراف پیشین باشد: اگر دست به فاسدها بزنیم، کارها می خوابد! در این عبارت که در آن هم غم و غصه هست و هم یک اعتراف ویرانگر، نیز این معنا نهفته است که یا کارهای اقتصادی مملکت در دست فاسدها هست که اگر دست به آنها بزنیم، کار کشور را می خوابانند یا فاسدها آنقدر قدرت دارند که اگر دست به آنان بزنیم، با اشارتی کارهای کشور را می خوابانند! و این به زبان بی زبانی، همه آن سؤالی است که مردم در پی آن هستند که چرا با مفسدین و بدهکاران عمده سیستم بانکی برخورد نمی شود.»
اعتراض نمایندگان به علی مطهری به خاطر نطق صادقی
چرا نطق صادقی تاریخی بود؟
محمد صادق جوادی حصار تحلیلگر و کارشناس مسائل سیاسی به فرارو گفت: «نطق محمود صادقی مهم بود، یکی از وجوه اهمیت آن این بود که به یک مشکل بنیادین و زیر بنایی در حوزه مدیریت و گزینش گری کشور به صورت مستقیم اشاره کرد، گفتند که این مجلس عصاره فضائل ملت نیست عصاره فضائل شورای نگهبان است. در حقیقت اعلام کرد که این مجلس اگر شجاعت و صراحت لازم برای برخورد با فساد را ندارد، دلیلش این است که بسیاری از نمایندگان شجاعت لازم را بری حضور در این قوه را ندارند و بسیاری از سیاستمداران شجاع که می توانند، نماینده مردم باشند بر اثر دخالت های شورای نگهبان به مجلس راه نیافتند.»
او افزود: «این تعریضی مستقیم به نظارت استصوابی شورای نگهبان است. به این ترتیب زیربنایی ترین بحث آقای صادقی این بود که نظارت استصوابی را زیر سوال برد. در بخش های دیگر هم مسائلی را مطرح کردند از جمله در مورد مفسدان اقتصادی و بدهی های بانک ها و … . او گفت که که چرا نمایندگان مجلس نباید بدانند؟ چرا که در قانون اساسی نمایندگان مجلس حق نظارت بر همه اجزای حاکمیت را دارند. این تکمیل بخش قبلی است که اگر نمایندگان شجاعت و کفایت لازم را داشت و از شورای نگهبان خوفی نداشت مجلس می توانست آگاهانه تر و مسئولانه تر عمل کند.»
جوادی حصار با بیان اینکه اشاره دکتر صادقی به مسئله عدم حریت و شجاعت است به عنوان اساس موضوع ورود مجلس به بحث فساد، گفت: «به این مفهوم که اگر کسی نمایندگی را برای طی دوره نمایندگی انتخاب نکرده باشد و برای ایفای نقش نمایندگی انتخاب کرده باشد و فرقی برایش نکند که یک سال نماینده باشد یا پنج سال، خیلی راحت تر می تواند حرفش را بزند و از حقوق مردم دفاع کند.»
او افزود: «یکی از مشکلات نمایندگان این است که این شغل را فرصتی برای خود تلقی می کنند. وقتی یک نماینده برای استیضاح یک وزیر اقدام می کند، وقتی نامش مطرح می شود از فردای آن به دنبال وزیر و مدیران دولتی می رود که اگر این کار را برای من انجام دهید امضایم را پس می گیرم، با این وضعیت چقدر می توان انتظار داشت که آن نماینده به طور همه جانبه به وظایف نمایندگی خود عمل کند.»
این کارشناس سیاسی در ادامه درباره چرایی اهمیت پیدا کردن سخنان صادقی در این مقطع زمانی گفت: «اکنون به برکت فضای مجازی و امکان گفت و گو و تبادل نظر آزادتر نسبت به رسانه های دیگر الزام به شنیدن و تحمل نظر منتقد و مخالف زیادتر شده است. در این فضا امید هست که یکبار دیگر این سخنان بنیادین توسط مسئولان شنیده شود. در این فضا است که رییس قوه قضائیه پس از سال ها به دانشگاه می آید و چند ساعت با دانشجویان صحبت می کند و به پرسش های آنها پاسخ می دهد. در واقع رییس قوه قضائیه خودش را ملزم می داند که پاسخ دهد، اگر نیاید و پاسخ ندهد ادعاهای مطرح شده درباره این قوه برای مردم اثبات می شود. یعنی مردم می گویند لابد درست است که پاسخگو نیست.»
او افزود: «در این شرایط است که وقتی آقای صادقی بحث نظارت استصوابی را مطرح می کند، امید می رود که سخنگوی شورای نگهبان یا دبیر شورای نگهبان در جایی بنشینند و توضیح دهند و این معضل چندین ساله را مورد توجه قرار دهند.»
جوادی حصار درباره واکنش ها اعتراض برخی نمایندگان به سخنان صادقی مبنی براینکه سخنانش توهین به مجلس بوده است، گفت: «به نظر من این سخنان اگر در فضای دیگری گفته می شد و عکس العملی از جانب مردم نداشت، اصلا واکنشی به آن صورت نمی گرفت و از کنارش می گذشتند مانند خیلی صحبت های دیگر. این عکس العمل ها به این خاطر بوده است که سخن به موقع، سنجیده و متناسب با محتوا بوده است.»
