چرا قیمت جهانی طلا در ماه های اخیر سیر صعودی گرفته است؟
بازتاب– از مراسم عروسی در بمبئی تا اتاق‌های هیأت مدیره در وال‌استریت، طلا بار دیگر به کانون توجه اقتصاد جهانی بازگشته است. اما پشت این صعود تاریخی چه روایت‌هایی پنهان شده‌اند؟
طلای جهانی از اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون بیش از ۲۶ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده و در ماه آوریل ۲۰۲۴ از مرز روانی ۲۳۰۰ دلار در هر اونس عبور کرده است. این رشد سریع در بازاری که همواره پناهگاه سنتی در دوران تلاطم‌های اقتصادی و سیاسی بوده، اکنون تحلیل‌گران را بر سر یک دوراهی قرار داده است: آیا این روند، جهشی گذراست یا شروع یک فاز ساختاری صعودی جدید؟
دو غول تقاضا: چین و هند
افزایش چشمگیر قیمت طلا، بیش از هر چیز، به تقاضای بی‌سابقه از سوی چین و هند بازمی‌گردد؛ کشورهایی که به ترتیب دومین و پنجمین اقتصاد بزرگ جهان و بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان طلا هستند. در سال گذشته میلادی، چین بیش از ۶۴۰ تن و هند حدود ۵۶۲ تن طلا خریداری کردند. در هند، طلا بخشی از فرهنگ و آیین‌های ازدواج است و تابستان – فصل ازدواج در این کشور – به معنای جهش فصلی تقاضا برای طلا محسوب می‌شود.
نرخ بهره آمریکا، کلید طلایی بازار
نقطه عطف دیگر، انتظارات درباره کاهش نرخ بهره در ایالات متحده است. فدرال رزرو طی دو سال گذشته، برای مقابله با تورمی که به بالاترین سطح چهار دهه گذشته رسیده بود، نرخ بهره را با سرعت افزایش داد و آن را در محدوده ۵.۲۵ تا ۵.۵ درصد نگه داشت. اما اکنون همه نگاه‌ها به تصمیم احتمالی ماه ژوئن دوخته شده است؛ جایی که تحلیل‌گران احتمال می‌دهند اولین گام در جهت کاهش نرخ‌ها برداشته شود.
جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، به‌صراحت گفته است که کاهش نرخ بهره در سال جاری در دستور کار خواهد بود. این سیگنال، طلا را بار دیگر به یک دارایی جذاب برای سرمایه‌گذاران بدل کرده است؛ به‌ویژه در شرایطی که نرخ بهره واقعی – که اثر تورم در آن لحاظ شده – روند نزولی دارد.
سه‌گانه محرک‌های صعودی: سیاست، سرمایه، و بحران
گزارش بانک جی‌پی مورگان از یک چشم‌انداز «ساختاری صعودی» برای طلا حکایت دارد. گرگوری شیرر، رئیس استراتژی فلزات این بانک، می‌گوید که تلاقی بی‌سابقه‌ای از بی‌ثباتی ژئوپولیتیکی، تردیدهای اقتصادی و تمایل روزافزون به دارایی‌های امن، طلا را به گزینه‌ای بدون جایگزین تبدیل کرده است.
از یک سو، جنگ اسرائیل و غزه که اکنون نشانه‌هایی از گسترش به خاورمیانه دارد، سرمایه‌گذاران را به سوی دارایی‌های کم‌ریسک سوق داده است. از سوی دیگر، بانک‌های مرکزی جهان – به‌ویژه بانک خلق چین – به خرید گسترده طلا روی آورده‌اند. چین در سال گذشته ۲۲۵ تن طلا خریداری کرده و ذخایر خود را به بیش از ۲۲۳۵ تن رسانده است. تحلیلی قوی در این خصوص آن است که پکن در پی کاهش وابستگی به ذخایر دلاری است؛ اقدامی استراتژیک در میانه تنش‌های فزاینده با آمریکا.
با این حال، صدای احتیاط نیز از برخی تحلیل‌گران به گوش می‌رسد. به باور آن‌ها، اگر تورم به سرعت کاهش نیابد، فدرال رزرو ممکن است مسیر کاهش نرخ بهره را کندتر از انتظارات طی کند؛ عاملی که می‌تواند بخشی از رونق فعلی بازار طلا را خنثی کند.
در نهایت، طلا بار دیگر نقش کلاسیک خود را در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند: پناهگاه امن در زمانه نااطمینانی. چه این صعود ساختاری باشد و چه مقطعی، آن‌چه واضح است این‌که طلا اکنون بیش از همیشه به آینه‌ای برای نگرانی‌های ژئوپولیتیکی، مالی و روانی بازار جهانی تبدیل شده است.
