چرا انتخابات آینده عراق برای ایران مهم است؟/ حکیم: چهره های جدید ظهور یپدا خواهند کرد

باقر حکیم کارشناس مسائل عراق به بررسی روند انتخابات آینده عراق پرداخته است.
عراق فضای پسا داعش را پس از خروج این گروه از عراق و اعلام پایان عمر آن طی می کند. هر چند ملت عراق و احزاب و گروههای سیاسی این روند را موفقیت آمیز می دانند و فضای آینده را شرایط امیدوار کننده ای می دانند اما این کشور فاصله زیادی تا ثبات کامل و رسیدن به یک شرایط ایده آل دارد. یکی از این بزنگاههای مهم انتخابات آینده عراق است که می تواند بر آینده سیاسی این کشور تاثیر بسیاری بگذارد. این انتخابات از این جهت که پس از روزهای نا امنی و اخزاج داعش از عراق برگزار خواهد شد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. سوال این است که چه روندی برای احزاب و گروههای سیاسی در انتخابات آینده متصور است؟ آیا با پشت سر گذاشتن داعش و غائله اقلیم کردستان، می توان به دولت ملت سازی و ثبات سیاسی در این کشور امیدوار بود؟

در این باره با باقر حکیم کارشناس مسائل عراق گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.

به نظرتان با گذار از داعش در فضای جدید می توان شاهد چهره ای جدید از عراق در فضای سیاسی بود و روند دولت ملت سازی جدیدی را در این کشور تجربه کرد؟

بله، چهره‌های جدید را ما در دوره جدید شاهد خواهیم بود، اما به نظر من این یک دوره گذار ۸ ساله، الی ۱۰ ساله دارد تا چهره‌ها تغییر پیدا کند. ما می‌بینیم که از سال ۲۰۰۶ تاکنون ۳۰ الی ۴۰ درصد چهره‌ها تغییر پیدا کرده‌اند. نه رهبران گروه، اما گروه‌های دیگری آمدند به قول معروف چهره‌هایی که وزیر بودند، در پست‌های مهمی منصوب بودند که همه‌شان به گونه‌ای حذف شدند. به نظر من با آمدن گروه‌های جدیدی مانند حشدالشعبی و نیروهای جوانی در بدر و نیروهای جوانی در گروه آقای صدر و گروه‌های دیگر، ما با چهره‌های جدیدی در احزاب مواجه خواهیم بود، ولی رهبران فعلا همان‌ها خواهند بود؛ همان‌ چهر‌ه‌های برجسته‌ای که بودند خواهند ماند؛ مانند مالکی، عبادی، صدر، حکیم،حمودی، شهرستانی. اینهایی که بودند، به نظر من در دوره آینده چهارساله باز برجسته خواهند ماند و تاثیرگذاری بالایی خواهند داشت در عرصه سیاسی عراق؛ در کردها و اهل سنت هم همینگونه خواهد بود.

آیا عراق با دوران جدید و مولفه های جدیدی روبرو است؟

من خودم معتقدم که دوران جدیدی برای عراق آغاز شده است. استقرار عراق در پایه امنیتی‌اش، می‌تواند یک دوران جدیدی را برای عراق رقم بزند. از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸؛ تا چند ماه پیش ما هیچ وقت استقرار امنیتی را در عراق شاهد نبودیم. در هر برهه زمانی به یک گونه‌ای ما شاهد بحران‌های امنیتی در عراق بودیم؛ به‌ویژه در عراق و استان‌های مختلف. امروز شیعیان واقعا به دنبال ساخت عراق هستند، اهل سنت همین‌طور و کردها همین‌طور؛ البته هر کس به دنبال ساخت مناطق خودش است. مثلا هیچ وقت کردی به دنبال ساخت بصره نیست. بحث عدم وجود نیروهای تروریستی در عراق، خودش یک رکن بسیار اساسی در بحث دولت‌سازی است. این یک مبحث که ما شاهد خواهیم بود که دوران جدیدی در عراق رقم خواهد خورد و بازشدن در عراق به تمام کشورهاست. ما با اکثر کشورهای عربی در زمان آقای مالکی رابطه خوبی نداشیم و این‌ها سعی می‌کردند نیروهای تروریستی را حمایت کنند. همینطور با ترکیه رابطه خوبی نداشتیم، با کشورهای دیگر روابط خوبی نداشتیم . این سیاست آقای عبادی که به آن می‌گویند توازن نیروهای خارجی در عراق، یعنی توازن تاثیرگذاری نیروهای خارجی در عراق باعث شده که عراق به تمام کشورهای منطقه باز شود و روابط ایجابی را داشته باشد. بالطبع این کشورها در فرهنگ عراق، در ملت عراق و در حتی عرصه سیاسی – اجتماعی عراق تاثیر گذار خواهند بود. این گروه‌ها و این شرایط می‌تواند دوران جدیدی را در عراق رقم بزنند . در بحث دولت‌سازی هم به نظر من عراق به سمت تکنوکراتها، نیروهای کارا و استخدام نیروهای تکنوکرات در حکومت سیاسی می رود تا این‌که بتوانند این گروه‌های سیاسی بمانند، تاثیرگذار باشند و محبوب مردم باشند. به نظر من عراق به سمت یک دولت تکنوکرات می رود که بتواند محبوب مردم باشد.

در ایران از سوی برخی نسبت به انتخابات آینده ابراز نگرانی وجود دارد. به نظرتان دلیل این نگرانی چیست؟

بله، به نظر من می‌شود ابراز نگرانی کرد. واقعا یک زمانی تا سال ۲۰۱۴ اهل سنت هیچ‌گاه به دنبال مشارکت حقیقی در حکومت عراق نبودند. این را داده‌های خود اهل سنت اثبات می‌کند. صحبت‌ها و اظهارنظرهای رهبران اهل سنت این را اثبات می‌کند. من به‌شخصه خودم شنیدم که بزرگ‌ترین رهبر اهل سنت می‌گوید ما هیچگاه به دنبال مشارکت حقیقی نبودیم، اما امروز به دنبال مشارکت حقیقی هستیم. این مشارکت حقیقی می‌تواند نگران‌کننده باشد؛ همینطور ورود کشورهایی مانند عربستان و قطر و کشورهای دیگر به عرصه سیاسی عراق، این خود می‌تواند نگران‌کننده باشد. شاید عربستان همیشه به دنبال حمایت تروریست‌ها بود، به دنبال این نبود که بیاید در بین شیعیان طرفدارانی پیدا کند. امروز عربستان این کار را می‌کند. در محور شیعیان، یعنی استان نجف در حال فعالیت و یارگیری است؛ در بین احزاب شیعه در حال یارگیری است. همینطور آمریکا امروز با دیدگاه جدیدی حضور دارد؛ قبل‌ها شاید شیعیان نسبت به آمریکا بسیار زاویه داشتند، امروز آمریکا با دیدگاه شیعه، با خود شیعیان آمده و تاثیرگذار بوده و در حال یارگیری است. انتخابات ۲۰۱۸ نسبت به انتخابات گذشته متفاوت خواهد بود. از این حیث که کشورهای منطقه و بین‌الملل در زمین شیعیان یارگیری کردند و طرفدارانی دارند و احزابی را بی‌شک حمایت خواهند کرد.
از این باب بله، اوضاع انتخابات می‌تواند تاثیرگذار و نگران‌کننده باشد و شاید حتی تفکرات سکولار و ملی‌گراتر شود و از دین کمی فاصله بگیرد. بله، بحث نگرانی وجود دارد، به خاطر فعالیت‌هایی که نیروهای دشمن در زمینه شیعه امروز در استان‌های شیعه دارند انجام می‌دهند. تحرکاتی که دارند، یارگیری‌هایی که دارند؛ به‌ویژه در عرصه سیاسی و فرهنگی – اجتماعی فعالیت‌هایی را که آغاز می‌کنند و انجام می‌دهند. مثلا افتتاح مراکز حقوق بشری در نجف، کنفرانس‌های آمریکایی – عراقی در نجف؛ این‌ها تا سال ۲۰۱۴ محال بود که انجام شود. اگر این کنفرانس‌ها انجام می‌شد، بی‌شک نیروهایی حمله می‌کردند و برگزارکنندگان را می‌کُشتند، ولی در حال حاضر نه، این با حضور خود اهالی شیعه و نجف همراه می‌شود این برنامه‌ها و توانسته‌اند تاثیرگذاری خاصی در عرصه سیاسی – اجتماعی عراق داشته باشند. البته این آغاز کار است و تاثیر آن‌ها بی‌شک در آینده بیشتر خواهد شد.

منبع: نامه نیوز