چالش های پرداخت وام ازدواج 70 و 100 میلیون تومانی/ آیا بانک ها زیر بار شرایط جدید وام ازدواج می روند؟

با گذشت دو ماه از مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر اختصاص 70 میلیون تومان وام ازدواج به هر یک از زوجین، یازدهم اردیبهشت ماه امسال بانک مرکزی بخشنامه‌ای را برای پرداخت این تسهیلات قرض الحسنه ابلاغ کرد.

«بازتاب»؛ زهره علامی- براساس بخشنامه بانک مرکزی که به استناد تبصره (16) قانون بودجه سال 1400 ابلاغ شده، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج ‌ها 70 میلیون تومان و با دوره بازپرداخت 10 ساله است، در این میان برای تشویق جوانان به ازدواج برای زوج‌های زیر 25 سال و زوجه‌های زیر 23 سال تسهیلات ازدواج تا سقف 100 میلیون تومان افزایش یافته است.

رشد وام ازدواج به 70 میلیون تومان در شرایطی است که این وام در سال 98 و 99 به ترتیب 30 میلیون و 50 میلیون تومان (به هر نفر) بود، در حال حاضر هم زوج‌هایی که تاریخ عقد ازدواج آنها بعد از اول فروردین 97 است و تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند می توانند برای دریافت این تسهیلات قرض الحسنه اقدام کنند.

نظر متفاوت مجلس و دولت درباره افزایش سقف وام

براساس لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه 1400، سقف وام ازدواج مشابه سال 99 و برای هر یک از زوجین 50 میلیون تومان بود، درواقع دولت تصمیمی برای تغییر در مبلغ وام ازدواج در سالجاری نداشت اما مجلس شورای اسلامی با توجه به افزایش چشمگیر نرخ تورم و همچنین برای ترغیب جوانان به سنت ازدواج، تغییراتی را در مبلغ تسهیلات ایجاد کرد.

اواسط اسفند سالجاری و پس از رسانه ای شدن خبر مصوبه مجلس مبنی بر لزوم پرداخت وام 70 میلیون تومانی به هر یک از زوجین و اعطای تسهیلات 100 میلیون تومانی به زوج و زوجه کمتر از 25 و 23، تعدادی از مسوولان دولتی نسبت به این مصوبه واکنش نشان دادند و انتقادهایی را به این مصوبه وارد دانستند.

سیستم بانکی از عدم توانایی در پرداخت چنین مبالغی به جوانان برای وام ازدواج گفت و وزارت ورزش هم اعلام کرد که این مبالغ وام ازدواج، جوانان را بدهکارتر می‌کند، در همین راستا مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش درحالی که اعلام کرد موافق افزایش مبلغ وام ازدواج است، گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، وام ازدواج به تنهایی نمی‌تواند برای تشکیل خانواده انگیزه‌بخش باشد.

اعظم کریمی افزایش سقف وام برای جوانان کم سن و سال را مورد انتقاد قرار داد و پرداخت این وام را عاملی برای تشدید ازدواج‌سفید دانست، او گفت: اگر دستورالعمل بر نظارت دریافت کننده وام نباشد هر نوع انحرافی را ایجاد می‌کند و ممکن است یک بخشی از آن هم ازدواج سفید باشد؛ همانگونه که در برخی آگهی‌ها، وام ادواج و طلاق صوری را قید می‌کنند.

آیا بخشنامه بانک مرکزی قابل اجراست؟

علاوه بر اما و اگرهای مربوط به افزایش سقف تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و همچنین چالش های پیش رو برای افزایش سقف جوانان کم سن و سال و نگاه منتقدانه دولت به مصوبه مجلس، شرایط جدید بانک مرکزی برای پرداخت وام ازدواج هم جالب است.

یکی از شرایط اعلام شده از سوی بانک مرکزی این است که اگر متقاضی به همان بانک دریافت‌کننده یارانه خود مراجعه کند، بانک‌ها برای ضمانت می توانند سهم فرد از حساب یارانه هدفمندی را به منزله ضمانت بپذیرند،حالا سوال این است در شرایطی که بانک ها برای پرداخت تسهیلات زیر 10 میلیون تومان ضمانت های عجیب و غریبی از متقاضی دریافت می کنند، چگونه برای اعطای وام 70 یا 100 میلیون تومانی به سهم فرد از حساب یارانه هدفمندی راضی شوند؟

البته پرداخت یارانه مادام العمر است اما بحث بر سر این است که بانک ها به دنبال زنده کردن سرمایه خود در کوتاه ترین زمان ممکن هستند بنابراین به نظر نمی رسد که با این شرط بانک مرکزی همکاری کنند.

علاوه بر این تجربه سال های گذشته نشان می دهد که بانک ها تمایل چندانی به پرداخت وام ازدواج ندارند و بسیاری از زوجین پس از چند سال انتظار، موفق به دریافت وام شده اند و حالا که سقف تسهیلات افزایش یافته، پیش بینی می شود که بانک ها تعامل مناسبی با متقاضیان نداشته باشند.

انتقاد دیگری که به افزایش سقف وام ازدواج وارد می شود این است که با بالارفتن رقم ، جوانان بیش از پیش در بدهی و قرض فرو می روند یا حتی تعدادی از کارشناسان معتقدند که این اقدام می تواند به فروش وام از سوی زوج های جوان منجر شود، موضوعی که در بهمن ماه سال گذشته و با پررنگ شدن بحث افزایش سقف وام ازدواج هم مطرح شد و نماینده مردم شاهین شهر، میمه و برخوار در مجلس، در گفت و گویی نسبت به آن واکنش نشان داد، دلیگانی در این باره گفت: به منظور جلوگیری از برخی تبعات احتمالی افزایش مبلغ وام (همچون خرید و فروش وام، طلاق و…) به هر شخص فقط یک‌بار وام ازدواج داده می شود.

در این شرایط و با توجه به چالش های پیش روی پرداخت وام ازدواج در سالجاری، ضمانت اجرای همراهی و همکاری بانک ها با زوجین برای پرداخت تسهیلات ازدواج چیست؟

در بخشنامه بانک مرکزی آمده که مسوولیت حُسن اجرای این حکم به عهده بانک‌مرکزی، بانک‌های عامل و کلیه مدیران و کارکنان ذی‌ربط است و عدم‌اجرا یا تاخیر در پرداخت تسهیلات تخلف محسوب شده و قابل پیگیری در مراجع ذی‌صلاح است اما با توجه به مشکلات مالی سیستم بانکی، شروز بانک مرکزی درباره ضمانت متقاضی و … به نظر می رسد که پرداخت وام ازدواج در سالجاری با موانعی روبرو شود ضمن اینکه بحث جابه جایی دولت هم به مشکلات دامن می زند.