پشت پرده اعتراضات عراق چیست؟
با اوج گیری اعتراضات در عراق، گروه‌ها و افراد مختلفی، که احیانا هیچ سازگاری با یکدیگر ندارند، به عنوان محرک اعتراضات معرفی شده‌اند.
به گزارش فرارو، در چند روز گذشته، استان‌های شیعه‌نشین جنوب عراق، صحنه اعتراضات خیابانی نسبتا گسترده‌ای بود. معترضان خشمگین که به بیکاری و فقدان خدمات دولتی، مانند آب و برق، اعتراض داشته‌اند، به ساختمان‌های دولتی و احزاب سیاسی حمله‌ور شده و به برخی از این ساختمان‌ها آسیب زده‌اند.
فرودگاه نجف، ساختمان استانداری کربلا، گذرگاه‌ها مرزی صفوان در بصره، میادین نفتی بصره و دفاتر حزبی در بابل از جمله جا‌هایی بود که در جریان تظاهرات اخیر، صحنه اعتراضات مردمی بود.
تقریبا یک هفته پیش، اعتراضات از شهر نفت‌خیز بصره شروع شد. معترضان از قطع شدن مکرر آب و برق و همچنین بیکاری ابراز نارضایتی کردند. با گسترش اعتراضات در بصره، حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق، روز جمعه به آنجا سفر کرد و برای آرام کردن شهر، با مقامات نظامی و اداری و همچنین شیخ‌های آنجا دیدار و گفتگو کرد.
سفر رئیس دولت به بصره، تاثیر چندانی بر اعتراضات نگذاشت؛ به طوری که فرمانده عملیات بصره، شنبه شب در این استان مقررات منع آمدوشد اعلام کرد. عبادی پس از بازگشت از بصره، ریاست جلسه شورای وزیران را برعهده گرفت. پس از این جلسه، دفتر نخست‌وزیر به طور فوری سه میلیارد دلار برای بهبود خدمات در بصره و ایجاد شغل برای جوانان آنجا اختصاص داد. علاوه بر این، دولت عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که سه شنبه آینده، تمام مطالبات معترضان را بررسی خواهد کرد.
برخی گزارش‌ها حاکی است که در جریان اعتراضات اخیر عراق چند تن کشته و زخمی شدند.
“گروه‌های نفوذی اندک”
همزمان با اوج‌گیری اعتراضات عراق، گروه‌های مختلفی به عنوان تحریک‌کننده اعتراضات معرفی شدند. در بیانیه‌ای رسمی که از سوی دولت منتشر شده، “گروه‌های نفوذی کوچک” به تخریب اموال دولتی و عمومی متهم شده‌اند.
در این بیانیه تاکید شده که حاضران در جلسه دولت، درباره “گروه‌های نفوذی کوچک و سازمان یافته که تلاش می‌کنند از تظاهرات مسالمت‌آمیز شهروندان برای تخریب و هجوم به ادارات دولتی و اموال خصوصی استفاده کنند”، هشدار دادند.
دختر صدام
در پی بالا گرفتن اعتراضات در چند استان عراق، توئیتی منتسب به رغد دختر صدام حسین، در رسانه‌ها منتشر شد که در آن، رغد معترضان عراقی را به حمله به احزاب تحت حمایت ایران، تحریک می‌کند. اما رغد ضمن تکذیب این توئیت، مدعی شد که این حساب توئیتری ارتباطی با او ندارد و جعلی است. دختر صدام تاکید کرد که او در خصوص اعتراضات جنوب عراق اظهارنظری نکرده است.
ایران؟
اعتراضات اخیر عراق، از یک جهت با اعتراضات سابق در این کشور متمایز است. برخلاف برخی تظاهرات گذشته، که رهبر و گرایش سیاسی مشخصی داشته، تظاهرات اخیر، حداقل تاکنون هیچ رهبر یا گرایش سیاسی مشخصی نداشته اشت. شاید به همین دلیل، مقامات سیاسی استان‌های جنوبی، برای آرام کردن معترضان، دست به دامن شیوخ قبایل شده‌اند. زیرا در ساختار اجتماعی عراق، شیخ قبیله جایگاه نیرومندی در میان اعضای قبیله‌اش دارد.
اعتراضات از سازماندهی و برنامه مشخصی برخوردار نبوده و حتی اماکنی که معرتضان به آن‌ها حمله کرده‌اند، تنها نشان دهنده نارضایتی از دولت است. برخی از معترضان در گفتگو با روزنامه الحیات گفته‌اند که هیچگونه هماهنگی بین گروه‌های معترض در شهر‌های عراق وجود ندارد و هر گروهی اهداف خودش را انتخاب کرده است. ظاهرا، تمرکز معترضان بر اماکن رسمی، مانند ساختمان استانداری کربلا، تلاشی برای مجبور کردن دولت به اتخاذ اقدامات باشد.
به دلیل همین ماهیت نامشخص تظاهرات است که برخی حتی ایران را به تحریک اعتراضات متهم کردند. البته با توجه به ماهیت اعتراضات، این اتهام نمی‌تواند معتبر باشد. زیرا بنا به ادعای برخی رسانه‌ها معترضان با گروه‌ها و احزاب نزدیک به ایران درگیری پیدا کرده‌اند. به عنوان نمونه، در نجف، در پی هجوم معترضان به پایگاه گروه مسلح “عصائب اهل الحق”، که به ایران نزدیک است، بین این گروه و معترضان درگیری اتفاق افتاد.
با توجه به همین ماهیت خودجوش بودن تظاهرات، هیئتی از جانب جریان مقتدی صدر دیروز به بصره رفت تا مطالبات معترضان را دریافت کند، اما همین اقدام صدر هم با انتقادات فعالان عراقی مواجه شد و برخی او را به مصادره اعتراضات متهم کردند. قابل توجه آنکه، صدر در گذشته سعی می‌کرد نماینده گروه‌های معترض باشد. اما این بار، تظاهرات ارتباطی با صدری‌ها هم ندارد.
