پاسخ ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به یک خبر

ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به خبر «نیمه پنهان کاهش آمار قاچاق آشکار شد» پاسخ داد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، به دنبال انتشار مطلبی با عنوان «نیمه پنهان کاهش آمار قاچاق آشکار شد»، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز طی مکاتبه‌ای، به مطالب مطرح شده در این خبر واکنش نشان داد. متن جوابیه این ستاد به شرح زیر است:

از رسانه‌ای مانند تسنیم که در شمار رسانه‌های انقلابی و پرتلاش برای ایجاد یک جریان سالم و شفاف اطلاع‌رسانی در کشور تلقی می‌شود بعید است که با فهرست ادعاهایی که ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سایر دستگاه‌های عضو به آنها پاسخ داده‌اند نتیجه‌گیری غلطی داشته و تحت عنوان «نیمه پنهان کاهش آمار قاچاق آشکار شد» به انتشار آن بپردازد.

اگر به گزارش‌هایی که تنها از سوی آن خبرگزاری منتشر شده است مراجعه‌ای اندک می‌داشتید به وضوح درمی‌یافتید که ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با آگاهی نسبت به کارکرد مثبت جریان شفاف اطلاعات در عرصه اقتصادی کشور، معتقد است یگانه راه نجات اقتصاد کشور از بیماری‌هایی گوناگون، شفافیت گردش کالا و پول در کشور بوده و سامانه‌های الکترونیکی موضوع مواد 5، 6، 7 و 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز مشخصا رسالت تحقق این شفافیت را بر عهده دارند. از این رو ستاد مرکزی در اعلام آمارهای مربوط به قاچاق کاملا شفاف عمل کرده و همواره جزئیات آمارهای موضوعه را علاوه بر ارسال به مسؤولین ذی‌ربط در اختیار رسانه‌های جمعی نیز قرار داده و چاپ جداول آماری متعدد و متنوع در گزارش‌های پرتعداد آن خبرگزاری از جمله چاپ جدول برآورد حجم شکاف عرضه و تقاضا در سالهای گذشته در گزارش «نیمه پنهان کاهش آمار قاچاق آشکار شد» مؤید اهتمام ستاد به آشکارسازی واقعیت‌های موجود قاچاق کالا در کشور است.

در عین حال از باب یادآوری و تکرار اعلام می‌دارد وفق ماده 16 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز موظف به برآورد و اعلام آمارهای مربوط به قاچاق کالا در کشور می‌باشد که به منظور ایفای این مسؤولیت خطیر کار گروهی متشکل از دستگاه‌های موضوع ماده 3 قانون با حضور نمایندگان برخی مراکز علمی و دستگاه‌های تخصصی غیرعضو، مانند مرکز آمار ایران، ضمن اخذ و گردآوری آمارهای رسمی کشور با اتکا به روش‌های علمی قابل دفاع مبادرت به برآورد حجم قاچاق کالا در کشور کرده و سالانه منتشر می‌نماید.

اگرچه پیش از این در ارتباط با شیوه برآورد حجم قاچاق ورودی و خروجی توضیح داده شده اما از آنجائیکه در گزارش آن خبرگزاری نکته ابهام، نحوه برآورد حجم قاچاق خروجی است اعلام می‌دارد بیش از 95 درصد قاچاق خروجی کشور شامل فرآورده‌های نفتی یارانه‌ای می‌شود که به مدد الکترونیکی و سیستمی بودن ثبت آمارهای مربوط به تولید، انبارش، توزیع و عرضه‌ی مصرف کننده‌ی نهایی در شمار دقیق‌ترین آمارهای کشور محسوب شده و جدول مربوط به توزیع و مصرف هریک از پنج فراورده‌ی نفتی یارانه‌ای شامل نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز (گازوئیل)، بنزین و گاز مایع در سال‌های 92 تا 95 که بهترین سند برای توفیق اصلاح الگوی مصرف، اصلاح نظام سهمیه‌بندی و کاهش قابل ملاحظه‌ی قاچاق در این عرصه می‌باشد به شرح ذیل تقدیم می‌شود:

مقایسه میزان توزیع و مصرف فرآورده های نفتی در سال‌های 1392-1395
(میلیون لیتر روزانه)
فرآورده 1392 1393 1394 1395 درصد تغییرات 92 به 95
گاز‌مایع 10.1 10.14 10.12 10 0
بنزین 68.4 69.6 71 68.9 1%
نفت سفید 12 10.1 8.3 7.7 36-%
نفت‌گاز 105.8 100.4 76.8 74.7 29-%
نفت‌کوره 50.7 37.5 34.8 14.5 71-%
جمع کل 247 227 196 176 33-%

جدول فوق نشان می‌دهد که متوسط توزیع و مصرف روزانه‌ی پنج فرآورده نفتی یارانه‌ای بیش از 70 میلیون لیتر در سال 95 نسبت به سال 92 کاهش داشته این در حالی است که جمعیت مصرف کننده در بخش‌هایی مانند حمل و نقل رشد قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد.

مثلاً در بخش حمل و نقل دیزلی جمعیت مصرف کننده در سال 96 نسبت به سال 92 حدود 15 درصد رشد داشته بدین معنی که تعداد کارت‌های هوشمند صادره برای ناوگان حمل و نقل دیزلی از 748 هزار به بیش از 860 هزار افزایش یافته اما در نتیجه اجرای طرح تخصیص سوخت بر مبنای پیمایش به ناوگان حمل و نقل دیزلی در بخش برون‌شهری و کاهش پایه‌ی حق برداشت ناوگان حمل و نقل درون شهری، میزان متوسط مصرف روزانه نفت‌گاز (گازوئیل) در این بخش از حدود 52 میلیون لیتر در سال 92 به روزانه حدود 43 میلیون لیتر در سال 95 کاهش یافته است. این روش محاسبه در سایر بخش‌های مصرف نیز به همین ترتیب انجام که در نهایت به برآورد حجم قاچاق خروجی کشور منجر شده که از حیث حجم کاهش 80 درصدی و از نظر ارزش کاهش بیش از 90 درصد را تجربه کرده و کشور را از واردکننده فرآورده‌های نفتی به صادرکننده عمده این محصولات تبدیل کرده بنحوی که در سال 95 متوسط روزانه 400 هزار بشکه فرآورده‌های پالایشگاهی توسط وزارت نفت از کشور صادر شده است.

این روش محاسبه درباره کالاهای ورودی نیز با در نظر گرفتن تفاوت‌ها و تمایزهای مربوط، انجام می شود و از دقت بسیار بالایی در محاسبه و برآورد حجم قاچاق برخوردار است.

آنچه مورد تأیید می‌باشد اینکه دستگاه‌های عضو ستاد درباره میزان برآورد حجم قاچاق نظری مغایر با آمار رسمی اعلام شده توسط ستاد ندارد و موضع وزارت اطلاعات که مستند اظهارات آقای حاجی‌دلیگانی قرار گرفته بود نیز در اطلاعیه رسمی که توسط روابط عمومی آن نهاد امنیتی منتشر شده این موضوع را کاملا تأیید می‌کند.

با تأکید به اینکه 12.6 میلیارد دلار قاچاق کالا نیز کماکان حجم بسیار زیادی را شامل می‌شود و تداوم مبارزه نیازمند عزم ملی است انتظار دارد بجای تشویش اذهان و انحراف مسیر حرکت صحیح و روبه جلویی که آغاز شده همگان بویژه صاحبان تریبون و رسانه مساعدت و معاضدت نمایند تا تحقق کامل برنامه‌های ستاد شرایط ریشه‌کنی کامل این پدیده می‌شود در اقتصاد کشور فراهم شود.

توضیح تسنیم:

در مطلب منتشر شده از سوی خبرگزاری تسنیم به دو موضوع مشخص یعنی “برداشت افکار عمومی از کاهش قاچاق” و همچنین به صورت حاشیه ای به “نحوه برآورد آمار قاچاق خروجی” اشاره شده بود که روابط عمومی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تنها به یکی از آنها پاسخ داده است. به این ترتیب در جوابیه مذکور یک موضوع مهم که همان انحراف برداشت عمومی از کم و کیف آمارهای منتشر شده از سوی ستاد که حکایت از کاهش 50درصدی قاچاق کالا به کشور دارد، همچنان بی پاسخ مانده است.

نکته اول آنکه هر چند در مطلب منتشر شده از سوی تسنیم به صورت حاشیه ای ابهامی درباره نحوه برآورد قاچاق خروجی مطرح شده بود اما قسمت مهمی از جوابیه به این موضوع اشاره داشت. نکته اصلی در گزارش مذکور تاکید بر این موضوع بود که بر اساس جدول منتشر شده در متن خبر عمده بار کاهش قاچاق روی دوش کنترل “قاچاق خروجی” بوده و این در حالی است که در افکار عمومی اخبار مربوط به کاهش قاچاق به عنوان کنترل “قاچاق ورودی” تعبیر می‌شود. در واقع وقتی سخنگوی محترم ستاد اعلام میکند در طی سالهای 92 الی 95 میزان قاچاق کالا از 25 میلیارد دلار به 12.6 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده در افکار عمومی این موضوع تداعی میشود که قاچاق ورودی 50 درصد کاهش یافته درحالی که بر اساس گزارشهای مورد تایید ستاد سهم قابل توجه کاهش قاچاق از کنترل قاچاق خروجی بدست آمده است.

از سوی دیگر در خبر منتشر شده از سوی تسنیم، صراحتا به ضعف دستگاه اطلاع رسانی ستاد در خصوص توضیح کم و کیف و جزئیات آمار کاهش قاچاق اشاره شده که متاسفانه روابط عمومی محترم ستاد هیچ توضیحی در این باره ارائه نکرده است. نکته اصلی این است که از آنجا که قانون ستاد را به عنوان مرجع انتشار آمار قاچاق کالا معرفی کرده، به طبع با وجود داشتن موضع انتقادی شبهه‌ای نسبت به آمارهای این نهاد محترم وارد نمیشود کما اینکه در خبر مذکور نیز چنین بحثی مطرح نشده اما باید این موضوع را پذیرفت که ضعف دستگاه اطلاع رسانی ستاد در توجیه افکار عمومی باعث شده تا اخبار منتشر شده در خصوص کاهش 50 درصدی قاچاق کالا از سوی اقشار مختلف مردم و بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس مورد پذیرش قرار نگیرد.

نکته سوم اینکه به نظر میرسد گزارشهای مکتوب ستاد در اختیار نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی قرار نگرفته است، در غیر این صورت تاکیدات دامنه دار رئیس کمیسیون اقتصادی و اصرار ایشان در عدم کاهش قابل ملاحظه قاچاق کالا به کشور با این شدت ادامه نمی‌یافت. موضوع از آن قرار است که هیچ یک از منتقدان آمارهای ستاد، تا به حال در اظهارات خود قاچاق ورودی و خروجی را تفکیک نکرده‌اند و همین موضوع نشان میدهد دستگاه اطلاع رسانی زیر مجموعه ستاد نتوانسته کارکرد مورد انتظار در توجیه فضای عمومی را در سطح نام و اعتبار ستاد داشته باشد. درهمین راستا خبرگزاری تسنیم این آمادگی را دارد تا در همکاری با ستاد محترم مبارزه با قاچاق کالا و ارز و در راستای وظیفه ایجاد شفافیت نسبت به انتشار دقیق جزییات و آمارهای مربوط به قاچاق کالا اقدام نماید.