۱۵۵هزار تن طلا زیر پای خلیج فارس

منطقه «پارس جنوبی»، مهم‌ترین سرمایه نفت و گاز کشور است که ارزش آن طبق برآوردها، با ۱۵۵ هزار تن طلا برابری می‌کند.

درواقع میدان گازی پارس جنوبی، یکی از بزرگ‌ترین منابع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است تا پایان سال ۹۷ توسعه همه فازهای آن (به جز فاز ۱۱) پایان یابد.

به گزارش بازتاب به نقل از اعتماد، البته قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‎پی‎سی) و پتروپارس نیز در تیرماه سال جاری امضا شد که ارزش قرارداد توسعه این فاز، چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار است که با به ثمر رسیدن آن، روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب (معادل ۲ میلیارد فوت‌مکعب) به ظرفیت برداشت ایران از میدان گازی پارس جنوبی مشترک با قطر اضافه می‌شود. وزیر نفت نیز اخیرا درباره وجود موانع بانکی در قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، گفته که مشکلی در اجرای این قرارداد وجود ندارد و پرداخت‌های آنها، وارد سیستم مالی ایران نمی‌شود. این قرارداد، نخستین قرارداد در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی است که پس از لغو تحریم‌ها امضا شد.

مسعود حسنی، مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی در این خصوص معتقد است: مخزن گاز پارس جنوبی با ۳ هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع مساحت، دارای ظرفیت ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی و ۱۹ میلیارد بشکه میعانات گازی است. همچنین این مخزن هشت درصد از ذخایر گاز جهان و ۵۰ درصد ذخایر گاز ایران را تشکیل می‌دهد.

هم‌اکنون طبق آخرین آمارها، تولید نفت خام ایران، ‌۱۲ درصد تولید اوپک را شامل می‌شود و از زمان برداشت گاز در پارس جنوبی تاکنون هزار و ۶۰ میلیارد مترمکعب گاز در این میدان مشترک تولید شده که ارزش آن در اقتصاد ملی ایران ۱۹۱ میلیارد دلار است.

ازطرفی میدان‌های گازی ایران با میزان ذخیره ۲۷ تریلیون مترمکعب، در رتبه دوم میدان‌های گازی جهان از لحاظ حجم گاز طبیعی قرار گرفته است.

این ذخایر غالبا در میدان گازی، کلاهک‌های نفتی یا همراه با نفت در میادین نفتی هستند. همچنین میدان گازی پارس جنوبی دارای حدود ۱۸۰۰ تریلیون فوت‌مکعب (۵۱ تریلیون متر‌مکعب) گاز طبیعی درجا و ۵۰ میلیارد بشکه (۹/۷ میلیارد متر‌مکعب) میعانات گازی است. این میدان گازی، مساحتی حدود ۹۷۰۰ کیلومترمربع (۳۷۰۰ مایل‌مربع) را پوشش می‌دهد که از این مساحت، ۳۷۰۰ کیلومتر‌مربع (۱۴۰۰ مایل‌مربع) آن واقع در آب‌های ایران است و ۶۰۰۰ کیلومتر‌مربع (۲۳۰۰ مایل‌مربع) واقع در آب‌های قطر است.

ایران از سال ۱۳۸۱ بهره‌برداری و تولید گاز از نخستین فاز پارس جنوبی را آغاز کرد و با گذشت نزدیک به ۱۵ سال هم‌اکنون ظرفیت تولید گاز ایران در این میدان مشترک با قطر به حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

به گفته حسنی، ارزش مخزن پارس جنوبی معادل ۱۵۵ هزار و ۹۹۲ تن طلا است. یعنی اگر این مقدار طلا را در کامیون بارگیری کنیم و در هرکامیون ۲۰ تن طلا قرار گیرد، ۷ هزار و ۸۰۰ کامیون و کاروانی به طول ۷۸ کیلومترخواهد شد؛ به عبارت دیگر، مخزن پارس جنوبی ارزشی معادل ۱۲۰ سال تولید نفت کشور را داراست. اما رسیدن به این درآمد نیازمند تاسیساتی است که پایدار و ایمن کار و ارزش افزوده ایجاد کند که تبدیل گاز پارس جنوبی به محصولات با ارزش و در واقع احیای این ارزش و تزریق منابع مالی به کشور برعهده مجتمع گاز پارس جنوبی است. وی تصریح می‌کند: درحال حاضر تولید گاز این شرکت روزانه معادل ۲ میلیون و ۲۴۳ هزار بشکه نفت خام است که پس از پایان توسعه به حدود پنج میلیون بشکه معادل نفت خام افزایش خواهد یافت. همچنین این میزان تولید وقتی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد که بدانید، شرکت بریتیش پترولیوم (BP) در سال ۲۰۱۰ موفق به تولید گاز طبیعی، نفت خام، میعانات و ان‌جی‌ال معادل سه میلیون و ۸۲۲ هزار بشکه نفت خام شده که این میزان در سال ۲۰۱۴ به سه میلیون و ۱۵۱ هزار بشکه معادل نفت خام کاهش یافته است.

به گفته حسنی، در واقع ارزش محصولات پارس جنوبی پس از توسعه کامل حدود ۲ میلیون بشکه از تولید شرکتی مانند بی‌پی انگلیس بیشتر خواهد بود.

بر اساس این گزارش هر چند که طی سال‌های گذشته اقدامات زیادی برای توسعه و برداشت ازاین میدان گازی صورت گرفته است اما همراه شدن تحریم‌های غربی با برنامه‌های توسعه‌ای این میدان در کنار عدم مدیریت صحیح پروژه‌های توسعه‌ای فازهای مختلف این میدان موجب شده تا ایران هنوز در برداشت از این میدان گازی از شریک قطری‌اش عقب بماند. البته طی سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای تسریع در توسعه فازهای پارس جنوبی موجب شده تا میزان برداشت ایران از این میدان افزایش یابد اما ناگفته پیداست که این امر هنوز محقق نشده است و تا رقم‌های برنامه‌ریزی شده فاصله داریم. البته محمد مشکین‌فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس ایران در ابتدای سال ۹۶ بود که از برابری برداشت ایران و قطر از این میدان سخن گفت و افزود: میزان تولید ایران از میدان گازی پارس جنوبی به ۵۷۰ میلیون متر مکعب در روز رسید که با برداشت قطر از این میدان برابری می‌کند. دو کشور با هدف هماهنگی در امور و برداشت صیانتی، گاه مذاکراتی دارند اما به هیچ عنوان حق دخالت در روند توسعه میدان‌های یکدیگر را ندارند.

اولویت‌بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازدهم سبب تسریع در روند اجرای طرح‌های در دست اجرا در میدان عظیم گازی پارس جنوبی شد. بر اساس تصمیم وزارت نفت در سال ۱۳۹۲، پنج فاز ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ که نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند که تاکنون بخش زیادی از آنها به بهره‌برداری رسیده است. پس از راه‌اندازی کامل فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶ و بخش‌هایی از ۱۷ و ۱۸، اکنون توسعه فازهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ در اولویت قرار گرفته است.

تخمین زده می‌شود با توسعه کامل فازهای پارس جنوبی ضمن تامین پایدار نیاز کشور به انرژی، سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد عاید کشور شود. از سوی دیگر، میزان تولید گاز پارس جنوبی در دولت یازدهم جهش قابل توجهی یافت به طوری که نسبت به آغاز به کار این دولت، ۲ برابر شد. تولید گاز از ۱۰ فاز نخست پارس جنوبی در سال ۱۳۹۲، نزدیک به ۲۸۵ میلیون متر مکعب بود که این میزان با بهره‌برداری از ۱۱ بخش جدید پارس جنوبی به ۵۴۰ میلیون مترمکعب در روز می‎رسد.

افزایش ۳۰۰ میلیون مترمکعبی تولید گاز در پارس جنوبی

تولید گاز در پارس جنوبی، روزانه رشد ۳۰۰ میلیون مترمکعبی را تجربه کرده و همچنان در حال افزایش است. میزان تولید گاز پارس جنوبی در سال ۱۳۹۳ نزدیک به ۱۰۳ میلیون متر مکعب رشد کرد. این رشد در سال ۱۳۹۴ به ۵۷ میلیون متر مکعب در روز رسید. پیش از این «محمد مشکین فام» مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، اعلام کرده بود تا پایان سال ۱۳۹۵ نیز ۱۴۰ میلیون مترمکعب دیگر به این رقم افزوده می‎شود.

چندی پیش وزیر نفت در این باره گفت: تا پایان دولت یازدهم به حجم عظیم گاز که در عسلویه تولید می‌شود، ۳۰۰ میلیون مترمکعب اضافه شده و این امر بدان معناست که برداشت گاز در این مدت به ۲ برابر می‌رسد. بیژن زنگنه یادآوری کرد: ۱۰ فاز پارس جنوبی در دولت اصلاحات به بهره‌برداری رسید. در دولت یازدهم نیز ۱۱ فاز پارس جنوبی به بهره‌برداری می‌رسد تا یک‌بار دیگر با کشور قطر در برداشت از مخزن مشترک پارس جنوبی برابر شویم و حتی پیشی بگیریم.

با تکمیل بخش‌های باقی مانده پارس جنوبی تا پایان سال ۱۳۹۷، ظرفیت تولید گاز کشور در این میدان به ۷۲۵ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد.

افتتاح این پنج فاز پارس جنوبی در حالی صورت می‌گیرد که طرح توسعه فاز ۱۲ به عنوان بزرگ‌ترین فاز پارس جنوبی و فازهای ۱۵و ۱۶ نیز در دولت یازدهم با حضور حسن روحانی رییس‌جمهوری اسلامی ایران افتتاح شده و به بهره‌برداری رسیدند. پیش از این بیژن زنگنه، وزیر نفت وعده داده بود در سال ۱۳۹۶برداشت روزانه گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی بیشتر از قطر خواهد شد.