همتی: چرا باید بانک مرکزی تاوان خودروسازی فشل را بدهد؟

در یک سال گذشته، خودروسازان و قطعه سازان همواره در تلاش بودند تا افزایش تعداد خودرو‌های متوقف شده در پارکینگ‌ها به دلیل نقص قطعات را به عدم پرداخت تسهیلات ارزی توسط بانک مرکزی ربط دهند و این بانک را مقصر جلوه دهند. روز گذشته، رئیس کل بانک مرکزی با افشای پشت پرده این ماجرا گفت: تا کی می‌خواهیم این خودروسازی فشل را ادامه دهیم؟ این صحبت‌ها با واکنش‌های تند خودروسازان و قطعه سازان همراه شد.

به گزارش تابناک ؛ آخرین آمار ارائه شده در زمینه تولید خودرو نشان می‌دهد در شش ماهه نخست سال جاری در مجموع ۳۷۷ هزار و ۵۱۷ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شده که این میزان تولید در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۴.۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین در نیمه نخست امسال ۳۴۸ هزار و ۲۶۸ دستگاه سواری در کشور به تولید رسید که نسبت به نیمه اول سال ۹۷ افت ۳۵.۹ درصدی را تجربه کرده است.

در شش ماهه اول سال جاری، گروه صنعتی ایران خودرو در مجموع ۱۵۷ هزار و ۸۵۲ دستگاه انواع خودرو سواری را تولید کرده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، اُفت ۳۶.۱ درصدی را نشان می‌دهد و گروه سایپا نیز در مدت مذکور تنها توانسته است ۱۷۶ هزار و ۸۹۳ دستگاه خودرو سواری تولید کند که این میزان تولید نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته اُفت ۲۴ درصدی را نشان می‌دهد.

این اُفت تولید خودروی سواری در شش ماهه نخست سال جاری، همچنین با نقص قطعات برخی خودرو‌ها و روانه شدن آن‌ها به پارکینگ‌های خودروسازان همراه بوده است.

آمار‌ها نشان می‌دهند در برخی مقاطع تعداد خودرو‌های متوقف شده به دلیل نقص قطعات در پارکینگ‌های دو خودروساز بزرگ به ۱۸۰ هزار دستگاه نیز رسیده است. دو عامل نامبرده، یعنی اُفت تولید خودروی سواری و خودرو‌های متوقف شده به دلیل نقص قطعات باعث شده تا فرآیند تحویل خودرو‌ها به مشتریان با مشکلاتی همراه شود و تأخیر‌های طولانی در تحویل خودرو‌ها باعث افزایش نارضایتی‌ها در مشتریان شده است.

همواره در یک سال گذشته، فعالان صنعت خودروسازی، یکی از دلایل عمده اُفت تولید و متوقف شدن خودرو‌ها در کف پارکینگ‌ها را عدم تحویل قطعه توسط قطعه سازان عنوان کردند. قطعه سازان نیز به دلیل افزایش میزان بدهی خودروسازان، از تحویل قطعه به آن‌ها سر باز می‌زدند.

آرش محبی نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن قطعه سازی طی مصاحبه‌ای در آبان ماه سال گذشته گفت: در وضعیتی که قطعه سازان دچار مشکل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش هستند، بدهی خودروسازان به قطعه سازان از مرز ۱۵ هزار میلیارد تومان عبور کرده و به حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

برای حل مشکل کمبود نقدینگی در صنعت خودروسازی و به چرخش درآمدن چرخ تولید و تحویل خودرو، در آذر ماه سال گذشته ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی (رئیس این ستاد معاون اول رئیس جمهوری است) مصوب کرد که چهار هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات ریالی و ۸۴۴ میلیون یورو نیز به عنوان تسهیلات ارزی به زنجیره خودروسازی پرداخت تا مشکل این صنعت با قطعه سازان به نوعی حل شود.

تسهیلات ریالی که میزان آن چهار هزار میلیارد تومان بود در بهمن ماه سال گذشته به خودروسازان پرداخت شد، ولی تسهیلات ارزی بلاتکلیف ماند. در همین زمینه مازیار بیگلو دبیر انجمن سازندگان قطعات طی مصاحبه‌ای در تیر ماه سال جاری گفت: طبق مصوبه سال گذشته دولت، قرار بود ۸۴۴ میلیون یورو تسهیلات ارزی در آذر ۹۷ جهت حمایت از صنعت خودرو و قطعه‌سازی به تولیدکنندگان پرداخت شود، ولی تاکنون حتی یک سنت هم از این تسهیلات پرداخت نشده است.

وی افزود: یکی از عوامل اصلی انباشت ۱۸۰ هزار دستگاه خودرو ناقص در پارکینگ ایران خودرو و سایپا همین موضوع بوده که باعث مسدود شدن ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان از دارایی خودروسازان بابت انباشت این خودرو‌ها شده است. همچنین محمدرضا نجفی منش رئیس انجمن صنایع همگن قطعه سازی نیز طی مصاحبه دیگری گفت: سال گذشته قرار بر این بود که دولت ۱۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات به خودروسازان بابت مطالبات قطعه سازان به آن‌ها پرداخت کند.

وی افزود: بانک مرکزی اعلام کرد که از این میزان چهار هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و ۸۴۴ میلیون یورو به صورت ارزی تخصیص می‌دهد. در رابطه با بخش ریالی این تسهیلات از بهمن ماه تا اسفندماه سال گذشته سه هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان پرداخت شد، اما در خصوص بخش ارزی حتی یک یورو نیز پرداخت نشد. در صورتی که اگر بخش ارزی این تسهیلات به موقع پرداخت می‌شد و یا معادل ریالی اش در اختیار خودروسازان قرار می‌دادند ما امروز با معضل کمبود قطعه مواجه نبودیم.

به هر صورت، همان گونه که از مصاحبه‌های بالا پیداست، به نوعی قطعه سازان و خودروسازان قصد داشتند که توپ عدم پرداخت تسهیلات ارزی را در زمین بانک مرکزی بیندازند، در روز گذشته، مورخه ۲۸ مهر ماه سال جاری رئیس کل بانک مرکزی پرده از این ماجرا برداشت.

عبدالناصر همتی که در جمع فعالان اقتصادی حاضر شده بود در همین رابطه گفت؛

“در مورد خودرو‌سازی‌ها، به شخصه در ابتدا قبول نداشتم که نقدینگی را در اختیار خودروسازان قرار بدهیم. به‌دلیل اینکه مطمئن بودم مانند سال‌های گذشته نقدینگی‌ها را هدر می‌دهند. اما آن‌ها به ما قول دادند شش ماه بعد همه چیز درست می‌شود. آن‌ها ده بار گفته‌اند، شش ماه دیگر درست می‌شود. اما نه تنها درست نشده، بلکه بدتر هم شده است، ولی پارسال برای اینکه حسن‌نیت خودم را نشان دهم، ۴ هزار میلیارد تومان ریالی و ۸۴۰ میلیون یورو به‌ صورت ارزی به آن‌ها اختصاص دادیم. بعضی‌ بی‌انصافی می‌کنند و ما را مورد نقد قرار می‌دهند. اما من آن زمان به خودروسازان گفتم ۸۴۰ میلیون یورو را به شما مانند ال‌سی خارجی می‌دهم و شما سال دیگر این مبلغ را یا ریالی یا ارزی برگردانید. اما آن‌ها گفتند چرا ما ریسک نرخ ارز یک‌سال آینده را بپذیریم؟ شاید ارز گران شود. به آن‌ها گفتم شما که هر روز قیمت خودرو را بالا می‌برید، ریسک نرخ ارز را هم نمی‌خواهید بپذیرید؟ آن ریسک را هم بانک مرکزی باید بپذیرد؟ یک‌سال معطل کردند و این ارز را نگرفتند. ارز را ما به‌عنوان بانک مرکزی نمی‌فروشیم. ارز را به بانک عامل می‌دهیم و آن‌ها می‌فروشند. بانک عامل هم می‌خواهد ریال را به نرخ روز به بانک مرکزی بدهد. در نتیجه ارز را فروخت؛ بنابراین، این خودروسازان بودند که ریسک را نپذیرفتند. مقصر بانک مرکزی نبود. آن‌ها خودشان می‌خواهند همه چیز به نفعشان باشد و هر چه گفتند بانک مرکزی بگوید چشم. تا صحبتی هم می‌کنیم می‌گویند این همه کارگر داریم و اگر آسیب ببینیم بحران ایجاد می‌شود. تا کی می‌خواهیم این خودروسازی فشل را ادامه دهیم؟ بانک مرکزی چرا باید تاوانش را بدهد؟ به ما می‌گویند شرایط حساس است. چهل سال است که همین حرف را می‌زنند و می‌گویند به خودروسازان کمک کنید. چه زمانی می‌خواهد این شرایط درست شود؟ چه زمانی این رویه باید اصلاح شود؟”

بعد از این صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی، مسئولان انجمن‌های خودروسازان و قطعه‌سازان واکنش‌های تندی را به این صحبت‌ها نشان دادند.

داود میرخانی رشتی فعال صنعت خودرو در واکنش به صحبت‌های روز گذشته رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه مگر بانک مرکزی فشل نیست که حالا صنعت خودرو را فشل می‌داند، گفت: بانک مرکزی باعث شد که خودروسازان به این روز بیفتند؛ اگر خودروسازی فشل است اول باید بانک مرکزی فشل بودنش را برطرف کند.

احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان هم گفت: آقای همتی باید پاسخ دهد که اگر تولید خودرو در کشور متوقف شود قادر به تامین ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز برای واردات خودرو خواهد بود یا خیر.

بهنیا سخنگوی انجمن قطعه‌سازان نیز با اشاره به صحبت‌های روز گذشته رئیس کل بانک مرکزی در اتاق بازرگانی ایران گفت:

اگر مدیران این صنعت را نمی‌خواهند بدون رودربایستی آن را اعلام کنند تا ما تکلیف سرمایه خود را بدانیم. اکنون بیش از ۷۰۰ هزار تن مستقیم در صنعت دوم کشور مشغول به کارند که به ازای هر نفر ۴۰۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. اگر اکنون با تمام این ویژگی‌ها دولت این صنعت را نمی‌خواهد اعلام کند، اما اگر خواهان ادامه فعالیت آن است این راهی که مدیران و بانک مرکزی در پیش گرفته‌اند اشتباه است.

وی در پاسخ به اظهارات روز گذشته همتی در خصوص تسهیلات اعطایی به قطعه‌سازان گفت: اینکه رئیس بانک مرکزی می‌گوید ما خودمان نیامدیم که مصوبه ارزی را بگیریم کاملا غلط است. خوشبختانه تمام جلساتی که در این خصوص برگزار و ثبت و ضبط شده است، نشان می‌دهد که ما چقدر برای گرفتن این تسهیلات تلاش کردیم.