نشست مجلس برای بررسی دلایل مرگ توله یوزپلنگ های ایران
نشست مشترک فراکسیون محیط زیست و کمیسیون اصل ۹۰ امروز (شنبه، ۳۱ اردیبهشت ماه) به منظور بررسی مرگ توله یوزپلنگ‌های ایران با حضور مسئولان مربوطه برگزار شد.
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در ابتدای این نشست گفت: در حال حاضر متوجه شدیم که سازمان محیط زیست قرار است فردا نشست خبری را با رسانه‌ها برای تشریح ابعاد تولید یوزها داشته باشد البته بر اساس قولی که دادیم نشست امروز فراکسیون محیط زیست به صورت زنده برگزار خواهد شد و امیدواریم بتوانیم این موضوع را به خوبی دنبال کنیم و از آن نتیجه بگیریم.
وی افزود: برخی از رسانه‌ها پیش از برگزاری این جلسه پرسیدند که چرا کمیسیون اصل ۹۰ و فراکسیون محیط زیست باید به صورت مشترک به این مسئله بپردازند؛ در این رابطه گونه یوزپلنگ ایرانی و آسیایی گونه‌ای ذی‌قیمت و ارزشمند اکولوژیک و حفظ آن برای ما بسیار مهم است و با هیچ عدد و ریالی نمی‌توان آن را مقایسه کرد بنابراین ورود مجلس به این موضوع از همین حیث است.
نشست بررسی مرگ توله یوزپلنگ‌های ایران در مجلس شورای اسلامی
نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم یادآور شد: وقتی صحبت از محیط زیست می‌شود یعنی حفاظت از گونه‌ها و سرمایه‌های طبیعی باید در اولویت باشد. ما در تمامی روزهای تعطیل و به طور مداوم درگیر به ثمر نشاندن معضل ریزگردها هستیم و این مسئله برای ما مهم است، اما از مسئله یوز هم نمی‌توان به سادگی عبور کرد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد: برای این پروژه بیش از دو سال تلاش شد و افراد توانمندی داریم که برای تحقق این موضوع طی این دو سال فعالیت و زحمت کشیدند و باور داریم اگر به داشته‌های خودمان اتکاء کنیم و دقت لازم را داشته باشیم می‌توان بسیاری از پروژه‌ها را به بهترین شکل به ثمر بنشانیم؛ این زادآوری کار خوبی بود و نتایج آن را در نشست امروز بررسی خواهیم کرد البته سازمان حفاظت محیط زیست با حجم زیادی از فعالیت‌ها در حوزه محیط زیست انسانی، طبیعی، شهری و دریاها مواجه است و بخشی از وظایف را با سایر دستگاه‌ها شریک است و سازمان وظیفه نظارت بر سایر دستگاه‌ها را دارد، اما در حوزه حیات وحش یکه تاز است یعنی دستگاه دیگری نداریم که بخواهد در این حوزه دخل و تصرف داشته باشد.
مأموریت رئیس سازمان محیط زیست برای بررسی کوتاهی‌های صورت گرفته درباره توله‌های یوزپلنگ
اکبری معاون سازمان محیط زیست در تشریح روند زنده گیری، تکثیر و زایمان توله‌های یوزپلنگ افزود: ما مسئله یوز را نمی‌توانیم از بقیه مسائل سازمان جدا کنیم و باید با تکثیر آن در یک پکیج ببینیم؛ ضمن آن که بنده بعد از اینکه وارد این سازمان مرکزی شدم اطلاعات این بخش را مرور کردم که نشان می‌داد ما چندگونه ۱۲ تایی داریم که وضعیت بحرانی دارند کما اینکه میش مرغ که تقریباً زیستگاه آن نصف غرب کشور بوده است، در شرایط کنونی تعداد ۷ عدد از آن در جنوب آذربایجان غربی باقی مانده است؛ همچنین گوزن زرد که نیم قرن بوده که در اسارت است در شرایط کنونی ۲۸۰ رأس از آن باقی مانده که کمتر از ۶۰ عدد از آن‌ها ماده هستند و این یعنی افت شدید جمعیت گوزن‌ها که نشان می‌دهد در حال انقراض است. همچنین در مورد گورخر ایرانی که نماینده یک راسته در ایران است وضعیت‌شان بسیار بحرانی است که نشان می‌دهد منابع زیستی کشور به شدت رو به فرسایش می‌رود بنابراین باید در این خصوص یک تعادلی بین منابع و ظرفیت‌های محیط زیست برای نجات منابع زیستی کشور ایجاد کنیم که در این راستا یوز اول قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: بعد از یوز، میش، مرغ، بعد گورخر و بعد گوزن زرد قرار می‌گیرد که باید منابع‌مان را بین آن‌ها تقسیم کنیم و طوری انرژی بگذاریم که بعد از آن پشیمان نشویم، بنابراین با این هدف منابع این بخش را بررسی کنیم، اما از حیث نیرو و امکانات کارشناسی و تجهیزات با مشکل مواجه هستیم.
معاون سازمان محیط زیست یادآور شد: ما برای یوز آسیایی که مهمترین گونه است بالاترین رقم اعتباری یعنی ۳ میلیارد تومان برای ۵ استان گرفتیم و کل اعتباری که برای تکثیر و پرورش یوز دیده شد ۶۰۰ میلیون تومان بود ضمن اینکه موافقتنامه‌ها در این مورد بسته بود و هیچ کاری نمی‌توانستیم انجام دهیم.
اکبری افزود: توله‌ای که در پردیسان بود چند بار توسط رادیولوژیست و سونوگراف بررسی شد و برای این مدت ما باید حدود ۲۰۰ میلیون تومان بپردازیم چرا که حقوق دو نفر یوزبان پرداخت نشده و تعدادی دوربین برای این بخش خریداری شده است ضمن اینکه بنده وسط این پروژه وارد عمل شدم در حالی که یوز نر و ماده در توران آماده جفت‌گیری بودند که ۷ ساعت با تهران فاصله دارد.
وی تأکید کرد: ما در سال ۹۴ پیشنهاد دادیم که طرح تکثیر یوز در شرایط نیمه طبیعی مورد نیاز است. یعنی در یک محدوده ۵۰ هزار هکتاری باید یوزها را در حالت طبیعی پرورش دهیم و اجازه دهیم که آن‌ها خودشان شکار کنند، تکثیر شوند و مراقب باشیم توله‌ها بیرون نروند که تلف شوند، ولی این پروژه در نهایت فقط یوز تکثیرشده باغ وحشی ایجاد می‌کند که امکان ندارد به طبیعت برگردد و نهایت بتوانیم با ارائه آموزش آن‌ها را به شرایط نیمه طبیعی برگردانیم.
معاون سازمان محیط زیست تصریح کرد: ما بلافاصله در فاصله ۹ ماهه طرح را تهیه کردیم و به سازمان برنامه و بودجه فرستادیم و گفتیم دو سال وقت نیاز است تا یوز را نجات دهیم در غیر این صورت در سال ۱۴۰۲ یوز نخواهیم داشت و اعتباراتی را برای اجرای این عملیات، تأمین نیرو و تجهیزات مورد نیاز درخواست کردیم که کمی ضرایب حفاظتی بالا برود که یک بند از آن تکثیر در اسارت بود. در آن سال در ابتدا ۵ میلیارد تومان اعتبار درخواست شد، اما سازمان برنامه پاسخ داد امکان افزایش اعتبارات وجود ندارد، ما از دکتر عدل دعوت کردیم پروژه را ببینید، اما نتیجه‌ای به همراه نداشت و نتیجه این شد که تاکنون یک ریال از سازمان برنامه اعتبار دریافت نکرده‌ایم بنابراین با تخلف جابجایی اعتبار، بخشی از این مقدمات توسط مدیرکل استان که مدیریت اجرایی را دارد، انجام شد.
اکبری ضمن قدردانی از دامپزشک معتمد این پروژه، افزود: ما هیچ تجربه‌ای بابت این موضوع نداشتیم و از کارشناسان آموزش دیده و اطلاعات لازم در مورد تکثیر برخوردار نبودیم. مشاور خارجی نیز آوردیم، اما ناموفق بود.
وی یادآور شد: بسیاری معتقد بودند جفت‌گیری اتفاق نمی‌افتد یا اگر هم محقق شود باروری اتفاق نمی‌افتد؛ چند هفته قبل از زایمان علیرغم نبود اعتبارات به استان اعلام شد.
