نجات منظومه شمسی از یک انفجار بزرگ
ایزوتوپ‌های رادیواکتیو موجود در شهاب‌سنگ‌ها نشان می‌دهند که یک ابرنواختر در مجاورت منظومه شمسی هنگام شکل‌گیری آن فوران کرده است و منظومه شمسی ما که در دوران نوزادی خود بوده احتمالا از یک انفجار ابرنواختری در همان نزدیکی جان سالم به در برده است.
ابرنواختری که در نزدیکی خورشیدِ تازه تشکیل شده‌ی ما منفجر شد، اگر منظومه شمسی مجهز به یک سپر گاز مولکولی نبود، می‌توانست ما را نابود کند.
دانشمندان با مطالعه ایزوتوپ‌های عناصر کشف شده در شهاب سنگ‌ها به این نتیجه رسیده‌اند. این سنگ‌های فضایی تکه‌هایی از سیارک‌ها هستند که از موادی تشکیل شده‌اند که در زمان تشکیل خورشید و سپس سیارات منظومه شمسی در اطراف وجود داشته‌اند. به این ترتیب، شهاب‌سنگ‌ها فسیل‌هایی هستند که به دانشمندان اجازه می‌دهند تا تکامل منظومه شمسی را بررسی و بازسازی کنند.
گروه پژوهشی غلظت‌های متفاوتی از یک ایزوتوپ رادیواکتیو آلومینیوم را در نمونه‌های شهاب سنگ پیدا کردند. این اطلاعات نشان داد که حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، مقدار بیشتری از آلومینیوم رادیواکتیو وارد حیاط خلوت سیاره ما شده است. اعضای این گروه پژوهشی گفتند که بهترین توضیح برای چنین تزریق مواد رادیواکتیوی، یک انفجار ابرنواختری در نزدیکی ماست.
به گفته پژوهشگران به رهبری دوریس آرزومانیان، اخترفیزیکدان رصدخانه ملی نجوم ژاپن، منظومه شمسی نوزاد ما احتمالاً از یک موج انفجاری ابرنواختر جان سالم به در برده است.
آنها افزودند که پیله‌ی تولد منظومه شمسی احتمالاً به عنوان حائلی در برابر این موج ضربه‌ای عمل کرده است.
انفجارهای ابرنواختری زمانی اتفاق می‌افتند که سوخت ستارگان عظیمِ در حال مرگ برای همجوشی هسته‌ای تمام می‌شود و هسته‌های آنها دیگر نمی‌توانند خود را در برابر فروپاشی گرانشی محافظت کنند و با فروپاشی هسته ستاره، یک ابرنواختر فعال می‌شود که عناصر سنگینی را که ستاره در طول زندگی خود ساخته است در فضا پخش می‌کند.
بقایای آن به آجرهای سازنده نسل بعدی ستارگان تبدیل می‌شود، اما آن موج انفجاری که به بیرون پرتاب می‌کند، می‌تواند به اندازه‌ای قوی باشد که هر منظومه سیاره‌ای تازه متولد شده را که در نزدیکی آن قرار دارد، از هم بپاشد.
ستاره‌ها در ابرهای غول پیکری از گاز مولکولی متولد می‌شوند که از رشته‌های متراکم تشکیل شده‌اند. اجرام ستاره‌ای کوچک‌تر مانند خورشید، در امتداد این رشته‌ها تشکیل می‌شوند، در حالی که ستارگان بزرگ‌تر مانند ستاره‌ای که در این ابرنواختر منفجر شده، تمایل دارند در نقاطی که این رشته‌ها از یکدیگر عبور می‌کنند تشکیل شوند.
با در نظر گرفتن این موضوع، آرزومانیان و گروه پژوهشی تخمین زدند که حدود ۳۰۰ هزار سال طول می‌کشیده تا موج شوک ابرنواختری، رشته متراکم محافظ منظومه شمسی نوزاد را بشکند.
شهاب‌سنگ‌هایی که سرشار از ایزوتوپ‌های رادیواکتیوی هستند از اجرام بزرگ‌تری مانند سیارک‌هایی که در ۱۰۰ هزار سال اول عمر منظومه شمسی متولد شده‌اند و در حالی که هنوز در این رشته متراکم بوده‌اند، جدا شده‌اند.
این پیله برای محافظت از منظومه شمسی در حال شکل گیری در برابر تشعشعات شدید ساطع شده از ستارگان داغ و پرجرم به نام ستاره‌های OB عمل می‌کرده است، تشعشعاتی که می‌توانسته بر شکل‌گیری سیاراتی مانند زمین تأثیر منفی بگذارد.
نتایج جدید نشان می‌دهد که این رشته علاوه بر اینکه مانند یک سپر عمل می‌کند، می‌تواند ایزوتوپ‌های رادیواکتیو را گرفته و کانالیزه کند و آنها را به منطقه اطراف خورشید نوزاد برساند.
پژوهشگران بر این باورند که یافته‌های آنها می‌تواند در درک شکل‌گیری و تکامل ستارگان و منظومه‌های سیاره‌ای آنها بسیار مهم باشد.
به گزارش ثریا، این گروه پژوهشی در این مطالعه که در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده است، نوشت: این سناریو ممکن است پیامدهای مهم متعددی در درک ما از شکل‌گیری، تکامل و ویژگی‌های منظومه‌های ستاره‌ای داشته باشد. به عنوان مثال، رشته‌ی میزبان ما ممکن است نقش مهمی در محافظت از منظومه شمسی جوان در برابر تشعشعات فرابنفش دور از ستارگان OB داشته که می‌توانسته قرص پیش‌ستاره‌ای را تبخیر کند و بر اندازه نهایی آن تأثیر بگذارد و همچنین تأثیر مستقیمی بر شکل‌گیری سیاره‌های درون قرص داشته باشد.
