مرزشکنی دلار با ریز معاملات
دلار در روزهای نیمه‌تعطیل ابتدایی سال ۹۷ از مرز ۵ هزار تومان عبور کرد. البته مرزشکنی شاخص ارزی با معاملات بسیار محدود و تحرکات بازیگران غیررسمی صورت گرفت. جوسازی این دسته موجب شد دامنه نوسانات در روزهای ابتدایی فروردین ماه به حدود ۶ درصد برسد. این در حالی بود که در همین بازه زمانی در سال ۹۶ میزان تغییرات قیمت حدود ۶ دهم درصد بود.
در بازار موازی، شاخص کل بورس الگوی نوروزی خود را تکرار کرد و بازدهی مثبت هفت دهم درصدی را ثبت کرد. بورس تهران در ۲۰ سال گذشته در ایام نوروز ۱۸ بار بازدهی مثبت را تجربه کرده است.
به گزارش دنیای اقتصاد در اولین روز کاری سال جدید، قیمت دلار از مرز ۵ هزار تومانی عبور کرد. عبور قیمت شاخص ارزی در شرایطی رخ داد که حجم معاملات در بازار بسیار پایین بود. به گفته فعالان، روز یکشنبه پنجم فروردین، قیمت دلار در ابتدای روز در حوالی محدوده ۴ هزار و ۹۳۰ تومان قرار داشت و کمتر کسی تمایلی به خرید و فروش داشت. به گفته چند تن از فعالان، اولین معامله سال جدید در حجم بیست هزارتایی بود و با قیمت ۴هزار و ۹۳۵ تومان صورت گرفت. پس از این معامله قیمت به سرعت در مسیر افزایشی قرار گرفت و شاید با کمتر از ۱۰ معامله به آستانه مرز ۵هزار تومانی رسید. با رسیدن به این مرز، قیمت در ساعات انتهای روز با عبور از مرز ۵هزار تومانی به قیمت ۵ هزار و ۲۰ تومان رسید. در ادامه روزهای کم معامله فروردین‌ماه، قیمت دلار در کانال ۵هزار تومانی باقی ماند و بعضا با جوسازی معامله‌گران تا آستانه سطح ۵ هزار و ۱۰۰ تومانی نیز بالا رفت. درنهایت روز پنج‌شنبه نهم فروردین‌ماه، دلار با قیمت ۵ هزار و ۹۰ تومان به کار خود پایان داد. دلار در تعطیلات سال‌جاری نزدیک به ۳۰۰ تومان نسبت به انتهای اسفند ۹۶ گران شد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که میزان دامنه نوسانات شاخص ارزی در سال‌جاری در حدود ۶ درصد بوده است. این در حالی است که در تعطیلات نوروزی سال گذشته میزان تغییرات بسیار محدودتر بود. دلار که در انتهای اسفند ۹۵ به عدد ۳ هزار و ۷۷۵ رسیده بود، در تعطیلات سال ۹۶ در بازه محدود ۳هزار و ۷۸۵ تا ۳ هزار و ۸۱۰تومان نوسان کرده بود؛ میزان تغییرات در آن مقطع از سال تنها در حدود ۶دهم درصد بود. در واکنش به رشد قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی نیز در مسیر افزایشی قرار گرفت و وارد کانال یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان شد. سکه پیش از تعطیلات در کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قرار داشت. در اولین روز کاری فروردین‌ماه، فعالان بازار قیمت‌های متغیری را برای سکه تمام بیان کردند و نرخ این فلز گرانبها را بین یک میلیون و ۶۸۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان عنوان کردند. پس از پنجمین روز فروردین‌ماه، بیشتر معامله‌گران عنوان کردند که سکه بالای یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان باقی مانده است. روز پنج‌شنبه آخرین قیمت سکه در بازار آزاد به یک میلیون و ۷۲۵ هزار تومان رسید که حدود ۱۱۰ هزار تومان بالاتر از بهای این فلز گرانبها در آخرین روزهای اسفندماه سال گذشته بود.
عوامل موثر در رشد دلار
به گفته فعالان، یکی از مهم‌ترین عواملی که در مرزشکنی دلار در سال جدید موثر بود، به انتظارات معامله‌گران بازمی‌گشت. به باور یکی از بازیگران ارزی، در روزهای ابتدایی سال جدید، اخباری منتشر شد که احتمال خروج آمریکا از برجام را بالاتر برد. در این شرایط، بخشی از معامله‌گران با جوسازی پیرامون چنین احتمالاتی خریدهای خود را بالاتر بردند. در کنار این، در روزهای ابتدایی سال صرافی‌های آزاد فعالیت چندانی در بازار نداشتند و بیشتر به تعطیلات رفته بودند. در چنین شرایطی، دست بالا را در بازار معامله‌گران غیررسمی داشتند. آنها نیز با معاملات معدودی توانستند قیمت دلار را از مرز ۵ هزار تومانی بالا ببرند. همچنین بالا رفتن قیمت دلار در شهرهای مرزی و رشد نرخ حواله درهم نیز در افزایش قیمت‌های بازار داخلی موثر بود. همسو با رشد قیمت دلار در بازار آزاد، نرخ این ارز در سامانه سنا نیز رشد کرد؛ به‌طوری‌که با خروج از کانال ۴ هزار و ۷۰۰ تومانی به میانه کانال ۴ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. البته در روزهای ابتدایی کاری فروردین‌ماه، عرضه خاصی در بازار وجود نداشت. به گفته یکی از فعالان بازار، بیشتر صرافی‌های رسمی به تعطیلات رفته بودند و بازیگر رسمی وجود نداشت که ارزی را از بازیگران بازارساز تهیه کند.
ارزیابی حرکت دلار
به گفته فعالان، انتظارات ارزی مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند جهت قیمت دلار در بازار را تعیین کند. در این میان، چند متغیر مهم در شرایط فعلی به نظر می‌رسد انتظارات معامله‌گران بازار را شکل می‌دهند. اولین متغیر تنش‌های سیاسی است که توجه برخی معامله‌گران را به خود معطوف کرده است. به گفته یکی از بازیگران ارزی، تنش‌های اخیر میان عربستان و ایران و افزایش احتمال خروج آمریکا از برجام دو نمونه از مسائل سیاسی است که می‌تواند انتظارات را در بازار تحت‌تاثیر قرار دهد. به‌عنوان مثال، یکی از نشانه‌های توجه معامله‌گران به تنش‌های سیاسی، پرتاب موشک به سوی عربستان و خریدهای تسلیحاتی این کشور بود که با جوسازی برخی بازیگران در بازار داخلی مواجه شد؛ هر چند اثرات آن پایدار نبود. به گفته برخی فعالان، بازار در سال جدید به نظر می‌رسد به اخبار حساس‌تر شده است. در کنار این، مشکلات در مبادلات درهمی دیگر موضوعی است که از نظر فعالان توانایی جابه‌جایی قیمت‌ها را دارد. بالا رفتن ارزش دلار در کشورهای همسایه دیگر متغیری است که می‌تواند قیمت‌ها را دچار صعود یا کاهش کند. در این میان، متغیر دیگری که می‌تواند به رشد قیمت کمک کند و بازار را با هیجان مواجه کند، عرضه ارزان بازیگران بازارساز خواهد بود. سیاستی که در انتهای سال گذشته بازار را با افزایش مازاد تقاضا مواجه کرد.
پیغام سیف به بازار
با عبور دلار از مرز ۵ هزار تومان، رئیس‌کل بانک مرکزی در مورد تحولات بازار ارز یک یادداشت تلگرامی منتشر کرد. در بخشی از این یادداشت ولی‌الله سیف به بحث مهمی اشاره کرد و آن این بود که با وجود تعدیل قیمت دلار در چند وقت اخیر، تورم تک‌رقمی ماند. نکته اول این صحبت آن بود که تغییرات دلار به صورت تعدیل قیمت در نظر گرفته شده است. این در حالی است که در گذشته بیشتر بر هیجانی بودن تغییرات تاکید می‌شد. نکته دوم مهم صحبت رئیس‌کل آن بود که با وجود تغییرات قیمت دلار، این تغییرات به شکلی نبود که نرخ تورم را متاثر کند. حال آنکه در گذشته عده زیادی تاکید داشتند که رشد نرخ ارز به افزایش سطوح مختلف قیمتی منجر خواهد شد.رئیس‌کل در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان کرد، تراز ارزی کشور در وضعیت مناسبی است و بر مبنای روند متغیرهای بنیادین، مسیر بلندمدت بازار دچار عدم تعادل و کسری نخواهد بود. اما همه تقاضای امروز بازار ناشی از مصارف واقعی نبوده و انتظارات نقش مهمی ایفا می‌کند؛ بنابراین حساسیت زیادی به تحولات غیراقتصادی وجود دارد و عملا نوسانات کوتاه مدت بازار را این بخش از تقاضا شکل می‌دهد.
طرح کمیسیون اقتصادی برای نرخ ارز
در آخرین تحولات ارزی، سیده فاطمه حسینی مسوول کمیته ساماندهی نرخ ارز در مجلس با انتقاد از افزایش نرخ ارز در تعطیلات نوروز والتهابات ناشی از نوسانات چندماهه اخیر در این بازار، از ورود مجلس به این موضوع با تدوین یک طرح خبر داد. به گفته این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، این طرح با قید دوفوریت تدوین شده و بعد ازتعطیلات نوروزی به هیات رئیسه مجلس تقدیم می‌شود. این نماینده تهران در مجلس درباره جزئیات این طرح گفت: طرح یادشده در سه محور ساماندهی صرافی‌ها، جذب سرمایه‌های سرگردان ارزی و زمینه‌سازی لازم برای شفاف‌سازی مبادلات ارزی تدوین شده است.
این نماینده مجلس گفت که در طرح ساماندهی بازار ارز تلاش بر این است که خلأهای قانونی موجود و موثر در افزایش التهاب و نوسانات این بازار کاهش یابد و بسترهای نابسامانی در این بازار کاهش پیدا کند. فاطمه حسینی تاکید کرد که طرح یادشده در راستای کاهش التهابات بازار ارز، جذب سرمایه‌های ارزی و ایجاد ثبات در این بازار برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و مردم تدوین شده است.
