مرتضی حاجی: اصلاح‌طلبان باید با اصولگرایان تندرو و سپاه گفتگو کنند

مرتضی حاجی گفت: باید با احزاب رقیب، با اصلاح‌طلبانی که می‎گویند ما بیرون ماندیم، با اصولگراهای خیلی تند، با سپاه و … باید گفت‎وگو انجام شود، بالاخره ما منادی گفت‎وگو هستیم.
برخی اصلاح‌طلبان بعد از کسب کرسی‎های شورای شهر تهران و تصدی مدیریت شهری پایتخت به این باور رسیدند که زین پس با تابلو اصلاحات پا به عرصه آوردگاه‎های سیاسی بگذارند و خطشان را پس از چند سال از اعتدالیون جدا کنند. اما برخی دیگر با اشاره به روند احراز صلاحیت نامزدهای اصلاح طلب در سه دوره اخیر انتخابات مجلس شورای اسلامی بر این باورند که باید اقتضایی عمل کرد و از الان برای 2 سال آینده صف بندی جدیدی را رقم نزد؛ بلکه باید صبر کرد و دید رویکرد شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدها چه طور خواهد بود. اگر همچنان این رویکرد انقباضی بود، ائتلاف جریان اصلاحات با جریان اعتدال حفظ شود و اگر شورای نگهبان رویکردی انبساطی در پیش گرفت، اصلاح طلبان مستقلا وارد عرصه شوند.

مرتضی حاجی رئیس شورای مرکزی حزب پیشروی اصلاحات و عضو هیأت مدیره بنیاد امید ایرانیان از جمله کسانی است که می‌گوید: باید ائتلاف اصلاحات-اعتدال در آوردگاهای سیاسی پیش رو پابرجا بماند. ضمن آنکه اصلاح طلبان برای حضوری قوی‎تر در انتخابات مجلس شورای اسلامی لازم است با جناح های سیاسی، شورای نگهبان و سپاه رایزنی و گفتگو کنند.

مشروح این گفت و گو در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد را در ادامه بخوانید.

*****

آقای بهزاد نبوی می گوید «باید وضعیت کنونی کشور را درک کنیم. من درباره برخی مطالباتی که اصلاح طلبان از روحانی دارند شرمنده هستم». به نظر شما آیا انتقادهایی که اصلاح طلبان در این مقطع زمانی از آقای روحانی مطرح می کنند، درست است؟

آقای نبوی که پیشکسوت و حرفش کاملا محترم و قابل قبول است. اشاره او بیشتر درباره سهم خواهی است و اینکه نباید از آقای روحانی در مدیریت ها سهم خواهی کرد. این حرف درستی است و من هم آن را قبول دارم. یعنی اصلاح طلبان به آقای روحانی رأی ندادند که او آنها را وزیر و مدیر کند، بلکه رأی دادند تا آن برنامه هایی را که گفته بود، محقق کند. البته انتظار این است که آقای روحانی به این منظور تلاش کند و اگر اصلاح طلبان انتظار و توقعی دارند، برای اجرای برنامه هایی است که آقای روحانی در زمان تبلیغات انتخابات به خصوص درباره مسائل سیاست خارجی و روابط با دنیا بیان کرد و رهبری نیز بر این مسئله تأکید جدی کردند.

موضوع دیگر پیگیری دولت برای مساعد کردن فضای اقتصادی و ایجاد اشتغال است. چون مشکلات اقتصادی، جدی و آزاردهنده است. اگر احساس شود رونق اقتصادی و تقویت روابط در عرصه سیاست خارجی به سمت صلاح و اصلاح پیش می رود، دیگر هیچ اصلاح طلبی نمی گوید «چرا من وزیر و مدیر نشدم»! بلکه همه دولت را تحسین خواهند کرد. امروز اگر کسی انتظارب دارد، برای آن است که فکر می کند، اگر خودش در فلان مسئولیت قرار بگیرد، بهتر می تواند مشکلات آن حوزه را حل کند.

این احساس باید ایجاد شود که دولت در جهت تنش زدایی در روابط بین الملل و فراهم کردن فضای تحرک اقتصادی پیش می رود، در این صورت اصلاح طلبان در مجموع راضی خواهند بود. البته چنین فضا و رویکردی در دولت وجود دارد، منتها این تحرک چشم گیر نیست، مردم باید اینها را احساس کنند. یک انتظار سیاسی هم آن است که انتخاب و انتصاب مدیران استانی و مدیران سایر سطوح نیز با همین انگیزه انجام شود؛ یعنی منصوبان توانایی هایی داشته باشند تا شاهد حل مسائل مناطق و کشور باشیم. من هم معتقدم برای تصدی کارها نباید سهم خواهی کرد، باید رئیس جمهور تیمی را که راحت تر می تواند با آنها کار کند و آنها را توانا بر انجام این مأموریت ها می داند، انتخاب کند.

اصلاح طلبان چه نسبتی در چهار سال آینده با دولت خواهند داشت؟ برخی تحلیلگران و صاحب نظران سیاسی می گویند. اصلاح طلبان از هم اکنون مشغول مرزبندی با جریان اعتدال و دولت روحانی هستند، این صحیح است؟

اصلاح طلبان یک جناح شناخته شده با سابقه و به لحاظ پایگاه مردمی هم بسیار قوی هستند. شاید جناح های دیگر از چنین پایگاهی در حال حاضر برخوردار نباشند و نیستند. بنابراین به اصالت رفتار اصلاح طلبانه مبتنی بر دیدگاه های اصلاحات نباید خدشه ای وارد شود. اما در مقاطع تصمیم گیری بنا به مصلحتی که اقتضا می کند، برای انسجام بیشتر ملی، برای نتیجه گیری مفیدتر و برای توسعه آینده کشور، همین تشکیلات قوی، منسجم و پر طرفدار اصلاحات گاهی احساس می کند که خوب است با بخشی از جناح رقیب هم هماهنگ شود.

بنابراین اگر گفته می شود که اصلاح طلبان باید راه خودشان را بروند، درست است. ولی روزی که می خواهند برای انتخابات تصمیم بگیرند، باید ببینند شرایط چگونه اقتضا می کند، هرچه این جمع را تقویت کنیم و انتخابات با شکوه تر، جدی تر و موثرتر برگزار شود، به سود همه کشور و انسجام ملی است. بنابراین نباید این دو را با هم یکی کرد. یک کار در فضای انتخاباتی است که به اقتضائات زمان برمی‎گردد و یک کار هم در فضای عادی است که هدف از آن توسعه تفکر اصلاح طلبانه و توسعه کشور در ابعاد مختلف است که طبعا انسجام داخلی خود را دارد.

به نظرتان ائتلاف اعتدالیون و اصلاح‎طلبان تا انتخابات مجلس یازدهم باقی خواهد ماند؟

پیشنهادم این است که حتما این ائتلاف را جدی بگیریم. استمرارش به سود انسجام ملی است.

برخی معتقدند عملکرد اصلاح طلبان در مجلس دهم و دولت یازدهم و دوازدهم نتوانسته نظر پایگاه رأی اصلاحات را اقناع کند و احتمالا برای شرکت در انتخابات مجلس یازدهم، شاهد دلسردی در پایگاه رأی اصلاحات خواهیم بود. نظر شما چیست؟

نتیجه چند انتخابات اخیر مقبول بود، ما که نباید صفر و صدی باشیم، باید ببنیم در چه مجموعه ای داریم تصمیم می گیریم. معتقدم تصمیم گیری خوبی داشتیم اما آیا این همه بضاعت اصلاح طلبان و اصولگرایان معتدل بود؟ یا آنکه بضاعت بیشتری داشتند و نتوانستند آن را به عرصه بیاورند؟ از این نباید غفلت کرد.

در چند انتخابات اخیر، همه بضاعت اصلاح طلبان امکان حضور نیافت، بنابراین در وضعی که می شد برای آنها تصمیم گیری کرد، تصمیم گرفته شد. نتیجه هم طبیعتا می شود بخشی از آنی که باید محقق می شد. اما انشاءالله رو به جلو خواهد بود.

یعنی این دلسردی در پایگاه رأی اصلاح طلبان اتفاق نمی افتد؟ برخی معتقدند نتیجه حضورشان را در انتخابات نگرفته‎اند.

اصلا نباید دلسرد شد، دلسردی ایجاد رخوت می کند. سطح توقع را باید براساس واقعیت هایی که در جامعه وجود دارد، پایین آورد. به نظرم ایده آل های ما خیلی فراتر از اینهاست. ولی رسیدن به این ایده آل ها زمان طولانی را می طلبد و باید نتایج به دست آمده تاکنون را مرحله ای برای توسعه آینده و نزدیک شدن به آن خواسته های متعالی تلقی کرد.

برخی اصلاح طلبان می گویند بهتر است از الان با شورای نگهبان رایزنی کنیم تا اعتماد دوجانبه ای برای تأیید صلاحیت‌ها در انتخابات مجلس یازدهم ایجاد شود. آیا این رایزنی ها موثر است یا همان نتیجه انتخابات مجلس دهم تکرار می شود که اصلاح طلبان را ناگزیر به ائتلاف می کند؟

حتما این دیدارها و رایزنی‌ها موثر و مفید است. ارکانی در کشور مبتنی بر قوانین جاری کشور وجود دارند. از اینکه رایزنی ها نتیجه متفاوتی را در تأیید صلاحیت نامزدها نسبت به انتخابات مجلس دهم رقم بزند، مطلع نیستم چون رایزنی دو طرف دارد. ولی اینکه ارکان موجود کشور همدیگر را قبول داشته باشند، به هم اعتماد کنند و موضعشان نسبت به هم صفر و صدی نشوند، اهمیت دارد. در واقع نمره 13-14 هم نمره قبولی است هرچند برای نمره های 18، 19 و 20 باید تلاش کرد. اما نباید صفر و صدی بود و گفت «چون ما همه آنچه لازم داشتیم، به دست نیاوردیم پس هیچی به دست نیاوردیم»!

رایزنی با شورای نگهبان، مجلس، عناصر اثرگذار، قوه قضائیه، حتی تشکل های دیگر اثرگذار -که بالاخره اسمش را نیار و خودشو بیار- بد نیست. سپاه یک مجموعه ای از درون ملت است. هیچ مجموعه ای نیست که نقصی در کارش نباشد و ایرادی به کارش نباشد، اما با وجود آن ایرادها باید ارتباطات حفظ شود و تا جایی که امکانش است برای رفع آن ایرادها به هم کمک کنیم.

یعنی شما معتقدید اصلاح طلبان باید با سپاه وارد صحبت و گفتگو شوند؟

معتقدم اصلاح طلبان با احزاب رقیب، با اصلاح طلبانی که می گویند ما بیرون ماندیم، با اصولگراهای خیلی تند، با سپاه و … گفت و گو کنند، بالاخره ما منادی گفت و گو هستیم. وقتی می توان با یک دولت خارجی نشست، گفت و گو کرد و به نتیجه رسید، پس در درون کشور هم باید این هنر را داشته باشیم که با گفت و گو به نتیجه برسیم.