محمد حلبوسی؛ اولین دستاورد ایران در عراق
پس از مدت‌ها کشمکش در پارلمان عراق برای انتخاب یک رئیس برای این نهاد قانونگذاری، یک گروه نزدیک به ایران توانست نقش‌تعیین‌کننده‌ای در انتخاب محمد حلبوسی ایفا کرد.
به گزارش فرارو، محمد حلبوسی، استاندار سابق انبار، با همکاری ائتلاف “الفتح” به رهبری هادی عامری، به ریاست پارلمان عراق انتخاب شد. او کم‌سن‌ترین رئیس پارلمان عراق است.
حلبوسی، از میان ۲۷۷ نماینده حاضر در جلسه، ۱۹۶ رأی بدست آورد. این در حالی است که دو رقیب او خالد عبیدی و محمد خالدی، به ترتیب ۸۹ و ۴ رأی را از آن خود کردند. انتخاب حلبوسی، بار دیگر بحث تشکیل فراکسیون اکثریت را مطرح کرده است.
قرار بود در اولین جلسه پارلمان در سوم سپتامبر، رئیس پارلمان انتخاب شود، اما به دلیل مشغول شدن ائتلاف‌های انتخاباتی به تعیین فراکسیون اکثریت، انتخاب رئیس به تعویق افتاد. اما اکنون انتخاب حلبوسی، عراق یک گام به سوی تشکیل دولت جدید برداشت.
طبق قانون اساسی عراق، پس از انتخاب رئیس پارلمان، یک مرحله ۹۰ روزه شروع می‌شود که در پایان آن دولت جدید باید تشکیل شود. اعضای پارلمان باید ظرف دو هفته، رئیس جمهور را هم انتخاب کنند. پس از تعیین رئیس جمهور، او بزرگترین فراکسیون پارلمان را مسئول تشکیل جدید خواهد کرد.
فرآیند انتخاب حلبوسی، وزن فراکسیون‌های پارلمان را تاحدودی مشخص کرد. در روز انتخاب حلبوسی، ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر با ائتلاف الفتح به رهبری هادی عامری دچار اختلاف شدند. در حالی که الفتح از ریاست حلبوسی حمایت می‌کرد، ائتلاف سائرون از رقیب حلبوسی، خالد عبیدی، حمایت کرد.
ظاهرا در ابتدا میان الفتح و سائرون توافقی صورت گرفته بود که به موجب آن حلبوسی به ریاست پارلمان می‌رسید، اما سائرون از این توافق خارج شد، زیرا نمایندگان این ائتلاف معتقد بودند ریاست حلبوسی نشان‌دهنده اکثریت بودن ائتلاف الفتح خواهد بود. شاید چنین دیدگاهی چندان نادرست هم نباشد. چرا که پس از اعلام نتایج انتخابات عراق، ائتلاف سائرون نسبت به سایر ائتلاف‌ها در اکثریت بود و حتی قبل از حوادث اخیر بصره، گمانه‌زنی‌هایی درباره اتحاد مقتدی صدر و حیدر عبادی مطرح شده بود. اما پس از تحولات بصره و مخالفت آیت الله سیستانی با نخست‌وزیری کسانی که قبلا در قدرت بوده‌اند، دو ائتلاف الفتح و سائرون به یکدیگر نزدیک شدند. اما ظاهرا سائرون پس از جدایی از ائتلاف النصر عبادی، نگران است که ائتلاف الفتح نمایندگان سنی پارلمان را جذب کند و در نتیجه فرآیند تشکیل دولت را در دست بگیرد.
نمایندگان دو ائتلاف الفتح و دولت قانون، گروهی به نام اتحاد سازندگی تکشیل دادند. این گروه پس از پیروزی نامزدشان برای ریاست پارلمان، تاکید کرد که ریاست حلبوسی بر پارلمان نشان داد آن‌ها فراکسیون اکثریت هستند.
طبق یک قانون نانوشته، رئیس پارلمان سنی، نخست‌وزیر شیعی و رئیس‌جمهور کرد است. اکنون با توجه به کمتر شدن احتمال نخست‌وزیری عبادی و جدایی میان دو ائتلاف النصر و سائرون، احتمال تشکیل فراکسیون اکثریت توسط ائتلاف الفتح بیشتر شده است. هادی عامری، که روابط نزدیکی با ایران دارد، توانسته است با نمایندگان سنی، روابط نزدیکی برقرار کند. حال او ممکن است از این روابط برای تشکیل فراکسیون اکثریت بهره گیری کند. امری که رقبای شیعی او را نگران کرده است.
البته در اینجا، کُرد‌ها نقش موثری بازی خواهند کرد. آن‌ها با هر گروهی که ائتلاف کنند، برتری عددی قابل توجهی به آن خواهند داد.
اما به هر حال، عامری توانسته در صحنه پر کشمکش عراق، ائتلاف خود را به عنوان یک نیروی تاثیرگذار وارد عرصه کند.
البته در مقابل، علیرغم هشدار واضح آیت الله سیستانی، ائتلاف النصر عبادی، هنوز بر نخست‌وزیری او اصرار می‌کند. علی السنید، یکی از اعضای النصر، در بیانیه‌ای تاکید کرده که عبادی کاندیدای آن‌ها برای تصدی سمت نخست‌وزیری است.
اما ناظران، شانس چندانی برای آینده سیاسی عبادی نمی‌بینند. حازم امین، تحلیلگر روزنامه الحیات، طی یادداشتی در این روزنامه، با اشاره به احتمال برکناری عبادی، تصریح کرد در نخستین دور تحولات عراق، ایران پیروز شده است.
به گفته امین، دو نیروی موثر در صحنه سیاسی عراق، یعنی کرد‌ها و سنی‌ها، به ایران و طرفداران آن در عراق نزدیک شده‌اند و عبادی که به واشنگتن نزدیک شده بود، ممکن است در موضع خود تجدیدنظر کند و او هم به تهران نزدیک شود. زیرا حتی آمریکایی‌ها هم ظاهرا برکناری عبادی را پذیرفته‌اند.
گفتنی است که چندی پیش، حیدر عبادی اعلام کرد به تحریم‌های آمریکا علیه ایران پایبند خواهد شد. محافل سیاسی شیعه در عراق، به شدت از این موضع عبادی انتقاد کردند به طوری که او چند روز بعد مجبور شد اظهارات خود را تعدیل کند. با آغاز فرآیند تشکیل دولت جدید، عبادی بار دیگر به آمریکایی‌ها نزدیک شد. گفته می‌شود که در جلساتی که بریت مک گورگ، فرستاده رئیس جمهور آمریکا به عراق، با سیاستمدارن عراقی داشته است، او به صراحت از نخست‌وزیری عبادی حمایت کرده بود.
