ما انسانیم نه کالا / فریاد و آشوب جوکرها از سر استیصال است

گروه فرهنگ و هنر بازتاب: فیلم جنجالی «جوکر» موردتوجه منتقدان قرار گرفت و ضمن برنده شدن جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز، فروش بسیار بالایی در سطح جهانی داشته است.

جوکر شباهت‌هایی به فیلم سلطان کمدی و راننده تاکسی اسکورسیزی دارد و کارگردان سعی کرده است با روایتی جذاب خشونت پنهان حاکم برجهان امروز را به تصویر بکشد.

از ویژگی‌های اصلی فیلم بازی گیرای واکین فینیکس در نقش جوکر است. فرهاد قنبری درباره فیلم جوکر می‌نویسد:

جوکر روایتگر جامعه مصرف‌گرای امروزی است. جامعه‌ای که از طریق رسانه‌هایش مدام همگان را به مصرف بیشتر و بیشتر دعوت می‌کند. مصرف کالا، مصرف خدمات، مصرف خنده، مصرف سکس و هر نوع مصرف دیگری.

جوکر در جامعه‌ای که مدام به مصرف بیشتر دعوت می‌شود به علت عدم توانایی در مصرف (نداشتن پول، استعداد خارق‌العاده، دورویی و خباثت و…) به شخصیتی مطرود، رانده و تنها شده بدل شده است که برای بیان این حجم از تحقیر هیچ کنشی به‌جز خنده‌های هیستریک نمی‌شناسد.

فیلم روایت دو بخش از جامعه است. بخشی که هنوز قادرند گلیم خود را از آب بیرون بکشند و بخش دیگری که عصبی‌تر و ناامیدتر و مستأصل‌تر از آن‌اند که بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. جوکر نماینده این طبقه از جامعه است، طبقه‌ای که یاس و درماندگی خود را از طریق حمله به قطب دیگر جامعه بروز می‌دهد. جوکر نماینده طبقه حمله‌کننده به فروشگاه‌ها، بانک‌ها، سلبریتی‌ها، سرمایه‌داران، سیاست‌مداران و صاحبان قدرت است. نزاعی که جوکر آن را نمایندگی می‌کند نزاعی میان طبقات و قشرهای مختلف اجتماعی نیست بلکه نزاعی میان محذوفان جامعه و خود جامعه است. نزاعی میان آن‌هایی که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند و آن‌هایی که هنوز چیزهای زیادی برای از دست دادن دارند. پرخاش جوکر پرخاشی است از سوی کسانی که هیچ سهمی در اجتماع خویش ندارند با کسانی که بیشترین سهم را از جامعه خود دارند.

شورش جوکرها بسیار شبیه اعتراضات قرن بیست و یکمی در جهان است. (جنبش فرانسه دو هزار و پنج، لندن دو هزار و یازده، اشغال وال‌استریت امریکا، جلیقه زردها در فرانسه) شورش جوکرها به‌مانند جنبش‌های قرن بیست و یکمی، شورشی برای آرمان‌ها و امیدهای بزرگ نیست. جوکرها بیشتر از آنکه خواهان چیزی باشند، خواهان نابودی و تخریب هستند. آن میزان از فریادها و تخریب‌گری‌های جوکرها بیشتر از آنکه از سر شوق و امید برای خلق جهانی جدید باشد، بیشتر از سر ناامیدی و استیصال است.

شورش جوکرها هجوم حاشیه به متن است. هجوم بی شناسنامه‌ها علیه کسانی که تمام اوراق رسمی را به نام خود ثبت کرده‌اند، این شورش هجوم مطرودان و حاشیه‌نشینانی است که می‌خواهند این‌گونه خود را به متن جامعه حک کنند. جوکر از طبقه اجتماعی خاصی نیست و اغلب افرادی که به او می‌پیوندند هم از مهاجران، ولگردان، بی‌خانمان‌ها و بزهکاران سابق (در یک‌کلام لمپن‌های جامعه) هستند که با لذت و کیفی فراوان شروع به کشتار و تخریب کرده‌اند.

انتهای پیام/#