ماجرای ساخت سد «لاسک» و دفاع محیط زیست
در پی اعتراض جمعی از فعالان محیط زیست به شروع ساخت سد «لاسک» در گیلان، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه این سد با هدف تامین نیاز شرب مردم منطقه احداث می‌شود، تاثیرات این سد را روی تالاب انزلی تشریح کرد.
انتشار خبر ساخت سد لاسک که قرار است با ارتفاع ۶۳ متر، عرض ۷۵۰ متر و طول ۳۶۰۰ متر روی رودخانه امامزاده ابراهیم در شفت گیلان احداث شود، اعتراضاتی را که از سال‌های گذشته در مورد ساخت این سد وجود داشت را دوباره برانگیخت. مسعود تجریشی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه هیچ راه دیگری برای تامین آب شرب مردم حوزه سد لاسک وجود ندارد، گفت: به عنوان متخصص و مدیر نمی‌توانم خودم را متقاعد کنم که مردم از آب‌های آلوده استفاده کنند و دچار مشکل شوند.
وی با اشاره به اینکه در شمال ایران به‌ویژه در استان‌های مازندران و گیلان حجم بارش‌های سالانه بالاست و همین موضوع باعث افزایش سطح آب‌های زیرزمینی شده است، اظهار کرد: متاسفانه به دلیل مصرف بیش از حد کود و سموم شیمیایی، منابع آب‌های زیرزمینی این استان‌ها آلوده می‌شود و قطعاً استفاده از آن برای تأمین آب شرب مردم منطقه کار درستی نیست چون مشکلات بهداشتی دارد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: سال قبل، طی جلساتی که با وزارت نیرو داشتیم، اعلام کردیم که باید سدسازی با هدف توسعه کشاورزی را به‌طور کامل فراموش کنند همچنین تاکید کردیم که سدسازی چاره همه مشکلات نیست.
تجریشی با بیان اینکه از سالیان قبل برای ساخت سه سد در مازندران و گیلان درخواست‌هایی مطرح شده است، در مورد تعیین تکلیف این درخواست‌ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در این میان تشخیص داده شد که تنها سد لاسک کمترین عوارض زیست‌محیطی را دارد. به همین علت با ساخت سایر سدها موافقت نکردیم چون بعد از بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم با سازه‌های دیگر از جمله کانال، آب شرب مورد نیاز را تامین کرد و نیازی به ساخت سد نیست اما برای سد لاسک هیچ جایگزینی وجود ندارد.
وی ادامه داد: وزارت نیرو اصرار داشت که چاره‌ای جز ساخت سد لاسک وجود ندارد. بررسی‌های سازمان حفاظت محیط زیست هم نشان داد که راهی نداریم که از ساخت این سد چشم‌پوشی کنیم البته طرح مشاور برای اجرای سد لاسک چهار بار در سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد و چون مشاور اول طرح نتوانسته بود کار محیط زیستی خوبی انجام دهد، درخواست کردیم که خلع شود و مشاور قوی‌تری کار را دست بگیرد که همین اتفاق افتاد.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با تاکید بر دقت این سازمان در روند بررسی ساخت سد لاسک، در پاسخ به پرسشی در مورد اثرات مخرب زیست محیطی این طرح تصریح کرد: مطمئناً نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که اثرات منفی سد در حد صفر باشد اما بر اساس مدل‌سازی انجام‌شده توسط مشاور طرح و تایید کارشناسان محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست، مشخص شده که اثرات کمی سد لاسک روی ورودی تالاب انزلی در حد چهار درصد است. همچنین به منظور مقابله با اثرات منفی بر کیفیت آب هم مقرر شده که نسبت به ساخت تصفیه‌خانه و فاضلاب روستایی اقدام شود. دفاتر استانی محیط زیست نیز مکلف شده‌اند که نسبت به ساخت چنین زیرساخت‌هایی همزمان با ساخت سد اطمینان حاصل کنند.
تجریشی در ادامه با اشاره به بررسی ارتفاع سد گفت: طبیعتاً اگر آب مورد نیاز برای صنعت و کشاورزی را از سد حذف کنیم، ارتفاع سد هم کاهش می‌یابد البته باید به یک نکته توجه کنیم که برای جمع کردن آب پشت سد حداقل ارتفاع سد باید بین ۴۰ تا ۵۰ متر باشد، کمتر از این امکان آبگیری وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، مصطفی سالاری – استاندار گیلان– پنجشنبه هفته گذشته (۵ اردیبهشت) در مراسم آغاز عملیات بهره‌برداری از سد لاستیکی باغبانان فومن اعلام کرد: در جلسات مکرر با فعالان اجتماعی و سمن‌ها نظرات و دغدغه‌هایشان درخصوص احداث سد لاسک را شنیده و پیگیری کردم اما باید توجه کنیم که مجوزها و تعهدات لازم پس از بررسی کارشناسی و علمی صادر و تصمیم نهایی اتخاذ و اجرا شده و از طرفی ظرفیت مخزن و محل احداث دیواره سد تغییر پیدا کرده و ۷۵ درصد مخزن نیز به حق‌آبه زیست محیطی اختصاص یافته که در هیچ پروژه سدسازی چنین توجهی به محیط زیست سابقه نداشته است.
همچنین در این باره قربانعلی محمدپور – مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان – در بهمن‌ماه سال گذشته با بیان اینکه مجوز احداث سد مخزنی لاسک در آذرماه سال جاری صادر شده است، گفت: طرح احداث این سد مخزنی سال‌ها پیش آغاز شده است و اولین گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی آن توسط مهندسان مشاور تهیه و در سال ٨٩ از سوی شرکت سهامی آب منطقه‌ای به عنوان مجری طرح به حفاظت محیط زیست گیلان ارسال شد. این گزارش به دلیل تخریب بیش از ۱۷۰ هکتار از پهنه جنگلی محدوده مخزن سد و ضرورت بازنگری با مخالفت دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست روبرو شد و شرکت سهامی آب منطقه‌ای در سال ۹۲ نسبت به تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی توسط مهندسین مشاور یکم و با مشخصات جدید اقدام کرد اما این گزارش نیز به دلیل تخریب ۱۹۸ هکتار از اراضی جنگلی و مغروق شدن شش روستا و جاده‌های دسترسی همچنین معرفی نشدن گزینه مکانی جدید مورد موافقت سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفت.
محمدپور ادامه داد: با معرفی مکان جدید احداث سد لاسک توسط مهندسان مشاور یکم در سال ۹۴ و ارائه گزارش ارزیابی جدید توسط مجری طرح، روند بررسی مجدد این گزارش در کارگروه ارزیابی آغاز شد و کارشناسان مربوطه پس از چندین جلسه در کارگروه‌های استانی و ملی، اطلاعات و مستندات ارائه شده را کافی ندانستند و این گزارش جهت رفع نواقص و ابهامات مطروحه عودت داده شد و در نهایت در مرداد ماه ۹۶ گزارش تکمیلی توسط مشاور طرح تهیه و به حفاظت محیط زیست گیلان ارسال شد.
وی خاطرنشان کرد: کمیته ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در ۲۳ آبان ماه ۹۶ با حضور کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و اعضای کارگروه ماده ۲ سازمان برگزار و پس ازبررسی دقیق گزارش اصلاحی، سه موضوع شامل اخذ نظریه شفاف سازمان جنگل ها و مراتع در خصوص نحوه جبران خسارت و ساز و کار احیاء، اخذ مقادیر تخصیص جدید با اولویت تامین آب شرب از وزارت نیرو، بررسی اثر گذاری اجرای سد بر کیفیت آب تالاب انزلی و پیامدهای اکولوژیک آن را مد نظر قرار دادند و خواستار پاسخ صریح و شفاف در این زمینه شدند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان در پایان گفت: در ادامه پس از تشکیل جلسات متعدد کمیته ارزیابی ملی و اخذ نظرات خواسته شده از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوطه، صدور مجوز احداث سد لاسک منوط به اخذ تعهد نامه رسمی از مجری طرح شد و در نهایت پس از اخذ این تعهدنامه، مجوز احداث سد لاسک در اول آذرماه سال جاری به شماره ۵۰۲۴/۴-۲۰/۹۷/ ص صادر شد.
