قرن شوم هالیوود از شرم چاقی: از گرتا گاربو تا کلویی گریس مورتز
صنعت فیلمسازی وسواسی طولانی و ناسالمی نسبت به وزن ستارگان سینما دارد. بیشتر ستارگانی که همچون کلویی مورتز لب به سخن گشودهاند شانس بیشتری برای تغییر قائلند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، آنا اسمیت، نویسنده روزنامه گاردین در گزارشی مبسوط نسبت به گفتههای کلوی گریس مورتز، بازیگر سینما درباره تمسخر چاقیش توسط یک بازیگر مرد واکنش نشان داده است. او این گزارش را این گونه آغاز میکند:
این هفته، کلوی گریس مرتنز بازیگر 20 ساله گفته است توسط بازیگر مردی در زمان فیلمبرداری، آن هم در پانزده سالگی بابت چاقی مورد شماتت قرار گرفته است. بازیگر مرد در آن زمان بازیگر مکملی در دهه دوم زندگیش بوده است و نقش عاشق مرتنز را بازی میکرده است و به مرتنز گفته است در زندگی واقعی هیچگاه با اوقرار نمیگذاشته است؛ چون او خیلی چاق است. این اظهار نظری بود که اشکان مرتنز را جاری میکند. مرتنز آخرین حلقه از زنجیره بازیگرانی است که برای باز کردن تجربیاتشان از جنسیتزدگی در صنعت سینما ابراز آمادگی کردند، زنجیرهای از جنیفر لاورنس تا اما استون. همانند گفتههای اخیر کری فیشر که فاش کرده است از او خواسته شده پیش از حضور در قسمت جدید جنگ ستارگان وزنش را کاهش دهد، مورتز به چیزی مخصوصاً مشکلزا اشاره کرده است: فشار بر زنان روی پرده برای حفظ اندازه بدنی که ممکن است غیرواقعی و مغایر با سلامتی باشد.
متأسفانه، این چیز تازهای نیست. پاملا هاتچینسون، کارشناس سینمای صامت گرتا گاربو را مثال میزند که «لوئیس ب. مایر او را در 1925 برای شرکت MGM استخدام کرد، زمانی که او شخصیتی موفق در اروپا بود، با این هشدار که «در آمریکا ما زنان چاق را دوست نداریم». گاربو چیزی نمیخرود؛ بلکه سه هفته اسفناج میخورد و سپس رژیم میگرفت، دقیقاً، برای باقی دوران حضورش در هالیوود.» حتی ابعاد وسیعتری پیدا کرد. «بازیگری به نام مولی اُدی وزن اضافی خودش را با جراحی کاهش داد. در 1929 مجله Photoplay به صراحت مرگ بازیگر کمدی، کاترین گرانت در استودیو هال روچ به سبب کاهش وزنش سرزنش میکند.»
موضوع تا به امروز ادامه داشته است. اما تامپسون اخیراً گفته است به اخراج از فیلم Brideshead Revisited در سال 2008 تهدید شده است، پس از آنکه از یک بازیگر زن خواسته میشود وزنش را کاهش دهد. تامپسون میگوید «به آنان گفتم اگر با او درباره این مسئله بار دیگر حرف بزند، در هر سطحی، این فیلم را ترک میکنم. شما هرگز مجبور به انجام چنین کاری نیستید. آنچه رخ میدهد و آنچه آنجا ادامه مییابد و بدتر میشود، شیطانی است.»
در حالی که بازیگران مرد شاید مورد تقاضای کاهش وزن برای نقش خاصی شوند – همانند متیو مککانهی در «باشگاه خریداران دالاس» – زنان به شکل معمول مورد تقاضای لاغر شدن برای یک نقش ساده زنانه میشوند. از زنان شنیدهام در زمان فیلمبرداری از طرف مدیران مرد استودیو بیپرده مورد خطاب قرار میگیرند و برانگیخته میشوند که از ابعاد نامناسب بازیگران زن حرف میزنند و این بازیگران در جایگاه نخست خرد و کوچک هستند. جنیفر لاورنس از لحاظ کردن الفاظی چون «اندازه اضافه» یا «چاق» در هالیوود سخن گفته است، در حالی که در توییتر، آماندا سیفرید گفته او با «سنگینوزن» مورد خطاب قرار گرفته است. سوفیا ترنر، بازیگر مردان ایکس: آخرالزمان نیز اخیراً صحبتهایی کرده است. او به مجله Porter گفته «اغلب اوقات وقتی کارم تمام شده، به من گفتهاند باید وزنت را کم کنی؛ حتی وقتی کاراکتر هیچ کاری برای انجام دادن ندارد. خیلی روی مخ است.»
فشار پریشانگر این پرسش را مطرح میکند: چرا؟ اگر این مسئله درباره ایدئالیسم و تحسین است، مخاطبان واقعاً خواهان این مسئله هستند؟ بازیگرانی چون کریستین هندریکس و سوفیا ورگارا که نسبت به متوسط هالیوود شهوانیترند، هیچ کمبودی از جانب تحسینکنندگان ندارند.
لورا بیتس، فعال فمنیست، کسی که کارش را به عنوان بازیگر آغاز کرده است، میگوید این فشار «مطلقاً شایع است، هم درون هالیوود و هم بیرون آن.» فشار بر زنان هالیوود منجر به یک ایدئال تصویری میشود که سپس فشار بیشتر بر زنان و دختران معمولی میآورد. بیتس میگوید «مورتز تنها 15 سال داشته وقتی این اتفاق میافتد. همچنین چنین شرم از بدنی برجسته میشود که میتواند روی دختران از سنین جوانی به شکل باورنکردنی اثر بگذارد. میدانیم دختران درست در پنج سالگی نگران ابعاد بدن خود میشود و یک چهارم دختران هفت ساله به شکل ویرانگر رژیم غذایی برای کاهش وزن میگیرند. آنان همچنین تحت بمباران رسانهها و تصاویر تبلیغاتی غیرواقعی و رنگارنگی هستند که مکرراً این پیام را مخابره میکنند که بدنهایشان به اندازه کافی خوب نیست، آنان توسط نگاهشان مورد قضاوت قرار میگیرند و باید با مفهوم موردپسند رسانهها از زیبایی وفق دهند.»
جان اسمیت، فعال حقوق بشر و نویسنده کتاب «متنفران از زنان» میگوید «ایجاد احساس ناراحتی نسبت به بدن در میان دختران و زنان شیوهای برای حمله به اعتماد به نفس آنان است. زنان را دفاعی و درونگرا میکند و زمانی که شما چنین حسی داشته باشد، احساساتان را نسبت به داشتن جایگاهی در جهان از دست میدهید. در هالیوود رخ میدهد، چون پول و شهرت بسیار روی بورس است؛ ولی از این هم فراتر میرود. در زمانی که ما حقوق قانونی در باب برابری داریم، این روشی برای بازگرداندن نابرابریهای قدیمی است. زنان دائماً بابت موشکافی بیدفاع هستند. همیشه آگاهی در کار نیست؛ اما این موضوع زننده و مؤثر است.»
بیتس همچنین به «استانداردهای مضاعف عظیم» در هالیوود اشاره میکند و میگوید «زنان اغلب بیش از مردان تحت فشار هستند.» زنان که «بارزیکاندامان هالیوود» نیستند به ندرت در تریلرها و فیلمهای علمی – تخیلی جریان اصلی ایفای نقش میکنند و در فیلمهای داستانی معمولاً در نقشهایی ظاهر میشوند که اغلب توسط بازیگران پیرتر ایفا میشود. زمانی که شخصیتهای مونث بزرگتر در فیلمی نقش اصلی دارد، وزنشان هرگز اتفاقی نیست؛ بلکه یک شخصیتپردازی معین، همانند نقش بازی شده گابوری سیدیبه در «Precious» به سال 2009 در کار است. در ضمن، بازیگران مرد در همه ابعاد و اندازههای بدنی ظاهر میشوند – جک بلیک، ست روگان و یونا هیل (که این روزها لاغر کرده است) مکرراً در تنوعی از نقشهای اصلی در فیلمهای داستانی و کمدی ظاهر شدهاند و ستارگانی چون جان تراولتا، راسل کرو و وینس وگان اجازه یافتهاند در طول دوران کاری از لحاظ فیزیکی تغییراتی داشته باشند.
کمدی به نظر بیشتر از زنان بازیگری چون ملیسا مککارتی به واسطه نقشهای بسیارش در فیلمهای ساخته شده توسط شرکت تولید خود او استقبال میکند و دیگرانی چون ریبل ویلسون که معمولاً به نقش بهترین دوست بامزه تنزل یافته است. امی شومر چیزی شبیه به یک بدنه متوسطالشکل دارد – در تماشای «Trainwreck» محصول 2015 به یاد میآورم مبهوت دیدن کسی شدم که به نظر بیشتر شبیه به من و دسوتانم روی پرده بزرگ سینما بود. فکر کردم شاید این یک تغییر فرهنگی را اشاعه میدهد؛ چون از آن به بعد اغلب کمدیرومانتیکهایی با قهرمانان زن چوبکبریتی – شاید از نوع همبارزی وحشی مورتز که با او مقایسه میشود – را نقد کردهام. و به شکل ناراحتکنندهای، جنس «شرم از بدن» آن بازیگر مرد محدود به هالیوود نمیشود.
آرابلا ویر، بازیگر، کمدین و نویسنده فکر میکند مورتز باید نام آن بازیگر را به زبان بیاورد و او را مورد شماتت قرار دهد. او میگوید «مشکل همانی است که توسط این یارو بیان شده است. همه چیز بازیگر مرد است، نه بازیگر زن و BMI بازیگر زن. با مجاز شمردن اظهار نظر کردن درباره اندازه یک انسان برای به درد آوردن او برای آنان قانونی است. اسم، شرم و چرخهای به وسعت ممکن تمام اظهارنظرهایی از این دست و اجازه دادن به تلاش نویسندگان آنان برای قضاوت کردنشان – در مسیر اشتباهی هستند، موضوع هرگز این نیست. تا زنان طبقهبندی شدن توسط اندازه بدنشان را رد نکنند و این شامل اسم بردن فرد هم میشود، همیشه به عنوان شرکتکننده در اسطورهای دیده شدهایم که لاغری برابر با خوبی است.»
امیدی در افق هالیوود وجود دارد. فیلم موفق ساندنس، «$Patti Cake» (اول سپتامبر اکران میشود) تجلیل شادی از یک رپر زن (دنیل مکدونالد) است که شخصیت خود را تحت شرم از بدنش نشان میدهد در حالی که او با انتظاراتی دست و پنجه نرم میکند که یک اجراگر باید چنین به نظر برسد. در حالی که داستان موضع وزن او را مطرح میکند، فیلم بیشتر به شخصیت زن و آرزوهای حرفهایش میپردازد. مورتز خود در یک برداشت مثبت از سفید برفی است، با اینکه پس از رونمایی از پوستر فیلک به نظر شخصیت او شرمگین از بدن است. همچنین در انیمیشن سال گذشته دیزنی، موآنا نوجوان بدنی واقعگرایی داشت – این در ژانری برای پیکرههای زنانه مهملش مشهور پیشین است.
اما انیمیشن یک چیز است و نمایش زنده و بازیگران نفسزن چیزی دیگر. بیتس میگوید «هالیوود قدت تغییر چیزها را با نمایش دادن تنوع به مراتب بیشتر از انواع بدن، شکل و رنگ پوست زنان را دارد، به جای آنکه کلیشههای خفهکننده و استانداردهای ناممکن را تقویت کند. امیدی است تا بخشی از راهحل شد تا اینکه بخشی از مشکل شویم.»
حق با بیتس است. نیاز به بازیگران زن بیشتری است تا صحبت کنند و اینکه هالیوود گوش دهد.