قدیمی‌ترین تکنولوژی ایرانیان در راه جهانی
معاون سازمان میراث فرهنگی به جزئیات ثبت جهانی «آسبادها» به عنوان قدیمی‌ترین تکنولوژی ایرانیان پرداخت.
آسبادها، قدیمی ترین آسیای بادی عمود محور در جهان هستند که در قسمت شرق ایران ساخته شدند. با توجه به اسناد تاریخی موثق، خاستگاه این آسبادها در منطقه سیستان است. آسبادها در گذشته رکن اصلی دوام و پایداری معیشت نیاکان شرق ایران بوده و همچنین نمونه بارزی از معماری سنتی ایران با رویکردی پایدار، استفاده از مصالح بوم آورد و انرژی پاک باد، به شمار می‌آیند.
براین اساس مدتی است که صحبت از ثبت جهانی آسبادهای ایرانی در یونسکو است که در این رابطه محمد حسن طالبیان – معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تسنیم عنوان کرد: زنجیره ای از آسبادهای کشور را در فهرست موقت آماده کردیم و باید به یونسکو برود که احتمالاً اگر در تیرماه در فهرست موقت قبول شود، اطلاعات پرونده آن را نیز کامل خواهیم کرد.
طالبیان گفت: ولی باید همزمان سه کار دیگر نیز درباره آسبادها انجام شود، اول درباره آسبادهای سیستان و بلوچستان، که خیلی نیز مهم هستند، زیرا مادر آسبادهای ایران به حساب می‌آیند، و باید مرمت و آماده شوند.
معاون سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: همچنین در مرحله دوم، آسبادهای نهبندان در خراسان جنوبی را داریم، و یکسری آسباد نیز در نَشتیفان خراسان رضوی داریم که مرمت دو مورد آنها انجام شده، و برنامه‌های نیز برای آنها داریم، زیرا تعداد آنها 30 آسباد است.
طالبیان با اشاره به اینکه آسبادی خراسان رضوی از نظر تعداد فوق العاده هستند و اگر این آسبادها آماده شود یک پروند استثنایی در کشور خواهد بود، برای اینکه این آسبادها مربوط به 700 سال پیش است و فوق العاده از نظر انرژی و مباحث توسعه پایدار مهم هستند.
معاون میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: بنابراین فهرست آسبادها را خواهیم داشت تا در یونسکو تایید شود که متعاقباً پرونده آنها را فرستادیم تا در سال جاری یعنی 2017 در فهرست موقت یونسکو قرار گیرد، بعد از آن براساس اولویت بندی آثار تاریخی کشور تا دو و سه سال آینده می‌توان برای ثبت جهانی امیدوار بود.
گفتنی است، آسبادها، به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی که دارند و با توجه به جنبه‌های عملکردی و زیبا شناسانه آسبادها، بررسی آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. آسبادها در شرق ایران، خراسان جنوبی و رضوی و سیستان، از نظر گونه به چند دسته تقسیم می‌شوند و تنوع و گستردگی مخصوص به خود را دارند.
ایرانیان از دیرباز انواع آسبادها را بر اساس شرایط اقلیمی که در آن می‌زیستند، برای آرد کردن گندم و تهیه نان که یکی از مهم‌ترین غذاهای روزانه‌شان به شمار می‌آمد، احداث کردند. هر چند که این سازه‌های کهن معماری ایرانی در گذشته نقش حیاتی در زندگی مردم داشتند، امروزه با گسترش صنعت و تکنولوژی از رونق افتادند. با این حال ویزگی‌های معماری و فنی-مهندسی بسیار ارزشمندی در آنها نهفته است که می‌توانند به عنوان میراثی از دانش نیاکان در بهره‌برداری مناسب از اقلیم و شرایط محیطی به نسل‌های آینده معرفی شوند.
