فارین پالسی: ترامپ چگونه در حال برآورده کردن آرزوی دیرینه ایران است؟

کنت پولاک در فارین پالیسی نوشت: اشتباهات اخیر ترامپ فرصتی را برای رهبران ایران فراهم کرد تا استراتژی جدیدی را در پیش بگیرند. رویکرد نادرست واشنگتن در قبال تهران در حال ایجاد شکاف بزرگی بین آمریکا و متحدان عربی اش در حوزه خلیج فارس است. ایرانی ها در طول چهار دهه گذشته به دنبال دست یابی به این هدف بوده اند.

به گزارش بازتاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: اوایل این ماه تاسیسات نفتی عربستان توسط پهپادهای جنگی و موشک های کروز ایران مورد هدف قرار گرفتند. بدون شک این حملات در واکنش تشدید تحریم های اقتصادی انجام شدند. احتمال هدف اصلی رهبران ایران از این اقدام افزایش دادن بهای نفت در بازارهای جهانی بود. آنها همچنین قصد دارند با تشدید تنش در خلیج فارس فشارهای بین المللی علیه دولت ترامپ را برای متوقف کردن کمپین فشار حداکثری افزایش دهند. در واقع تهران به دنبال انتقال این پیام به همسایگان عرب خود بوده است که هیچ کس از عواقب فشارهای فزاینده آمریکا مصون نخواهند ماند.

استراتژی اولیه ایران به طور کامل با شکست روبرو شد. البته حمله اخیر به پالایشگاه نفتی عربستان تا حدودی به افزایش قیمت نفت منجر شد. اما ترامپ در واکنش تصمیم گرفت که تحریم های جدیدی را علیه تهران وضع کند. میانجیگری اروپایی ها برای کاهش فشار علیه ایران نیز نتیجه ای به دنبال نداشته است.

با وجود این، حملات اخیر ایران از یک لحاظ دستاورد مهمی برای تهران به دنبال داشتند. دولت ترامپ تصمیم گرفت که واکنش نظامی به این حملات نشان ندهد و صرفا از ابزار تحریم استفاده کند. مقامات آمریکایی در گذشته اشاره کرده بودند که تنها در صورت حمله به نیروها و منافع آمریکا در منطقه به گزینه نظامی روی خواهند آورد. به همین خاطر حملات ایران در ماه های گذشته باعث ایجاد شکاف بزرگی بین آمریکا و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس شده است.

البته در سال های گذشته به تدریج شاهد کاهش سطح اعتماد کشورهای سنی منطقه به واشنگتن بوده ایم. اما وقایع چند ماه گذشته این فرایند را تسریع بخشیدند.

عدم واکنش دولت ترامپ به اقدامات تحریک آمیز ایران موجب نگرانی و عصبانیت کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شد. آن ها به این نتیجه رسیده اند که برای دفاع از منافع ملی خود نمی توانند به واشنگتن اتکا کنند. در نتیجه رهبران عربی معتقدند که خودشان باید راهی برای مشکلات منطقه پیدا کنند.

دولت امارات در ماه های اخیر تصمیم گرفت که نیروهای خود را از جنگ یمن خارج و به طور مستقیم برای کاهش تنش در خلیج فارس با تهران مذاکره کند. اماراتی ها در واقع اولین کشور عربی بودند که اعتماد خود به سیاست های آمریکا را از دست دادند. آن ها اکنون به دنبال راه حلی مسالمت آمیز برای بحران کنونی هستند. اماراتی ها می دانند که درگیری نظامی به نفع هیچ کشوری در منطقه نخواهد بود.

مطابق با گزارش های منتشر شده، رهبران سعودی نیز اعتماد خود به رهبری واشنگتن را از دست داده اند. البته آن ها هنوز تمایلی به دنبال کردن مسیر امارات نشان نداده اند. عقب نشینی از جنگ یمن برای محمد بن سلمان حقارت آمیز خواهد بود. سعودی ها در مقایسه با امارات تنفر بیشتری نسبت به ایران دارند. تسلیم شدن در مقابل تهران می تواند به اعتبار عربستان به عنوان رهبر کشورهای عربی خدشه وارد کند. اما ریاض نیز در شرایط کنونی گزینه دیگری پیش روی خود نمی بیند.

ایجاد شکاف بین آمریکا و کشورهای عربی یکی از اهداف مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی از زمان پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. تهران از این طریق راحت تر می تواند نیروهای آمریکایی را از منطقه خارج کند. بدین ترتیب سپاه پاسداران و گروه های نیابتی ایران میتوانند نفوذ خود در سرتاسر منطقه را گسترش دهند. بنا براین، رویکرد ترامپ فرصتی برای تهران فراهم کرد که به یکی از آرزوهای دیرینه خود دست پیدا کند.

اما این روند عواقب مهمی در درازمدت به دنبال خواهد داشت. در شرایط کنونی عناصر تندرو در داخل ایران در حال هدایت کردن سیاست خارجی کشور هستند. ممکن است آن ها به این نتیجه برسند که نباید رویکرد کنونی خود را صرفا در ازای برداشته شدن تحریم های اقتصادی تغییر دهند. در این صورت انگیزه آن ها برای مذاکره با ترامپ و دست یابی به یک توافق جدید کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب تهران در آینده به دنبال فرصت های جدید برای حمله به منافع کشورهای حوزه خلیج خواهد بود تا فاصله بیشتری بین آن ها و دولت ترامپ ایجاد کند.

چنانچه ایرانی ها به این باور برسند که مسیر ایده آلی برای دست یابی به مهم ترین هدف سیاست خارجی آن ها در دهه های گذشته فراهم شده است، تحقق این آروز را به بزرگترین اولویت خود تبدیل خواهند کرد. بدین ترتیب مذاکره با ترامپ برای برداشته شدن تحریم ها اهمیت کمتری برای آن ها خواهد داشت. در صورتی که ترامپ رویکرد خود را در ادامه تغییر ندهد، پیروزی تاریخی را به رهبران ایران هدیه خواهد داد.