علائم کم خونی در زنان را جدی بگیرید
یکی از بیماری های شایع در بین زنان کم خونی است. این بیماری عموماً با حالت هایی مثل ریزش مو، عصبانیت، کاهش حواس، احساس خستگی، شکستگی ناخن، کم اشتهایی و … همراه است. کم خونی شدید یا درمان نشده می تواند جدی و خطرناک باشد بنابراین شناخت علائم و درمان به موقع آن امری ضروری است.
بازتاب- وقتی هموگلوبین که بخشی از سلول های قرمز خون است و اکسیژن را به تمام سلول ها منتقل می کند، کم شود، فرد دچار کم خونی می شود. بنابراین وقتی به اندازه کافی گلبول قرمز خون نداریم، یعنی دچار کم خونی هستیم. کمخونی در زنان به دلیل خونریزی‌های قاعدگی و بارداری شایع‌تر از مردان است؛ اما علائم کم خونی در مردان تفاوتی با زنان ندارد. در این مطلب به علائم و درمان کم خونی در زنان پرداخته ایم.
کم خونی چیست؟
کم خونی یا آنمی یک بیماری است که در آن میزان گلبول‌های قرمز خون یا میزان هموگلوبین آن‌ها کاهش پیدا می‌کند یا ساختار گلبول‌های قرمز به‌گونه‌ای تغییر می‌کند که نمی‌توانند تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را به‌خوبی انجام دهند.
وظیفه گلبول‌های قرمز رساندن خون اکسیژن‌دار به تمام بافت‌های بدن است. گلبول های قرمز این کار را از طریق هموگلوبین خود انجام می‌دهند. بنابراین وقتی تعداد گلبول‌های قرمز یا میزان هموگلوبین موجود در آن‌ها کم شود، میزان اکسیژن‌رسانی به اندام‌های بدن نیز کاهش پیدا می‌کند و علائم کم خونی بروز پیدا می کنند.
کمبود ماده معدنی آهن نیز یکی دیگر از گونه های کم خونی است که بیشتر در زنان بروز می کند.
علائم کم خونی در زنان
اگر به کرات خسته می شوید، حتی اگر به خوبی خوابیده باشید، و برای انجام دادن فعالیت های روزمره انرژی کافی ندارید، به احتمال زیاد از کم خونی رنج می برید. در برخی از موارد، کم خونی ممکن است باعث تغییر شدید خلق و خو و کم حافظگی شود. علائم و نشانه های کم خونی عبارتند از: خستگی، بی حالی و رخوت، تنگی نفس، رنگ پریدگی پوست، سردرد، وزوز کردن یا زنگ زدن گوش.
اکسیژن خون مبتلایان به کم خونی اندک است. به معنای دیگر، قلب شان باید برای رساندن اکسیژن مورد نیاز اندام ها بیش از پیش تلاش کند. علائم و نشانه های مشکلات قلبی مرتبط با کم خونی عبارتند از: درد قفسه سینه، تنگی نفس و آریتمی قلبی.
زنان و افرادی که از بیماری های مزمن رنج می برند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. زنانی که در دوران قاعدگی خون زیادی از دست می دهند، ممکن است کم خون شوند. بارداری، تغییراتی در حجم خون زنان ایجاد می کند که نتیجه اش می تواند کم خونی باشد. بیماری کلیوی مزمن می توانند بر توانایی تولید گلبول های قرمز خون بدن تاثیر منفی بگذارند. پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد ماده معدنی آهن، فولات یا ویتامین B12 خطر بروز کم خونی را افزایش می دهد. برخی از انواع کم خونی ارثی هستند.
علل کم خونی در زنان
متداول‌ترین نوع کمخونی، کم خونی ناشی از فقر آهن است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به مقدار کافی از ماده معدنی آهن بهره‌مند نباشد. بدن انسان به منظور ساخت هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین وظیفه دارد تا اکسیژن را به بافت‌های بدن برساند. بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی خود به کم خونی ناشی از فقر آهن مبتلا شوند اما خودشان اطلاع نداشته باشند.
بیشتر بخوانید:
از دست دادن خون به هنگام قاعدگی و داشتن زایمان‌ها و بارداری‌های متعدد موجب می‌شود تا بانوان از طریق خون خود مقدار آهن زیادی را از دست بدهند و دچار کمخونی شوند. داشتن رژیم غذایی نامناسب و ابتلا به برخی بیماری‌ها مثل بیماری‌های روده‌ای بر چگونگی جذب آهن در بدن تاثیر گذاشته و کمخونی را به وجود می‌آورد. همچنین زنانی که به آندومتریوز مبتلا هستند نیز ممکن است بدون آنکه خود بدانند، خون زیادی از دست بدهند و در نتیجه به کمخونی مبتلا شوند. در این صورت حتما باید از قرص آهن به عنوان یک مکمل کمکی استفاده کرد.
تشخیص کم خونی در زنان
برای تشخیص کم خونی، باید آزمایش خون انجام دهید. پزشک با بررسی علائم بالینی شما، احتمال ابتلا به کمخونی را در نظر می‌گیرد. سپس برای اطمینان و همچنین برای تشخیص نوع و علت کمخونی، درخواست انجام آزمایش خون و مدفوع می‌کند.
رایج‌ترین روش تشخیص کم خونی انجام آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC است. در آزمایش CBC علاوه بر سلول‌های خونی، میزان هموگلوبین و هماتوکریت نیز اندازه گیری می‌شوند. این آزمایش علاوه بر کمخونی، به پزشک در تشخیص برخی مشکلات زمینه‌ای مانند بیماری‌های کلیوی و برخی سرطان‌ها نیز کمک می‌کند.
درصورتی‌که میزان هموگلوبین، RBC و هماتوکریت پایین‌تر از حد نرمال باشد، احتمالا فرد دچار کمخونی است. همچنین اندازه‌گیری سطح اسید فولیک، B12 و آهن سرم نیز از روش‌های متداول تشخیص کم خونی است.
ممکن است پزشک برای تشخیص علت کم خونی درخواست انجام آزمایش خون مخفی بدهد. در این آزمایش نمونه مدفوع از نظر وجود خون بررسی می‌شود. مثبت بودن این آزمایش نشان‌دهندة خونریزی از بخشی از دستگاه گوارش است. آزمایش خون مخفی ممکن است به دلیل زخم معده، کولیت اولسراتیو یا سرطان کولون مثبت شود.
کم خونی در زنان باردار
بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری به کم خونی مبتلا می‌شوند. در این زمان مقدار گلبول‌های قرمز خون کاهش می‌یابد و توانایی انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن کم می‌شود. کمی کم خونی در دوران بارداری طبیعی است، اما ممکن است به‌خاطر کاهش میزان آهن یا ویتامین‌ها یا عوامل دیگر به کم خونی شدید مبتلا شوید. اگر کم خونی در بارداری شدید باشد و درمان نشود می‌تواند با عوارض جدی مثل زایمان زودرس همراه باشد.
عوارض کم خونی در زنان
کم خونی باعث مشکلات قلبی، مشکلات دوران بارداری مانند تولد نوزاد نارس، افسردگی، ضعف سیستم ایمنی و سندرم پای بی‌قرار می شود.
درمان کم خونی در زنان
با پیروی کردن از رژیم غذایی سرشار از آهن به راحتی می توان از بروز کم خونی جلوگیری کرد. مواد غذایی حاوی آهن عبارتند از: گوشت قرمز، جگر، ماهی، سویا، عدس، لوبیا، سبزیجات برگ سبز، میوه های خشک، تخم مرغ، لبنیات، اسفناج و موز. درمان کم خونی و پیروی کردن از رژیم غذایی سالم می تواند انرژی مورد نیاز بدن تان را تامین کند. اکثر افراد می توانند با پیروی کردن از رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل آهن کم خونی شان را کنترل کنند.
قرص آهن اغلب برای تامین ماده معدنی آهن مورد نیاز بدن تجویز می شود. این دارو بهتر است همراه با آب پرتقال و مواد غذایی سرشار از ویتامین C مصرف شود. باید از مصرف این دارو همراه با قهوه یا چای به شدت پرهیز کرد. هرگز قرص و مکمل آهن را بدون اجازه پزشک مصرف نکنید.
داروهایی که برای درمان کم خونی تجویز می شوند، اختلال را به صورت دائمی درمان می کنند. در برخی از موارد که کم خونی به دلیل ابتلا به بیماری کلیوی مزمن بروز می کند، پزشک به احتمال زیاد هورمون اریتروپویتین (EPO) را به بیمار تزریق می کند. پزشک برای کنترل و از میان بردن اختلال خود ایمنی که به گلبول های قرمز خون حمله کرده و باعث کم خونی شده داروهای کورتیکواستروئید (corticosteroid) و پردنیزولون (prednisolone) تجویز می کند. پزشکان برای کنترل کم خونی داسی شکل، هیدروکسی اوره (hydroxycarbamide) تجویز می کنند تا از درد بیماران بکاهند.
برخی از زنان باردار از کم خونی فقر آهن رنج می برند. زنان باردار روزانه باید 14.8 میلی گرم ماده معدنی آهن از طریق رژیم غذایی شان دریافت کنند. ویتامین هایی که در دوران بارداری مصرف می شوند به احتمال زیاد حاوی این ماده معدنی هستند.
خطرات مصرف بیش از اندازه آهن
مصرف بیش از اندازه آهن مشکلات جدی ایجاد می کند. مصرف بیش از اندازه ماده معدنی آهن ممکن است باعث از میان رفتن کم خون شود اما خطرات بسیار زیادی به همراه دارد. علائم و نشانه های مصرف بیش از اندازه آهن عبارتند از: مشکلات کبدی، قلبی و لوزالمعده پزشکان برای کاهش میزان آهن، خون دادن و مصرف دارو را تجویز می کنند.
