عامل اصلی ترامپ نیست، عامل اصلی ما هستیم
«به جای اینکه ما الان نگران این باشیم که آیا آمریکا می‌تواند روزی برجام را لغو کند که مسئله فرعی است بپردازیم باید اصل موضوع را در نظر بگیریم. اصل این است که ما باید احترام امام زاده را خودمان نگه داریم. وقتی در داخل علیه برجام شمشیر می‌بندند، انتظار داریم که در آمریکا از ان حمایت کنند؟ ما باید در کشور برای این توافق احترام قائل شویم و با اعضای اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت همکاری کنیم. پس عامل اصلی ترامپ نیست. ما عامل اصلی هستیم که باید به گونه‌ای عمل کنیم که اگر برجام را لغو کرد کشور‌های جهان در برابرش قرار گیرند.»
علی خرم استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل درگفت‌وگو با فرارو در خصوص نشست اخیر شورای امنیت درباره ایران، عنوان کرد: «همیشه در صحنه سیاسی این احتمال صفبندی و صف‌کشی وجود دارد. علتش هم این است که کشور‌ها بر اساس منافع و امنیت ملی خودشان عمل می‌کنند. به عنوان مثال این روز‌ها می‌بینیم که آقای اردوغان همسو با منافع ایران است و در همین راستا موضع گیری می‌کند و تا این حد جلو می‌رود که هشدار می‌دهد که در امور داخلی ایران دخالت نشود. اما ممکن است مدتی بعد شاهد این هستیم که علیه ایران موضع گیری می‌کند که البته نمونه این مورد هم در گذشته بسیار زیاد بوده و اگر به چند ماه قبل برگردیم می‌بینیم که بار‌ها علیه ایران اظهار نظر کرده است.»
وی ادامه داد: «بنابراین با توجه به اینکه کشور‌ها بر حسب منافع و امنیت ملی خود موضع‌گیری می‌کنند، تصمیم‌گیری به شرایط و زمان که در آن قرار دارند بستگی دارد. باید در نظر داشته باشیم که کشور‌ها بر اساس ایدئولوژی و اعتقادات عمل نمی‌کنند و به همین خاطر ما باید شرایط زمانی را در نظر بگیریم.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «اما متاسفانه ما بر خلاف دیگر کشور‌ها که سعی می‌کنند در جامعه بین‌الملل یک فضای حمایتی برای خود ایجاد کنند، هیچ وقت در چنین فضایی نیستیم. به عنوان مثال همین الان که ما در شورای امنیت گیر هستیم، در داخل و خارج مداوم مسئولان ما مشغول حمله به کشور‌های مختلف هستند. جالب این است که به کشور‌هایی هم حمله می‌کنیم که در شورای امنیت حضور دارند باید به نفع یا علیه ما رای دهند.»
او افزود: «این ناسنجیدگی باعث می‌شود که ما هم کمک کنیم تا دیگر کشور‌ها هم در صف مقابل ما قرار گیرند. درحالی که ما باید وقتی در شرایط خاص قرار داریم نیاز داریم جامعه بین‌الملل از ما حمایت کنند و حاضران در شورای امنیت به نفعمان رای دهند، بسیار حساب شده و هوشمندانه عمل کنیم و هدف را بر جذب کشور‌ها قرار دهیم.»
او با بیان اینکه منافع و امنیت ملی کشور‌ها موجب می‌شود که صف‌بندی‌ها همیشه محتمل باشد، اظهار کرد: «از همین جهت هم من بسیار نگرانم که ما در میان کشور‌های اروپایی به علت اینکه سنجیده و خوب عمل نکنیم، باعث از دست دادن حمایت آن‌ها شویم. همه آن‌ها در شرایط فعلی در خصوص مسئله توافق هسته‌ای از ایران حمایت می‌کنند، اما متاسفانه بعضا ما به این توجه نداریم. هرچند در ایران گروه‌هایی هستند که به دنبال از بین بردن برجام هستند و به همین دلیل هم علیه کشور‌های عضو شورای امنیت موضع گیری می‌کنند.»
این دیپلمات سابق کشورمان با موضع‌گیری انگلستان در این نشست عنوان کرد: «انگلستان از جمله کشور‌هایی است که در مسئله هسته‌ای به‌طور کامل از ایران حمایت می‌کند، اما وقتی وزیر امور خارجه این کشور به ایران می‌آید و اعلام می‌کند دست خالی برگشته، نباید انتظار داشته باشیم که در همه موارد از ما حمایت کنند. ما باید روابط را مجموعه‌ای از پارامتر‌ها ببینیم نه تک پارامتری. اگر دیدیم انگلیس یا فرانسه در ماجرای برجام مستحکم از ما حمایت کردند و در مقابل آمریکا ایستادند، از آن‌ها حمایت نکنیم یا از عوامل دیگر را در نظر نگیریم، در موارد دیگر آن‌ها را از دست می‌دهیم.»
خرم گفت: «از سوی دیگر اینکه انگلیس در مسئله برجام از ما حمایت می‌کند لزوما به این معنی نیست که در مسائل دیگر مانند حقوق بشر یا موشکی هم طرف ایران را بگیرد. همه این‌ها نسبی بودن شرایط و موضع کشور‌ها را نشان می‌دهد که اینگونه نیست که مثلا قسم حضرت عباس بخورند که همه جا و در همه مسائل از ما حمایت کنند.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا با این موضع گیری کشور‌های مختلف و دفاع آن‌ها از برجام ممکن است از توافق هسته‌ای خارج شود؟ گفت: «ترامپ از زمان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، یکی از شعارهایش که تلاش کرده گروهی از جمله لابی اسرائیل را به خود جلب کند، همین شعار علیه برجام بود. خودش هم نمی‌دانست و نمی‌داند تا کجا قدرت دارد. اما اگر خاطرتان باشد چند دقیقه بعد از اینکه گفت: برجام را تائید نمی‌کنم، خانم موگیرینی خطاب به ترامپ گفت: «آقای رئیس جمهور آمریکا در دنیا بسیار قدرتمند است، اما نه آنقدر که بتواند برجام را تائید نکند.»
او تاکید کرد: «ترامپ در تمام این مدت تلاش خود و تیم خود را معطوف به پیدا کردن راهی برای نقض برجام کرده است. من در یادداشت‌های اخیر خود هم به این نکته اشاره کردم که اگر ما در مواجه با اعتراض‌های اخیر، برخورد فیزیکی با معترضان پیدا کنیم این بهترین بهانه برای ترامپ است که اجماع به نفع ایران را تغییر دهد و آن را علیه ایران کند.»
این دیپلمات سابق گفت: «این‌ها مواردی است که موجب می‌شود احساس کنیم که در دیپلماسی همه چیز خوب دیده نشده است و در نتیجه مشکلاتی پیش آمده که قابل جلوگیری بود، اما اینکار را نکردیم؛ بنابراین ترامپ به دنبال این است که برجام را سوراخ کند و، چون نتوانست، به سراغ قضیه اعتراضات در ایران رفت. واقعیت این است که ترامپ مصمم است که برجام را لغو کند، اما حقوق بین‌الملل این اجازه را به وی نمی‌دهد.»
وی ادامه داد: «اگر ترامپ اقدامی علیه برجام انجام دهد همه جهان در برابرش قرار می‌گیرد، اما ما هم باید کمک کنیم که این اجماع خراب نشود. این هم لازمه‌اش مراعات کردن دیگر کشور‌ها از جمله آلمان، انگلیس، فرانسه و دیگر کشور‌های اروپایی است. ضمن اینکه در سیاست داخلی هم به گونه‌ای رفتار کنیم که زیر ذربین قرار نگیریم.»
او با اشاره به سخنان حسن روحانی درباره اعتراضات اخیر عنوان کرد: «اینکه آقای رئیس جمهور در خصوص اعتراضات گفتند که ما باید حق اعتراض را به رسمیت بشناسیم بسیار مفید بود و توانست در دنیا ترفند‌های ترامپ و امثال او را خنثی کند. یا اینکه برخی از مسئولان گفتند که مطالبات اقتصادی مردم درست است و باید به آن‌ها توجه کرد بسیار تاثیر مثبتی داشت.»
وی افزود: «جدا از اینکه عده‌ای می‌خواستند سیاست‌های ضد دولت را دنبال کنند، اما با این حال همین اندازه هم خوب بود که به اعتراض که در قانون اساسی آمده است احترام گذاشتند و این توانست در بیرون برای ما کمک‌آفرین باشد؛ لذا به عقیده من ما باید همین مسیر را ادامه دهیم و حق مردم را به رسمیت بشناسیم.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره اینکه از این به بعد تحریم‌های آمریکا به چه سمت و سویی می‌رود گفت: «خب آن‌ها دست به هرکاری می‌زنند تا بتوانند ایران را تحریم کنند و بخشی از تحریم‌های آن‌ها هم همان موارد چهل سال گذشته خواهد بود که آقای اوباما لغو کرده است و سعی می‌کنند آن‌ها را برگردانند. از سوی دیگر به اسم هسته‌ای نمی‌توانند تحریم کنند، ولی به اسم حقوق بشر یا نوع برخورد با معترضان، ماجرای موشکی و حمایت از تروریسم ایران را تحریم کنند؛ بنابراین ایران باید بسیار محتاط و سنجیده عمل کند.»
خرم در پایان عنوان کرد: «به جای اینکه ما الان نگران این باشیم که آیا آمریکا می‌تواند روزی برجام را لغو کند که مسئله فرعی است بپردازیم باید اصل موضوع را در نظر بگیریم. اصل این است که ما باید احترام امام زاده را خودمان نگه داریم. وقتی در داخل علیه برجام شمشیر می‌بندند، انتظار داریم که در آمریکا از ان حمایت کنند؟ ما باید در کشور برای این توافق احترام قائل شویم و با اعضای اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت همکاری کنیم. پس عامل اصلی ترامپ نیست. ما عامل اصلی هستیم که باید به گونه‌ای عمل کنیم که اگر برجام را لغو کرد کشور‌های جهان در برابرش قرار گیرند.»
