عارف: اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۸ ائتلاف نمی‌کنند

عارف : پیش بینی من این است که در ۹۸ ائتلافی در کار نخواهد بود ولی در عین حال شورا باید تشکیل شود و در مورد این مساله تصمیم گیری کند
محمدرضا عارف رییس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان و رییس فراکسیون امید مجلس در گفت و گویی با «شفقنا» در مورد استراتژی شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در انتخابات های آینده صحبت کرد.

او با اشاره به اینکه اصلاح طلبان در سال های 90 و 91 استراتژی بازگشت به حاکمیت را داشتند، گفت: « در سال ۹۲ در همین چارچوب ما به نتیجه رسیدیم و گفتمان اصلاحات نقش کلیدی و اساسی را در پیروی دولت تدبیر و امید داشت به تبع این پیروزی به این نتیجه رسیدیم که رمز پیروزی ما وحدت بین گروه های مختلف جریان اصلاح طلب است. شعار اصلی ما وحدت و انسجام کامل در درون جریان اصلاحات به دنبال ضربه‌هایی بود که در گذشته بویژه در انتخابات سال ۸۴ به دلیل تفرقه خورده بودیم. … در واقع با یک وحدت فرماندهی به مدیریت واحد انتخابات رسیدیم و با چالش کمی در انتخابات ۹۴ رو به رو شدیم. … هر چند نقدهایی وجود داشت چون اولین تجربه ما در انسجام بخشی بود. خصوصا یک نگاه در آن زمان این بود که تشکیل شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان باعث تضعیف احزاب شده است اگرچه رویکرد اصلی ما تقویت احزاب بود چون به هر حال حرکت جبهه‌ای در کوتاه مدت و میان مدت جواب می‌دهد و باید به سمت احزاب فراگیر برویم که پاسخگوی رفتار، کردار و عملکرد خود باشند. در نهایت باید در کشور چند حزب فراگیر باشند که برای کسب قدرت تلاش کنند و در عین حال پاسخگو هم باشند. اعتقاد داریم که این حرکت جبهه‌ای باید در مسیر رسیدن به احزاب فراگیر کار کند. یکی دیگر از ایرادهای مطرح شده این بود که تعداد اعضای حقیقی در شورای عالی و شوراهای استان‌ها بیش از اعضای حقوقی است در صورتی که حزب تشکیل می‌شود تا به قدرت برسد و نباید هم وزن اعضای حقیقی باشند و در بحثی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که اعضای حقیقی هر کدام از شوراها از جمله شورای عالی اصلاحات حداکثر نصف اعضای حقوقی باشد. در شورای عالی هم همین شد ما در تجدیدنظر در ترکیب شورای عالی در سال ۹۵ ، ۲۷ نفر عضو حقوقی و ۱۴ عضو حقیقی داشتیم ».
وی افزود: « در سال ۹۴ ائتلافی که کردیم فقط به دلیل کمبود نیرو نبود. به هر حال در این سال با رد صلاحیت‌های گسترده نیروهای اصلاح طلب رو به رو شدیم اما در کل جریان اصلاحات، جاذبه بالا دارد و اعتقاد به جذب دارد. ما اعتقاد داریم که نیروهای برجسته و متعهد را جذب کنیم بنابراین راهبرد آن زمان این بود که نیروهای برجسته و مناسبی که می‌توانند در این اردوگاه قرار بگیرند را شناسایی کنیم اما دولت تدبیر و امید روی کار آمده بود و تفکر و رویکردی داشت که با رویکرد اصلاحات همسو بود. بنابراین در شورای عالی اصلاح طلبان بحث‌های زیادی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم برای اینکه بتوانیم مسیر عقلایت و خرد جمعی را بهتر ادامه دهیم باید با طرفداران دولت یا نیروهای اعتدال ائتلاف کنیم. بنابراین ائتلافی که انجام شد بیشتر ائتلاف اصلاح طلبان و حامیان دولت بود. … در تهران بعد از ارزیابی که انجام دادیم ۶۰ نفر نیروی کیفی که در لیست قرار بگیرند، داشتیم. وقتی وارد پروسه ائتلاف شدیم طبیعتا افرادی را از طرفداران دولت در لیست ائتلافی قرار دادیم. در گام سوم بحثی جدی داشتیم که آیا این ائتلاف جواب داده است یا نه؟ لیست امید شکل گرفت و متاسفانه قبل از شروع مجلس و بعد از آن، در ماه‌های اول یک تعداد از افرادی که با این نگاه در لیست امید قرار داده بودیم در فراکسیون امید حضور پیدا نکردند و متاسفانه حتی بعضا رو در روی فراکسیون امید هم قرار گرفتند یعنی احساس عمومی دوستان شورای عالی سیاست گذاری این بود که طرح ائتلاف را مطرح نکنیم و نمی‌توانیم با این نگاه مکانیزم ائتلافی پاسخگوی مردم باشیم. ما یک برنامه در انتخابات ۹۴ ارائه کردیم که مطالبات مردم بود و الان این تعهد ما نسبت به مردم است و مردم نمی‌گویند چند درصد از این لیست امید با شما هستند یا نه بلکه مردم در سال ۹۸ از ما سوال می‌کنند که برای این برنامه چه کردید و ما باید جواب دهیم. به همین دلیل در انتخابات شوراها در سال گذشته جمع بندی این شد که عملا ائتلاف نکنیم برای اینکه بتوانیم به مردم پاسخگو باشیم. لیست، لیست اصلاحات باشد و شورای عالی، این لیست را تهیه کرد».
رئیس فراکسیون امید در مورد اینکه اصلاح طلبان در انتخابات های بعدی ائتلاف می کنند یا خیر، گفت: « در مرحله ارزیابی عملکرد شورا در گام سوم هستیم. کارگروهی تشکیل شده است که هم از درون ارزیابی می‌کند و هم پرسشنامه‌ای را برای تعدادی از نخبگان فرستادیم که اظهار نظر کنند که ادامه مسیر ما با فرض انسجام و وحدت فرماندهی چه باشد که امیدوارم ظرف ماه‌های آینده به نتیجه برسیم. … فرض ما بر این است که در درون جبهه اصلاحات باید منسجم باشیم. در مورد اینکه وارد ائتلاف شویم یا نه اصولا گروه‌های سیاسی در شرایط خاص زمانی تصمیم گیری می‌کنند و ائتلاف هم لزوما با گروه‌های همسو نیست حتی شما با رقیب خود بر سر مسایل خاص می‌توانید ائتلاف کنید. الان مساله مهم ما انتخابات ۹۸ مجلس شورای اسلامی است. پیش بینی من این است که ما در انتخابات سال ۹۸ هم با پرچم اصلاح طلبانه وارد می شویم یعنی ائتلاف نمی کنیم؛ به اندازه کافی هم نیرو داریم و با تعاملی که با شورای نگهبان داریم و با تغییر نگرشی که در برخی از نهادهای حاکمیتی نسبت به جریان اصلاحات به وجود آمده است انشاالله به این نتیجه برسیم که تایید صلاحیت‌ها روند عادی و قانونی را طی کند و همانند انتخابات شوراها با تورم نیرو مواجه باشیم؛ خوشحال هم می‌شویم که تورم نیرو داشته باشیم. در شورای شهر مشکل ما همین بود که به اندازه کافی با نیروهای واجد شرایط که می‌توانستند در لیست ما قرار بگیرند رو به رو بودیم بنابراین کمبود نیرو نخواهیم داشت و طبیعتا می‌توان این لیست را از سراسر کشور بر اساس راهبردی که در آن زمان اعلام خواهد شد ببندیم. پیش بینی من این است که در ۹۸ ائتلافی در کار نخواهد بود ولی در عین حال شورا باید تشکیل شود و در مورد این مساله تصمیم گیری کند».
عارف در پاسخ به خبرنگار که اصلاح طلبان را به ژنرال ها و سرباز صفرها تقسیم کرد تا در مورد رویکرد جوانگرایی بپرسد، گفت: « ما سرباز صفر نداریم! و چنین تعبیری را نمی‌پسندم اتفاقا جوانان با انگیزه، برجسته و حقیقتا پای کار داریم که شاید اختلافشان نسبت به نسل اولی‌ها، تجربه کمتر است. انگیزه بالا، نشاط و شادابی در آنها وجود دارد و من واقعا فکر می‌کنم بهتر از نسل اولی‌ها می‌توانند در خدمت انقلاب و پاسخ به مطالبات مردم باشند؛ البته تجربه‌ را نمی‌خواهیم رها کنیم. به همین دلیل در دهه اخیر رویکردی که ما داشتیم این بود که این فاصله‌ای که افتاد را جبران کنیم. متاسفانه ما نتوانستیم از نسل دومی‌ها در همان مسیر نسل اولی‌ها استفاده کنیم یا جایگزین نسل اول باشند و احساسمان در دهه ۹۰ این است که یک شکافی افتاده است. نسل دوم آن تجربه و کارایی لازم را برای اینکه بتوانند مثل نسل اول ادامه دهد، پیدا نکرد؛ بخشی به خاطره فضای حاکم بر کشور بود و بخشی هم به ما نسل اولی‌ها باز می‌گردد که حاضر نشدیم عملا نیروهای جوان را جایگزین خودمان کنیم ما سیاست خود را جبران گذشته و جوانگرایی قرار دادیم و بحث جدی توانمندسازی و میدان دادن به جوان‌ها در اتاق فکر احزاب و در بنیادهای امید و باران مطرح شد و راهبردمان در بنیاد امید این بود که ۵۰۰ نفر نیروی توانمند تازه کار را برای سال ۱۴۰۰ تربیت کرده باشیم اما متاسفانه به دلایلی خیلی در این مسیر موفق نبودیم؛ برای اینکه نشان دهیم جوانان به تعبیر شما سرباز صفر یا به تعبیر خودشان پوستر چسبان نیستند، گفتیم که در انتخابات سهمیه‌ای مشخص کنیم. همین مشکل را برای خانم‌ها که ۵۰ درصد نیروهای تخصصی کشور را دارند و حضورشان در دانشگاه‌ها و تحصیلات تکمیلی پررنگ تر از مردان است را داشتیم. پس برای حل آن تبعیض مثبت را گذاشتیم یعنی کف ۳۰ درصد را مشخص کردیم که در همه انتخابات این سهم را برای خانم‌ها و جوانان بگذاریم تا مقطعی که احساس می‌کنیم نیازی به تبعیض مثبت نیست و جوانان و زنان در مراکز سیاست‌گذاری و تصمیم گیری در وضعیت مناسبی قرار بگیرند».
وی در ادامه درباره ارتباط جریان اصلاح طلب و علما گفت: « ضعف ارتباط با علما را قبول ندارم. ما اصلاح طلبان، جریان اصیل انقلاب و پشت سر مرجع عالیقدر یعنی امام خمینی(ره) که انقلاب را رهبری می‌کردند، بودیم. حداقل ما جوانان نسل اول با همه روحانیت قبل و بعد از انقلاب ارتباط نزدیک و خوبی داشتیم و آن رابطه را حفظ کرده بودیم. خود من با همه مراجع ارتباط نزدیکی دارم و به همان اندازه‌ای که با آیت الله موسوی اردبیلی ارتباط داشتم با مرحوم آیت الله مهدوی کنی هم ارتباط داشتم. بالاخره آنها را عزیز می‌دانستیم و مشورت می‌کردیم. بنابراین اینکه ارتباطمان کمرنگ است را نمی‌پذیریم اما اینکه باید ارتباط قوی تری داشته باشیم را قبول دارم. بالاخره رقبا گاهی سوءاستفاده می‌کردند مثلا گاها جوانان ما را به بی دینی هم متهم کردند پس قطعا باید ارتباطمان قوی‌تر باشد. گاهی این سوال مطرح می‌شد که چرا سخنرانی شما در آمفی تئاتر و تالارهای خارج از مسجد برگزار می‌شود! خب یا امام جماعت مسجد محدودیتی داشت یا راه نمی‌دادند و سخنران اصلاح طلب مجبور بود در سالن خارج از مسجد یا آمفی تئاتر سخنرانی کند و انشااالله این مسایل حل شده باشد چون انحصار مساجد و مکان های ارزشی توسط یک جریان سیاسی به صلاح نیست و در درازمدت آسیب‌های جدی به باورهای دینی مردم می‌زند».
به گفته عارف، واقعیت خوبی که امروز با آن روبه رو هستیم این است که این دو جریان هم اصالت و هویت هم را قبول دارند و به هم احترام می گذارند و زمان می‌برد مسایل به طور کل حل شود. چون رقبای ما هنوز در کانون‌های قدرت هستند و باید واقعیت را بپذیرند که جریان اصلاحات حذف شدنی نیست و دغدغه‌اش نسبت به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب کمتر از رقیب نیست. اگر این دو جریان یکدیگر را بپذیرند از این اتهام‌ها و مسایل حواشی عبور می‌کنیم.
رئیس شورای عالی سیاست گذاری در بخشی از این گفت وگو در واکنش به جنایات میانمار از حقوق بشر به سبک غربی ها انتقاد کرد و گفت: « عقلای دنیا باید در رویکردهای فعلی حاکمیت، جایگاه مردم و حقوق بشر تجدیدنظر داشته باشند چراکه حقوق بشر غربی ما را به نتیجه‌ای نمی‌رساند زیرا با معیار دوگانه برخورد می‌کند یعنی انسان غربی و انسان شرقی، انسان مسلمان و انسان غیرمسلمان».
وی همچنین در پاسخ به پرسشی پیرامون رفراندوم در کردستان عراق گفت: « به نظر می‌رسد که اگر موضوع بدین شکل ادامه پیدا کند میتواند تهدید امنیتی جدی برای کشورهای منطقه باشد. کشورهای منطقه مواضع خوبی گرفتند که امیدوار هستیم اقلیم کردستان به این مساله توجه کند و در چارچوب منافع ملی کشور عراق این مساله سامان پیدا کند».
عارف در مورد روابط ایران و عربستان نیز گفت: « قطعا باید مسایل و اختلافات ما با همه کشورهای اسلامی خصوصا کشورهای منطقه حل و فصل شود و توسعه روابط با کشورهای اسلامی و منطقه هم جزو اولویت‌های سیاست خارجی ما باشد. عربستان جایگاهی ویژه در بخشی از دنیای اسلام دارد؛ بنابراین نزدیکی ایران و عربستان به انسجام در دنیای اسلام کمک می‌کند و این چیزی است که استکبار نمی‌خواهد. متاسفانه بعضا شاهد این هستیم مواضعی که برخی از کشورهای منطقه می‌گیرند تحت تاثیر استکبار برای نرسیدن به انسجام منطقه است. انتظار ما این است که کشورهای اسلامی با یک نگاه دراز مدت حتی به منافع ملی خود با کشوری مثل ایران که همیشه راهبرد اصلی آن انسجام و وحدت در دنیای اسلام است، مذاکره و تعامل داشته باشند و اگر اختلاف نظری وجود دارد که در بعضی از موارد هم اختلاف نظر عمیق هم داریم، با تعامل و گفت و گو بتوانیم در چارچوب منافع دنیای اسلام و منطقه به نتیجه برسیم. من خوشحالم که روزنه‌هایی باز شده و باید دو طرف از این فرصت برای حل مشکلات تا آنجایی که امکان دارد استفاده کنند. طبیعتا در مسایل منطقه هم اختلاف نظرهای جدی داریم و در سوریه و یمن اختلاف نظر داریم که می‌توانیم با تعامل آن را حل و فصل کنیم یا لااقل کاهش دهیم».