شکل گیری محور روسی-سعودی علیه ایران؛ تهدید شاهزاده عربستانی زنگنه را مجاب به مذاکره کرد

درحالی‌که فشارها از سوی آمریکا بر روی کشورهای مختلف برای کاهش خرید نفت ایران افزایش میابد و مقامات و دیپلمات‌های کابینه دونالد ترامپ در کشورهای مختلف مشغول رایزنی برای این منظور هستند، شکل‌گیری محور روسی-سعودی در بازار نفت و در راستای پوشش کاستی نفت ایران در بازار، موضوعی جالب‌توجه است که تحلیلگران مختلف اکنون به آن پرداخته‌اند.

به گزارش تابناک، به عقیده بسیاری ایران مهم‌ترین متحد روسیه در خاورمیانه و به‌ویژه در سوریه است، اما زمانی که پای نفت در میان باشد، دشمن اصلی تهران در خاورمیانه یعنی عربستان سعودی دست بالا را نسبت به ایران دارد. این موضوعی است که نشست هفته گذشته اوپک در وین ما را به آن رهنمون می‌کند.

ایرانی در آستانه فشارهای آمریکا و تحریم‌های نفتی این کشور، تلاش زیادی کرد تا تولیدکنندگان نفت را به ابقای سطح تولید فعلی در اوپک راضی کند که معنی آن این است که سهم ایران از افزایش تولید نفت اوپک که قرار است سرکوب قیمت را به همراه داشته باشد، چیزی نخواهد بود. اما روسیه و عربستان سعودی ایده دیگری دارند.

بنا به گفته سه مقام آگاه و نزدیک به روسیه و اوپک، این دو بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در دنیا، در ماه می توافق‌ها برای افزایش مهندسی‌شده تولید نفت در بازار را صورت داده‌اند که البته هرکدام دلایل خاص خود را داشته‌اند.

مثال نشست این هفته اوپک به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه عربستان و روسیه قادر به کنار گذاشتن اوپک هستند و به‌راحتی 1.5 میلیون بشکه نفت بیشتر را روانه بازار کنند. سه منبع آگاه به رویترز دراین‌باره گفته‌اند که این تاکتیک از سوی عربستان سعودی و برای افزایش کمی بیشتر از 1 میلیون بشکه طراحی‌شده بوده تا بتواند ایران را به قبول آن مجاب کند.

عربستان سعودی مشتاق به افزایش تولید در راستای درخواست آمریکا و کشورهای دیگر مانند هند و چین برای سرکوب افزایش قیمت نفت و جبران کاهش حجم نفت در بازار است. این موضوعی است که می‌توان بنا به گفته‌های وزیر انرژی عربستان به آن استناد کرد.

از سوی دیگر روسیه از سوی شرکت‌های انرژی خود تحت‌فشار است تا با افزایش تولید نفت با روند رو به افزایش قیمت سوخت در داخل این کشور مبارزه شود. موضوعی که به‌شدت برای ولادیمیر پوتین اهمیت دارد تا همچنان محبوبیت خود را در روسیه بالا نگاه دارد. این چیزی است که مقامات روسی به آن اشاره‌کرده‌اند.

درنهایت عربستان سعودی در راستای توافقی که بیش از یک ماه قبل با روسیه کرده بود، موضوع افزایش 1 میلیون بشکه تولید نفت را در وین مطرح کرد. درحالی‌که انگیزه‌های روسیه داخلی بود، اما نتیجه کار برای دونالد ترامپ بسیار رضایت‌بخش می‌نمود.

در حال حاضر اوپک یک‌سوم تولید نفت جهانی را بر عهده دارد درحالی‌که عربستان به همراه دو تولیدکننده دیگر غیر اوپک یعنی آمریکا و روسیه بیش از این میزان نفت به بازار تزریق می‌کنند. از سوی تسلط ژئوپلیتیک این سه کشور بر بازار نفت سهم ایشان از بازار را بیش از گذشته افزایش می‌دهد.

یک روز قبل از نشست اوپک بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران با اشاره به این‌که هیچ توافقی در کار نخواهد بود، تولیدکنندگان اوپک و غیر اوپک را در شوک فرو برد. اما منابع اوپک بیان کرده‌اند که گفتگوهای دقیقه آخری میان وزیر انرژی عربستان و شاهزاده عبدالعزیز با زنگنه به متقاعدشدن وی کمک کرده است. شاهزاده عبدالعزیز که مهم‌ترین مهره در موضوع امور داخلی انرژی عربستان است، فرزند ملک سلمان و از دیپلمات‌های کارکشته اوپک، نقش بسیار مهمی در توافق سال 2016 اوپک نیز داشته است.

یک منبع نزدیک به اوپک بیان کرده است که مقامات سعودی موضوع را خیلی ساده بیان کرده‌اند: اوپک باید برای افزایش بهای قیمت نفت که مصرف‌کنندگان را متأثر ساخته دست‌به‌کار شود و اگر زنگنه از امضای توافق سرباز زند ایران درخطر انزوا از سوی سایر اعضای اوپک که تحت هر شرایطی تولید را افزایش خواهند داد، قرار می‌گیرد.

همچنین به زنگنه گفته‌شده که اگر ایران جلوی توافق را بگیرد این مسئله منجر به خروج روسیه از توافق شده که می‌تواند تبعات جدی در حوزه‌های دیگر برای ایران داشته باشد. یکی از منابع روسی گفته است ایران ازآنجایی‌که به روسیه برای کمک علیه تحریم‌های آمریکا نیازمند است، تلاش زیادی می‌کند که مسکو را در کنار خود نگاه دارد. این منبع بیان کرده که نگاه‌داشتن توافق سال 2016 که حجم تولید ایران را معادل روزانه 4 میلیون بشکه تعیین کرده برای زنگنه اهمیت زیادی دارد. بااین‌حال این منبع بیان کرده که 24 تولیدکننده اوپک می‌تواند به‌راحتی به 23 تولیدکننده کاهش یابد. ضمن آنکه کویت، عمان و امارات نیز نقش بسیاری در متقاعد کردن ایران بازی کرده‌اند.

وقتی ترامپ تحریم‌های ایران را به‌جای خود بازگرداند، در همان روز اعلام کرد که آماده جبران هرگونه کاهش تولید در بازار است. یک روز قبل مقامات آمریکا عربستان را در مورد بازگشت تحریم‌ها به روی ایران آگاه کرده و از ریاض برای اقدام درخواست کرده بودند.

در هفته گذشته که آمریکا از خریداران آسیایی درخواست رساندن خرید خود از ایران به صفر را کرده بود، عربستان از قبل آماده هرگونه افزایش تولید در بازار برای جبران کسری نفت ایران را داشته است. موضوعی که با اعلام آن، افزایش بهای نفت فروکش کرد.

یکی از منابع نزدیک به اوپک بیان کرده است که است که میزان تولید نفت عربستان در ماه جولای به رکورد 11 میلیون بشکه در روز می‌رسد یعنی یک‌میلیون بیشتر از ماه می. حتی قبل از نشست اوپک در هفته گذشته، منابع سعودی خبر از افزایش تولید نفت عربستان به بیش از سهمیه تعیین‌شده را داده بودند. آن‌هم در کنار تنها کشور دیگری که بیش از سهمیه خود در ماه می تولید را افزایش داده است: یعنی روسیه.

به شکلی جالب‌توجه اکنون شرایط در عربستان و روسیه به‌گونه‌ای رقم خورده است که شاهد شکل‌گیری یک محور سعودی-روسی در بازار نفت و علیه ایران هستیم. محوری که تاکنون موفق شده است سیاست‌ها و خواست‌های خود را بدون توجه به ساختارهای تعریف‌شده بر بازار نفت حاکم کند و این موضوع می‌تواند سرآغاز تحولاتی اساسی در آینده به‌ویژه برای اوپک باشد.