سیر صعودی مصرف مواد دخانی

سیر صعودی مصرف مواد دخانی در کشور، شاید توانسته است محلی برای درآمدزایی کلان شرکت های دخانی باشد، اما واقعیت این است که هزینه های چند هزار میلیاردی روی دست وزارت بهداشت گذاشته است.

آمارها نشان می دهد که سن مصرف سیگار در کشور به کمتر از ۱۵ سال رسیده است. در همین حال، گرایش بانوان و دختران به مصرف قلیان نیز، نگران کننده است. این در حالی است که قانون جامع کنترل مصرف دخانیات در کشور، سال های سال است که ناقص اجرا می شود.

طبق ماده ۳، قانون جامع مبارزه با دخانیات مصوب سال ۸۵ هر نوع تبلیغ‌، حمایت‌، تشویق مستقیم و غیرمستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع است. ولی متاسفانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که باید مانع از تولید صحنه های حاوی از مصرف دخانیات در سریال و فیلم ها باشد تا کنون برخورد قاطعی انجام نداده است.

در همین ارتباط، محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، گفت: معاون سینمایی وزارت ارشاد، اعلام کرد که از سال ۹۷ مجوز تولید هیچگونه فرآورده سینمایی و تلویزیونی را نخواهیم داد که صحنه استعمال دخانیات داشته باشد، اما همچنان در فیلم های سینمایی و سریال های شبکه خانگی تبلیغ سیگار صورت می گیرد.

وی افزود: صنعتی که بیش از ۹۰ درصد نیاز داخلی کشور را در بحث دخانیات تأمین می‌کند و از فروش تنباکوهای معسل و رشد قارچ گونه قلیان سراها سودهای کلانی به جیب می‌زند، چگونه می‌شود آن را کنترل کرد وقتی قانون نیز در مقابل آن ناکارآمد است.

محمدرضا تاجدار رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی، گفته است که در کشور حدود ۹ هزار تن توتون استحصال می‌شود؛ در حالی که مصرف کشور ۳۰ هزار تن است، بنابراین باید تدابیری اتخاذ کرد که کمبود تولید داخلی جبران شود تا جلوی واردات محصول نهایی به صورت قاچاق به کشور گرفته شود.

وی عنوان داشته که تولید سیگار در کشور ۴۸ میلیارد نخ است که چنانچه میزان مصرف را محاسبه کنیم، با توجه به ممنوعیت واردات سیگار، مابقی نیاز داخلی از محل قاچاق تامین می‌شود؛ این در حالی است که ۱۲ میلیون نفر سیگاری در کشور داریم که ۵۵ تا ۵۶ میلیارد نخ سیگار مصرف می‌کنند، بنابراین چیزی حدود ۸ میلیارد نخ سیگار سالانه از مبادی غیررسمی وارد کشور می‌شود.

به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت بالای ۱۵ سال کشور مصرف روزانه سیگار دارند که این عدد در مردان حدود ۲۰ درصد و در زنان حدود ۲ درصد است. در صورتی که بخواهیم آمار مصرف قلیان را اضافه کنیم، در حدود ۳۰ درصد آقایان و ۲۰ درصد خانم‌های بالای ۱۵ سال در کشور مصرف دخانیات دارند. این در حالی است که مصرف قلیان در هر دو قشر زن و مرد و به ویژه زنان را بسیار بالاتر و نگران کننده است، زیرا مصرف تفننی قلیان در سال‌های آتی مبدل به مصرف سیگار می‌شود و همچنین بیماری زایی ناشی از قلیان بسیار شدیدتر خواهد بود.

بر اساس همین گزارش، ۴ درصد پسران ۱۵ ساله و یک درصد دختران ۱۵ ساله مصرف روزانه سیگار دارند در حالی که آمار مصرف قلیان در هر دو جنس ۱۰ درصد است و در این رده سنی خطر افزایش مصرف دخانیات به شکل قلیان، بیشتر مشهود است.

میانگین سن شروع مصرف روزانه دخانیات در کشور در دهه ۵۰ حدود ۲۰ سال، در دهه‌های ۷۰-۶۰ به حدود ۱۸-۱۷ سال رسید و متأسفانه امروزه میانگین سن شروع مصرف دخانیات در کشور به ۱۴ سال رسیده است.

نتایج مطالعات و تحقیقات نشان داده است که با هر پک قلیان حدود ۵۰۰ سی سی و هر پک سیگار حدود ۵۰ سی سی دود وارد بدن می‌شود. همچنین، مطالعات جهانی نشان داده متوسط عمر افراد سیگاری ۱۰ سال کمتر از افراد غیرسیگاری است و زنان سیگاری ۹ سال و مردان سیگاری ۱۱ سال زودتر از افراد غیرسیگاری همجنس خود فوت می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت هر نخ سیگار ۳ دقیقه از عمر فرد سیگاری می کاهد.

به گزارش مهر ،با گذشت بیش از یک دهه از تصویب قانون جامع کاهش مصرف دخانیات، این موضوع که افزایش قیمت دخانیات باعث افزایش مصرف قاچاق می‌شود در دنیا ثابت شده نیست اما تحقیقات در بسیاری از کشورها ثابت کرده افزایش قیمت می تواند تا ۱۰ درصد باعث کاهش مصرف دخانیات در جامعه شود.

سید کامل تقوی نژاد معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت، با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت صرفا نگاه درآمدی به موضوع مالیات بر دخانیات نداریم، گفت: ما قبول کردیم بخشی از درآمدهای حاصل از مالیات بر دخانیات در اختیار وزارتخانه های آموزش و پرورش و ورزش و جوانان قرار بگیرد. زیرا، سلامت مردم برای ما اولویت است.

این اظهارات در حالی مطرح می شود که متاسفانه موضوع مالیات بر خرده فروشی دخانیات، همچنان محل ابهام است و معلوم نیست چرا یک تصمیم قاطع در این زمینه گرفته نمی شود. در حالی که آثار تحریم ها در حوزه سلامت نمایان است و مشکلاتی در زمینه تامین اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی به وجود آمده است، اما می بینیم که در مقوله دخانیات و احداث کارخانجات تولید سیگار در کشور، هیچ مشکلی وجود ندارد و سرمایه گذاری در این بخش همچنان از سوی خارجی ها صورت می گیرد. شاید بتوان گفت که تحریم ها در واردات تنهای کالای مرگ آور بی تاثیر بوده و در مقابل، تصمیمات داخلی و فشارهای داخلی، مانع از افزایش مالیات بر خرده فروشی دخانیات شده است.