سفر منطقه ای ظریف به عراق و قطر/ آیا مسیر دیگری برای گفتگو با عربستان گشوده خواهد شد؟
وزیر خارجه ایران در سفری به قطر و عراق، ضمن دیدار با مقام‌های این دو کشور، بر اهمیت تنش‌زدایی در منطقه تأکید کرده است. این در حالی است که پیش‌تر خبر میانجی‌گری بغداد میان تهران و ریاض منتشر شده بود؛ هم‌زمان برخی رسانه‌ها از حمله به یک کشتی در بندر ینبع عربستان خبر داده‌اند.
«بازتاب»؛ آرش صفار- محمد جواد ظریف، روز یکشنبه در رأس یک هیئت عالی‌رتبه به قطر سفر کرد و با شیخ «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه و شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر دیدار و گفتگو کرد.
«حمیدرضا دهقانی»، سفیر ایران در دوحه، یک روز پیش از سفر ظریف، در توئیتی اعلام کرد «برای جمهوری اسلامی ایران، روابط با قطر و کل کشورهای ساحلی خلیج فارس بسیار مهم است. سفر روز یکشنبه جناب آقای دکتر ظریف به دوحه در چارچوب گسترش و تعمیق روابط دوجانبه با قطر، به ویژه پس از تحولات اخیر در سطح منطقه و جهان بسیار امید بخش است».
در دیدار با شیخ تمیم، ضمن بررسی روابط دوجانبه، ظریف دیدگاه منطقه‌ای ایران در زمینه توسعه روابط با کشورهای منطقه و آخرین تحولات گفتگوهای وین را تشریح کرد.
هیئت ایرانی پس از ترک دوحه، عازم عراق شد. وزیر امور خارجه ایران در بغداد با «فواد حسین»، وزیر خارجه، «بر
هم صالح»، رئیس‌جمهور و «محمد الحلبوسی»، رئیس مجلس و «مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر دیدار و گفتگو کرد.
اشاره او به میانجی‌گری عراق برای گفتگوهای ایران و عربستان است که نخستین دور آن به شکل مخفیانه در بغداد برگزار شده بود و قرار است این گفتگوها ادامه یابد.
ظریف، روز چهارشنبه در ادامه سفر خود به عراق، بغداد را به مقصد اربیل ترک خواهد کرد.
برخی منابع مدعی شده‌اند که وزیر امور خارجه ایران، بعد از عراق به عمان سفر خواهد کرد؛ اگرچه شنبه گذشته، «سعید خطیب‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه، تنها از سفر ظریف به قطر و عراق خبر داده بود.
نکته جالب در خصوص قطر، سفر «فیصل بن فرحان»، وزیر خارجه عربستان به این کشور، پس از ترک دوحه از سوی ظریف است. بن فرحان در این سفر ضمن گفتگو با مقام‌های قطری، شیخ تمیم را از جانب محمد بن سلمان به ریاض دعوت کرده است.
توالی سفر وزرای خارجه ایران و عربستان به قطر، احتمال نقش این کشور کوچک خلیج فارس در میانجی‌گری میان ایران و عربستان را افزایش می‌دهد؛ پیش‌تر، در پی اجلاس العلا و آشتی در شورای همکاری، قطر از آمادگی برای میانجی‌گری میان ایران و کشورهای عضو این شورا، خبر داده بود.
گشودن یک کانال ارتباطی با عربستان از طریق دوحه، در کنار کانال بغداد، می‌تواند در راستای پیشبرد بهتر مذاکرات باشد.
در حالی که کانال بغداد به گفتگو حول موضوعات امنیتی میان تهران و ریاض اختصاص یافته است (و ظاهرا صرفا محدود به ایران و عربستان نیست)، دوحه می‌تواند بستری برای گفتگوهای سیاسی دو کشور فراهم کند.
هم‌زمان با این تحولات، «روسیا الیوم» از حمله به کشتی «ان سی سی الدمام»، متعلق به شرکت نفت سعودی، در بندر ینبع در دریای سرخ خبر داد.
این در حالی است که وزارت دفاع عربستان اعلام کرده است یک قایق بدون سرنشین که حاوی مقدار زیادی مواد منفجره بوده و قصد حمله به یک کشتی را داشته، منهدم کرده است و شرکت نفت عربستان حمله به کشتی‌ها خود را تکذیب کرده است.
معلوم نیست این حمله از سوی چه کسی انجام شده است؛ با این حال این موضوع می‌تواند به گفتگوها میان ایران و عربستان آسیب بزند.
گفتگوها میان ایران و عربستان، هم‌زمان با افزایش امیدها به احیای برجام در مذاکرات وین، چشم‌انداز کاهش تنش‌ها در منطقه را جدی کرده است؛ موضوعی که خوشایند برخی بازیگران در سطح منطقه نیست.
