سایه سنگین کرونا بر بورس‌های منطقه‌ای و جهانی
۳۲۰ میلیارد دلار فقط در دو روز. این جدیدترین خسارت‌های عربستان از ویروس کروناست. تازه این رقم فقط خسارت‌های شرکت نفتی آرامکو است که چند ماه بعد از ورود پرهیاهوی آن به بازار بورس، قیمت سهام آن به کمتر از زمان عرضه اولیه رسید.
در حالی که نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از احتمال مهار شیوع ویروس جدید کرونا در چین دیده می‌شود، شیوع این ویروس در خاورمیانه تازه در حال اوج گرفتن است. کشور‌های منطقه هر روز تعداد بیشتری از بیماران کرونا را اعلام می‌کنند. مقامات کشور‌های منطقه، رفت و آمد‌ها را محدود، فعالیت‌های آموزشی و تفریحی را تعلیق و تدابیر بهداشتی را بیشتر کرده اند. عربستان سعودی در اقدامی کم سابقه، حتی خانه خدا را تعطیل کرده است.
به گزارش فرارو،با این حال، ویروس کرونا همچنان در حال شیوع است. امری که بورس بسیاری از کشور‌های منطقه را به رنگ قرمز درآورده است. خسارت‌ها از اواخر هفته گذشته تشدید شد؛ زمانی که در پی مخالفت روسیه با پیشنهاد عربستان در خصوص کاهش بیشتر تولید نفت، قیمت‌های نفت به شدت سقوط کرد.
در پی فروپاشی ائتلاف نفتی سعودی – روسی، آرامکو در اقدامی که ممکن است قیمت ها را به شکل بی سابقه ای کاهش دهد، برای افزایش تولید نفت عربستان از ماه آوریل آماده می شود.
جنگ نفتی عربستان و روسیه
شیوع ویروس کرونا در چین و برخی کشور‌های دیگر، که فعالیت‌های عمومی از جمله مسافرت را محدود کرد، به کاهش ملموس تقاضای جهانی نفت منجر شد. از سوی دیگر، توافق کاهش تولید گروه اوپک پلاس نیز رو به انقضاست. در نتیجه، عربستان مایل بود که علاوه بر تمدید این توافق، با موافقت روسیه، بشکه‌های بیشتری را از بازار نفت حذف کند. اما مخالفت روسیه، موجب شد که نه تنها بشکه‌های بیشتری حذف نشود، بلکه توافق قبلی هم تمدید نشود. بر اساس توافق قبلی اوپک پلاس، ۲.۱ میلیون بشکه از صادرات نفت کشور‌های این گروه حذف شده بود. عربستان می‌خواست ۱.۵ میلیون بشکه دیگر نیز از بازار‌ها حذف شود تا در مجموع با کاهش ۳.۶ میلیون بشکه از بازار‌های نفت، قیمت این محصول متعادل شود.
اما بعد از اینکه در اثر مخالفت روسیه، توافقات گروه اوپک پلاس منحل شد، قیمت‌های نفت به شدت سقوط کرد که این امر، فشار بیشتری بر بازار‌های بورس کشور‌های نفتی منطقه شد.
آنچه اوضاع را وخیم‌تر کرد، تصمیم ناگهانی عربستان برای کاهش قیمت نفت خود است که ظاهرا با هدف تحت فشار قرار دادن روسیه صورت گرفته است. دو منبع به خبرگزاری رویترز گفته اند که عربستان قصد دارد بعد از انقضای توافق کاهش تولید اوپک پلاس در آوریل آینده، تولید نفت خود را بیشتر خواهد کرد. عربستان با هدف رقابت با روسیه، به مشتریان آسیایی شش دلار و مشتریان اروپایی ۱۰ دلار تخفیف داده است. به گفته برخی ناظران، عربستان بعد از اختلاف‌نظر با روسیه، می‌خواهد به هرقیمت سهم بیشتری از بازار نفت را به ضرر روسیه تصاحب کند.
این تصمیم باعث سقوط تاریخی قیمت‌ها شد. سقوطی که از سال ۱۹۹۱ بی سابقه است. قیمت‌های نفت آمریکا با کاهش ۲۷ درصدی به ۳۰.۴ دلار هر برای بشکه و خام برنت نیز با کاهش ۲۶ درصدی به ۳۳.۴۹ دلار برای هر بشکه رسید.
شیوع کرونا، سقوط قیمت های نفت و بی ثباتی سیاسی باعث خسارت های سنگین در بورس عربستان شد.
سقوط بورس‌ها در اثر کرونا و کاهش قیمت نفت
بازار‌های سهام جهان که از قبل تحت فشار سنگین شیوع ویروس کرونا بودند، ضربه جدیدی خوردند که با کرونا بی ارتباط نیست. چرا که اساسا عربستان به دلیل کاهش قیمت‌ها در اثر ویروس کرونا خواستار کاهش بیشتر تولید نفت شده بود.
روز دوشنبه بازار‌های سهام در آسیا و آمریکا و اروپا شاهد سقوط بود. در اروپا شاخص فوتسی ۱۰۰ (FTSE ۱۰۰) به مقدار ۸.۵ درصد، بی پی (BP) ۲۰ درصد و شاخص دکس آلمان (DAX) ۷.۴ درصد و شاخص اصلی ایتالیا ۷ درصد سقوط داشتند.
در منطقه خاورمیانه نیز خسارت‌ها سنگین بود. روز یکشنبه بورس‌های کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس، خسارت‌های سنگینی به ارزش ۲۲۴ میلیارد دلار متحمل شدند. شاخص کلی بورس عربستان به مقدار ۸.۳ درصد سقوط کرد که این از نوامبر ۲۰۱۷ به این سو بی سابقه بود. سهام‌های سعودی ۱۷۹ میلیارد دلار زیان کردند.
عربستان از سایر کشور‌های عربی خسارت‌های بیشتری متحمل شد. به نحوی که سهام غول نفتی عربستان، شرکت آرامکو، ظرف دو روز (یک شنبه و دو شنبه) ۳۲۰ میلیارد دلار ضرر کرد. روز دوشنبه، شاخص کل بورس عربستان، که بزرگترین بورس منطقه است، ۹ درصد سقوط کرد. همچنین ارزش سهام آرامکو شاهد سقوط ۱۰ درصدی بود. به طوری که ارزش آن از قیمت عرضه اولیه آن هم کمتر شد. آرامکو مجموعا در دو روز یک شنبه و دوشنبه ۳۲۰ دلار از ارزش خود را از دست داد. هم اکنون قیمت این شرکت حدود ۱.۴ تریلیون دلار ارزیابی می‌شود این در حالی است که در دسامبر گذشته وقتی که سهام این شرکت به اصرار محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در بورس عرضه شد، ارزش آرامکو حدود دو تریلیون دلار ارزیابی می‌شد.
گفتنی است که بخشی از سهام آرامکو در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۹ در بورس عرضه شد و قیمت هر سهم ۳۲ ریال عربستان (۸.۵ دلار) تعیین شد. سهام آرامکو که در بورس عرضه شد ۲۵ میلیارد دلار ارزش داشت که بزرگترین عرضه اولیه در تاریخ بود. روز یکشنبه ارزش هر سهام آرامکو به ۳۰ ریال (۸ دلار) سقوط کرد.
امارات با زیان ۱۲ میلیارد دلاری دومین کشور عربی حوزه خلیج فارس از حیث خسارت‌ها بود. بورس دبی ۷.۸۷ درصد و شاخص بورس ابوظبی ۵.۳۷ درصد سقوط کردند.
شاخص کل بورس کویت با زیان ۳.۵ درصدی، حدود ۹.۵ میلیارد دلار ضرر کرد. بورس قطر نیز با کاهش ۲.۹۲ حدود ۴.۸ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داد. شاخص بورس بحرین با سقوط ۳.۴۱ درصدی، ۹۲۰ میلیون دلار ضرر کرد. عمان، در میان کشور‌های عربی خسارت‌های کمتری داشت. شاخص کل بازار مسقط با کاهش ۲.۷۵ درصدی، حدود ۴۰۰ میلیون دلار از ارزش خود را از دست داد. بورس مصر نیز ضرر کرد. شاخص اصلی بورس مصر (ای جی ایکس ۳۰) با کاهش ۴.۰۴ درصدی، ۱.۱۲ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داد.
ویروس کرونا تقریبا در اکثر این کشور‌ها شایع شده و باعث وحشت مردم و سرمایه‌داران شده است. در مصر، بخش گردشگری، که یکی از بخش‌های مهم اقتصاد مصر است، تحت الشعاع ویروس کرونا است. کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس، علاوه بر کرونا، حالا با سقوط تاریخی قیمت‌های نفت دست و پنجه نرم می‌کنند. قیمت‌های فعلی، به هیچ وجه با بودجه‌های این کشور‌ها سازگاری ندارد. به عنوان نمونه، طبق برخی ارزیابی ها، عربستان برای بودجه امسال خود، به قیمتی بین ۵۵ تا ۶۳ دلار برای هر بشکه نیاز دارد. اما قیمت‌های فعلی، فاصله زیادی با قیمت موردنظر عربستان دارند. افزون بر اینها، بی ثباتی سیاسی در عربستان که بعد از بازداشت تعداد زیادی از شاهزاده‌های متنقذ به اتهام کودتا علیه شاهد و ولیعهد ایجاد شد، مزید بر علت شده و عملکرد بورس در عربستان را تحت الشعاع قرار داده است.
