سانسور کاسپین توسط صداوسیما به چه قیمتی؟

اقدام صداوسیما در عقب‌کشیدن مرز‌های دریایی کاسپین به سواحل ایران به طور مستقیم یعنی نادیده‌گرفتن حق ایران!

مهرداد میرسنجری، استادیار دانشگاه در روزنامه شرق نوشت: «در برنامه‌ای از شبکه ۳ سیمای جمهوری اسلامی با حضور مجری مشهور به نام عبدا… روا، درباره سرطان‌زابودن شیر، نقشه‌ای عجیب و غریب از مرز‌های دریایی ایران در دریای کاسپین با ابعادی بزرگ به نمایش درآمده که با توجه به ابعاد آن که با ذکر نام مورد تأکید قرار گرفته، غیر عمدی‌بودن آن محل تأمل است.

با توجه به این که نمایش همگانی این نقشه در رسانه با پسوند «ملی» موجب برخی نگرانی‌ها شده است، ذکر چند نکته بسیار حائز اهمیت است.

۱. در حالی که ترسیم درست نقشه ایران بر پایه منافع ملی باید با ترسیم کامل کاسپین و نیز خلیج فارس همراه باشد، شوربختانه چند سال است که نیمی از کاسپین و همچنین خلیج فارس بدون سواحل جنوبی آن (کرانه‌های امارات) ترسیم و منتشر شده است که در نقشه موهوم صداوسیما به جای ترسیم نقشه کامل کاسپین بر پایه حق ملی سهم مشاع ایران از همه دریا از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق (به جز ۱۰ مایل ساحلی اختصاصی هر کشور)، مرز‌های دریایی ایران در کاسپین به نوار باریک حاشیه سواحل ایران عقب کشیده شده است! و این اقدام صداوسیما در عقب‌کشیدن مرز‌های دریایی کاسپین به سواحل ایران به طور مستقیم یعنی نادیده‌گرفتن حق ایران!

۲. نمایش نقشه‌های سانسورشده ایران بدون ترسیم کامل کاسپین و خلیج فارس، به ویژه توسط نهاد‌های رسمی همچون صداوسیما، ناقض اصل سوم و اصل نهم قانون اساسی است که بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی ایران تأکید کرده است.

۳. باید مراقب دسیسه‌های دشمنان تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران در کاربرد و ترویج و تبلیغ نقشه‌های بدون دریای ایران به‌ویژه در رسانه‌های فارسی‌زبان انگلیس، یعنی جاانداختن تدریجی چشم‌پوشی از حق حاکمیت مشاع ایران از تمام کاسپین و هویت ایرانی خلیج‌فارس و بنادر و جزایر آن، از جمله بوموسا و تنب بزرگ و تنب کوچک بود.

۴. این اتفاق قبلا هم توسط نهاد کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی تکرار شده است، جایی که شاهد حذف کاسپین از نقشه ایران در تی‌شرت‌های طراحی‌شده توسط این نهاد در مسابقات جهانی وزنه‌برداری در آمریکا بوده‌ایم!

۵. فراموش نکنیم که سهم صفردرصدی ایران از منابع نفت و گاز کاسپین در تقسیم‌بندی ۱۳-۱۱ درصدی برای ایران در کنوانسیون ۲۰۱۸ کاسپین مستتر است.

۶. قرارداد‌های مرزی و حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و یکپارچگی سرزمینی یک مسئله همیشگی و دائمی است که آن را نباید به مسائل فرعی و موقتی آن‌گونه که آقای ظریف گفته است یعنی اهمیت دوستی و رابطه خوب با همسایگان وصل کرد. فراموش نکنیم میراث شوم قرارداد ننگین گلستان و ترکمانچای، از فتحعلی‌شاه قاجار به رضاشاه پهلوی و محمدرضاشاه پهلوی و بعد جمهوری اسلامی، بی‌کم‌وکاست به ارث رسیده است.

پیشنهاد‌های اصلاحی برای رفع اشکال‌های بنیادین کنوانسیون:

۱. واژه‌های «دریا» در متن کنوانسیون، برای پیشگیری از تفسیر‌های متفاوت حقوقی در آینده، به طور روشن با واژه «دریاچه» جایگزین شوند.

۲. در ماده ۱ کنوانسیون باید به طور واضح به نام کشور ایران به عنوان تنها کشور دارای شکل ساحلی نامناسب اشاره شود.

۳. به طور صریح و روشن، ۵۰ درصد حقوق مشترک، مساوی و مشاع ایران و ۵۰ درصد حقوق مشترک، مساوی و مشاع شوروی (و کشور‌های چهارگانه کنونی بازمانده از شوروی پیشین) قید شود و بر غیر‌قابل تغییر بودن سهم یک‌دوم ایران با تشکیل کشور‌های نوظهور احتمالی دیگر در آینده یا اتحاد مجدد احتمالی آینده همین کشور‌ها در متن کنوانسیون فعلی با صراحت و روشنی تأکید شود.

۴. تأکید و پایبندی رسمی دولت ایران بر ترسیم به طور کامل (و نه ناقص) دریاچه کاسپی، جزء نقشه ایران، در کتاب‌های درسی و نقشه‌های رسمی همه کشور‌های ساحلی دریای کاسپی.

۵. ضروری است دولت ایران، جهت رفع اشکالات از جمله محیط‌زیستی در کنوانسیون دریای کاسپی اقدام کند و برای تکمیل نقایص این کنوانسیون، با بهره‌گیری از نظرات صاحب‌نظران مستقل، عبارت «مخالفت جدی با احداث جزیره‌های مصنوعی و خطوط لوله انتقال نفت و گاز از بستر دریاچه کاسپی به دلیل پیامد‌های غیر قابل پیش‌بینی تخریب‌زا و آلوده‌ساز محیط‌زیستی» افزوده شود و «تعیین سازوکار محاسبه و پرداخت خسارت‌های ضد محیط‌زیستی کشور‌های بهره‌بردار از منابع نفت و گاز ساحلی از گذشته تاکنون» مورد تأکید قرار گیرد.»