دیوید وایول: تصمیم ترامپ حرف های اصولگرایان ایرانی را اثبات می کند!
در حالی که بسیاری در انتظار تصمیم نهایی دونالد ترامپ در 15 اکتبر و در رابطه با پایبندی یا عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای یا برجام هستند، گزارش‌های بسیاری حاکی از آن است که طرح و برنامه ترامپ، مبنی بر اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای است. در همین حال، عده‌ای از تحلیلگران به این پرسش می‌پردازند که در صورت خروج احتمالی آمریکا از توافق هسته‌ای، آیا این توافق همچنان پایدار خواهد ماند یا خیر؟
به گزارش تابناک به تازگی ترامپ گفته که از توافق هسته‌ای با ایران ناخرسند است و این کلمات به همراه بسیاری از موضع‌گیری‌های قبلی او تقریباً بسیاری را به این نتیجه رسانده که در 15 اکتبر وی عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام خواهد کرد.
آنچه بعد از این اتفاق رخ می‌دهد، هنوز مشخص نیست و دو سناریوی متفاوت برای آن در نظر آورده شده: نخست این‌که ترامپ با اعلام عدم پایبندی خود، بلافاصله اقدام به بازگرداندن تحریم‌هایی که در حوزه اختیارات اوست خواهد کرد و دوم آن‌که موضوع را در اختیار کنگره قرار خواهد داد تا نمایندگان در مورد آن تصمیم سازی کنند.
آیا توافق هسته‌ای بعد از خروج احتمالی آمریکا زنده خواهد ماند؟
اما در صورت اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای و با فرض قبول هر یک از سناریوهای فوق، آیا توافق هسته‌ای همچنان پای بر جای خواهد ماند؟
«صنم وکیل»، پژوهشگر مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا در مؤسسه «چتم هاوس» پاسخ مثبت به این سؤال می‌دهد. وی بیان می‌کند که توافق هسته‌ای حتی با خروج آمریکا از آن پابرجای می‌ماند، اگر ـ و تنها اگر ـ سایر امضاکنندگان این توافق به ویژه کشورهای اروپایی موضع محکمی برای دفاع از آن بگیرند. همچنین به عقیده وی، کنگره نقش بسیار مهمی در اجرای دوباره تحریم‌ها یا حفظ توافق هسته‌ای دارد.
وکیل می‌گوید: هم اکنون ترامپ دوست دارد مسئولیت اقدامات بعدی را به گردن متحدان و شرکای آمریکا بیندازد و تهران نیز از سوی دیگر به شدت در حال رایزنی و لابی با اروپا برای نجات توافق است و دولت روحانی نیز اشاراتی کرده در این باب که اگر اروپا در توافق بماند ایران نیز به آن وفادار خواهد بود.
با این حال به عقیده وکیل، این شرایط و وضعیت فعلی به شدت موقعیت داخلی روحانی را با مخاطره مواجه کرده است. روحانی که بسیاری از وعده‌های خود در انتخابات را بر ورود سرمایه خارجی و ادامه تعاملات اقتصادی گذاشته بود، حساب ویژه‌ای روی سرمایه‌گذاران خارجی باز کرده بود تا اقتصاد ایران و اشتغال را تقویت کند.
در نتیجه چنانچه توافق هسته‌ای شکست بخورد یا به تدریج کارایی خود را از دست دهد، توان روحانی برای تغییرات مدنظر خود در اقتصاد و سیاست داخلی ایران با محدودیت و کاستی فراوانی روبه رو می‌شود.
اما در حالی که صنم وکیل معتقد به آن است که توافق هسته‌ای بعد از خروج آمریکا نیز شرایط پایداری و بقا را داراست، «دیوید وایوِل» نویسنده و مفسر سیاسی پاسخ منفی به سؤال فوق می‌دهد. به عقیده او نباید دچار اشتباه شد، زیرا توافق هسته‌ای و برجام صرف‌نظر از امضای سایر کشورهای حاضر در مذاکرات، توافقی بین آمریکا و ایران بوده است.
وایول بر این باور است که توافق هسته‌ای، تنها یک توافق برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح اتمی نبوده است، بلکه دولت اوباما تصویری بسیار بزرگ‌تر برای این توافق داشته و آن استفاده از ظرفیت‌های ایران برای ورود تعاملی به صحنه بین‌الملل و نقش‌آفرینی جدی در چالش‌ها و معضلات خاورمیانه بوده؛ کمکی برای آمریکا در راستای شکل‌دهی مجدد به خاورمیانه.
به عقیده او، اکنون عقب‌نشینی آمریکا از همه این مسائل به معنی آن است که آن‌ها سرنوشت را در دست گروهی در ایران قرار خواهند داد که همواره در مورد اطمینان و اعتماد به آمریکا مشکوک بوده‌اند. همچنین به عقیده وی، این شرایط فضایی مساعد برای روسیه فراهم می‌کند که در این شکاف و ازهم‌گسیختگی نفوذ کند.
وایول می‌گوید، خروج آمریکا از برجام ثابت می‌کند که آنچه اصولگرایان ایران در مورد آمریکا می گویند، درست از آب درمی‌آید: آمریکا قابل‌اعتماد نیست. این اعتماد از دست رفته ـ در صورت خروج از توافق ـ به سختی قابل ترمیم است.
