دوباره مذاکره و دوباره بالا و پایین ترسناک نرخ دلار/ آیا روند کاهشی نرخ دلار در روزهای آینده ادامه می‌یابد؟

درحالی که نرخ دلار در بازار آزاد طی هفته های اخیر و متأثر اوضاع سیاسی و بین المللی مثل مذاکرات وین از مرز 31 هزار تومان هم عبور کرد اما از روز یکشنبه هفته جاری، روندی کاهشی را در پیش گرفت و دیروز (23 آذر 1400) با قیمت 27 هزار و 470 تومان معامله شد.

«بازتاب»؛ زهره علامی- همگام با آغاز مذاکرات وین، نرخ دلار در مسیری افزایشی قرار گرفت و شرایط به گونه ای پیش رفت که رئیس کل بانک مرکزی در بازار ارز حاضر شد و رئیس جمهوری هم دستوری مبنی بر شناسایی مداخله‌گران بازار ارز صادر کرد و از دستگاه‌های مسئول خواست که در این زمینه با جدیت عمل کنند.

اما پس از گذشت چند روز از دستور رییس جمهوری برای مقابله با مداخله گران بازار ارز، قیمت دلار کاهشی شد و با خارج شدن از کانال 30 هزار تومان، روز گذشته در محدوده 27 هزار تومان فروخته شد.

دلیل رشد قیمت دلار

در شرایطی که دلار در مسیر نزولی قرار گرفته این سوال مطرح می شود که دلیل رشد قیمت آن در هفته های اخیر چه بوده است؟ به نظر می رسد که بازار ارز تحت تاثیر جوسازی های فضای مجازی نسبت به مذاکرات روندی صعودی را در پیش گرفت و این درحالی بود که انتظار می رفت با افزایش معاملات در بازار متشکل ارزی و همچنین رشد عرضه حواله‌های ارزی در سامانه نیما، قیمت‌ها کاهشی شود.

با توجه به اینکه بازار متشکل ارزی یکی از بازارهای مهم در تعیین نرخ ارز محسوب می شود و معاملات در این بازار در دولت سیزدهم عمق بیشتری یافته است و از سوی دیگر حجم عرضه حواله‌ها در سامانه نیما هم روندی صعودی داشته و این نشان‌دهنده ورود کافی ارز از سوی صادرکنندگان و تامین همه نیازهای ارزی واردکنندگان است، پیش بینی می شد که نرخ ارز روندی کاهشی به خود بگیرد اما دقیقا برعکس شد.

در این میان برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند علاوه بر تاثیر مذاکرات بر نرخ دلار، نقش بازار سلیمانیه و هرات را در تعیین هیجانی قیمت دلار نباید نادیده گرفت، در واقع واسطه گران برای کسب سود بیشتر، قیمت دلار را براساس قیمت فردایی یا همان بازار سلیمانه و هرات، اعلام می‌کنند و همین موضوع موجب افزایش قیمت دلار می شود.

ناگفته نماند که پس از افزایش قیمت دلار، اظهارات مسوولان ارشد مذاکره کننده ایرانی درباره موفقیت آمیز بودن مذاکرات با طرفین خارجی، نرخ دلار وارد فاز نزولی شد، البته نباید نقش اقدامات دولت و بانک مرکزی برای رشد معاملات در بازار متشکل ارزی و همچنین افزایش عرضه حواله‌های ارزی در سامانه نیما را هم در کاهش قیمت دلار نادیده گرفت.

پیش بینی قیمت دلار

حالا در شرایط کنونی و با توجه به اینکه در دو سه روز اخیر، قیمت دلار مسیری نزولی را در پیش گرفته است،کارشناسان و فعالان اقتصادی پیش بینی می کنند این روند در روزهای آینده هم ادامه دار باشد.

در این میان چون تجربه نشان داده که نرخ دلار مسیر با ثباتی را در اقتصاد ایران طی نمی کند باید به این سوال پاسخ داده شود که وضعیت قیمت دلار در آینده چگونه خواهد بود؟ وحید مسعودی، کارشناس بازارهای مالی در این باره می گوید: چه توافقی حاصل شود و چه نشود، دلار در بازه‌زمانی حدود دو ساله روند صعودی دارد البته اگر توافق شود، قیمت دلار اصلاح دارد ولی دوباره صعودی می‌شود.

علی طباطبایی، دیگر کارشناس بازارهای مالی هم ارزش ذاتی دلار را 35 هزار تومان می داند و می گوید: افت قابل توجه قیمت دلار در بازه زمانی کوتاه، بعید است و اگرچه برخی کارشناسان احتمال دلار 25 هزار تومانی را مطرح کردند اما احتمال آن کاهش یافته است. 

اظهارات این کارشناسان مبنی بر افزایش قیمت دلار در آینده در حالی است که براساس گزارش هفته گذشته اکونومیست، نرخ دلار در سال 2022 و 2023 کاهش محسوس دارد و نرخ ارز در سال آینده به 20 هزار تومان و در سال بعد از آن (1402) به 18 هزار و 700 تومان می‌رسد.

راهکارهایی برای ثبات نرخ دلار

با توجه به اهمیت تاثیر نرخ دلار بر قیمت کالاها و خدمات در کشور، دولت باید راهکارهایی را برای ثبات نرخ آن اجرایی کند، در همین راستا کارشناسان اقتصادی روش های مختلفی را برای کنترل نرخ ارز پیشنهاد می دهند که عبارتند از جلوگیری از منبسط کردن بیشتر بودجه، کاهش کسری بودجه، عدم استقراض بانک مرکزی، مدیریت حجم نقدینگی.

اما دیگر راهکارهایی که اجرایی شدن آنها می تواند به کنترل نرخ دلار کمک کند، برقراری ارتباط مجدد ایران با دنیا که منجر به افزایش توانایی فروش نفت و سایر کالاهای صادراتی می شود و همچنین تأمین مالی اقتصاد ایران از بازار سرمایه به جای بانک‌ها.

انتظار می رود که با عملیاتی شدن مجموعه ای از این روش ها و راهکارها از سوی دولت، نرخ دلار از این پس روند با ثباتی را طی کند و با کاهش نوسان ها در بازار ارز، ثباتی نسبی بر سایر بازارها حاکم شود.