در نقد توئیت آقای سخنگو
در حالی که دولت آمریکا عامدانه تلاش می‌کند ایران را کشوری مخالف دیپلماسی نشان دهد، وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخی شتابزده به تحریم‌های کاخ سفید علیه مقامات ارشد ایران، گفته است این تحریم‌ها برای همیشه راه دیپلماسی را بستند.
به گزارش فرارو، همزمان با اوج‌گیری تنش‌های نظامی در خلیج فارس، که آمریکا ایران را مقصر آن می‌داند، دیپلمات‌های آمریکایی یک جمله را به طور پیوسته تکرار می‌کنند: «ایران باید دیپلماسی ما را با دیپلماسی جواب دهد.»
یک روز پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی گلوبال هاوک توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تنگه هرمز، برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مدعی شد ایران حق ندارد با نیروی نظامی به دیپلماسی پاسخ دهد. هوک تصریح کرد: «دیپلماسی‌مان به ایران حق نمی‌دهد که با نیروی نظامی پاسخ دهد. ایران نیاز دارد به دیپلماسی با دیپلماسی پاسخ دهد نه با نیروی نظامی.»
هوک افزود: «ایران مسئول تشدید تنش‌ها در منطقه است. آن‌ها همچنان راهکار‌های دیپلماتیک برای تنش‌زدایی را رد می‌کنند.»
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه، در پاسخ به این اظهارات هوک در صفحه توئیتر خود نوشت: «آقای هوک! آیا سال‌ها جنگ و تروریسم اقتصادی تحمیلی به ملت ایران و نقض عهد‌ها و قطعنامه‌ها را “دیپلماسی” می‌خوانید؟! ملت ایران دیپلماسی را با دیپلماسی، احترام را با احترام و جنگ را با دفاع جانانه پاسخ می‌دهد.»
چند روز بعد مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، با صدور بیانیه‌ای، اظهارات هوک را تکرار کرد و مدعی شد: «زمانی که رژیم ایران تصمیم بگیرد از خشونت صرفنظر کند و دیپلماسی‌مان را با دیپلماسی جواب دهد، می‌داند که چگونه با ما ارتباط برقرار کند. تا آن زمان، کارزار ما برای اعمال فشار اقتصادی و انزوای دیپلماتیک علیه رژیم ادامه خواهد داشت.»
تاکید مقامات آمریکایی بر کلیدواژه «دیپلماسی در مقابل دیپلماسی» بی‌دلیل نیست. بسیاری از محافل سیاسی و رسانه‌ای جهان، آمریکا را به دلیل اعمال فشار‌های شدید بر ایران، به جنگ طلبی و آتش‌افروزی در خلیج فارس متهم کردند. این محافل گفتند پمپئو و جان بولتون، مشاور امنین ملی آمریکا، برای جنگ با ایران زمینه‌سازی می‌کنند و به راه‌حل‌هل‌های دیپلماتیک اهمیتی نمی‌دهند. به همین دلیل، دیپلمات‌های آمریکایی با درک این مسئله، تلاش کردند خود را به دیپلماسی متعهد نشان دهند و ایران را کشوری معرفی کنند که به دیپلماسی بی‌اعتناست. در دو ماه گذشته، خصوصا پس از ماجرای سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک، آمریکا همین خط را با جدیت دنبال کرد.
در مقابل، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، به جای تاکید بر ضرورت و اهمیت دیپلماسی، راههای دیپلماتیک را برای همیشه مسدود و کار را برای دیپلمات‌های آمریکایی راحت‌تر کرد.
دوشنبه شب، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با امضای یک فرمان اجرایی، تحریم‌های نسبتا گسترده، اما سمبلیک علیه ایران اعمال کرد. تحریم‌های جدید آمریکا، دارایی‌های نهاد رهبری ایران و چند فرمانده ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف گرفت. علاوه بر این، کاخ سفید قصد دارد اواخر هفته جاری، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، را نیز تحریم کند.
همانطور که انتظار می‌رفت، وزارت خارجه ایران، این تحریم‌ها را محکوم کرد. اما این بار به جای تاکید بر دیپلماسی، در اقدامی قابل‌تأمل، راه دیپلماسی با دولت آمریکا را برای همیشه بست. سید عباس موسوی در پاسخی شتابزده توئیت کرد: «تحریم بی‌حاصل رهبری ایران و نیز فرمانده دیپلماسی کشور یعنی بسته شدن همیشگی راه دیپلماسی با دولت مستاصل آمریکا. دولت ترامپ در حال نابودی همه سازوکار‌های جا افتاده بین المللی برای حفظ صلح و امنیت جهانی است.»
در اینجا، بحث بر سر محکومیت تحریم‌ها نیست، بلکه مسدود کردن همیشگی راه دیپلماسی است. نکته حیرت‌انگیز این است که چرا وزارت خارجه ایران موضعی اتخاذ می‌کند که ادعای آمریکا مبنی بر پشت کردن ایران به دیپلماسی را تایید می‌کند.
به نظر می‌رسد موضع‌گیری این وزارتخانه در زمینه طرد و نفی دیپلماسی با آمریکا از منظر تاثیرگذاری بر افکار عمومی غرب نادرست است. چرا که همین اظهارنظر و پوشش خبری گسترده آن در رسانه‌های خارجی، این پیام را به افکار عمومی می‌رساند که این ایران است که راهکار‌های دیپلماتیک با آمریکا را نمی‌پذیرد نه بالعکس. این در حالی است که برخی ناظران غربی معتقدند پیشنهادات آمریکا برای مذاکره و گفتگو با ایران جدی نیست و در واقع این آمریکاست که هنجار‌های دیپلماتیک را کنار گذشته است.
بی‌دلیل نیست که اظهارنظر موسوی به سرعت مورد استقبال، فاکس‌نیوز، شبکه محبوب ترامپ، شد. همان شبکه‌ای که این روز‌ها ترامپ را به دلیل عقب‌نشینی از حمله به ایران تحت فشار قرار می‌دهد.
گفته می‌شود که در عالم سیاست، شایسته است سیاستمداران در به کار بردن گزاره‌های قطعی مانند «هرگز، به هیچ وجه، حتما، بدون شک، برای همیشه و…» باید جانب احتیاط را رعایت کنند، چرا که چنین واژگانی امکان انعطاف را محدودتر و سخت‌تر می‌کنند. گذشته از این، حتی اگر بحث انعطاف هم مطرح نباشد، باز هم تاکید بر دیپلماسی، و نه نفی آن، برای وجهه کشور در جامعه جهانی مطلوب است.
این روز‌ها که دولت ترامپ مدام از گزینه نظامی علیه ایران سخن می‌گوید و ایران را به عنوان یک کشور تهدیدکننده امنیت خلیج فارس به تصویر می‌کشد، آیا درست است که وزارت خارجه ایران پرچم دیپلماسی را به زمین بیندازد؟
