درس‌هایی که باید از دارالفنون گرفت
مدیر اسبق دارالفنون می‌گوید:مهمترین درسی که دارالفنون می‌تواند به لحاظ تاریخی به ما بدهد این است که اگرمدارس ما آنطور که باید نقش خود را ایفا کنند،گاه یک مدرسه می‌تواند یک کشور را نجات دهد.
دارالفنون بدون شک مهمترین مدرسه تاریخی کشورمان است. یکی از معلمان با سابقه تاریخ می گفت اگر به جای تاریخ معاصر یا حداقل به عنوان بخشی از این تاریخ که عموم بچه ها علاقه ای به خواندن آن ندارند، تاریخ مدرسه در ایران را تدریس کنیم، می بینیم چه میزان اشتیاق به یادگیری و فهم تاریخ در آنها ایجاد می شود چرا که آنها تاریخ مکانی را می خوانند که خودشان در آن مکان حضور دارند؛ جایی به نام مدرسه. و این مدرسه تاریخی شنیدنی دارد. در این تاریخ بدون شک نام دارالفنون می درخشد. مدرسه ای که به همت و ابتکار و هوشمندی مردی به نام امیرکبیر در زمان ناصرالدین‌شاه برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد و از آن روزگار تا امروز این مدرسه جایی در خیابان ناصرخسرو در مرکز شهر تهران مثل نگین پر داستانی می درخشد.
دارالفنون در روز یکشنبه ششم دی ماه ۱۲۳۰ سیزده روز پیش از قتل امیرکبیر و با حضور ناصرالدین شاه، آقاخان نوری صدراعظم جدید و گروهی از دانشمندان و معلمین ایرانی و اروپایی با ۳۰ نفر شاگرد رسماً گشایش یافت. و همین روایت یک خطی را می شود ساعت ها سر کلاس برای دانش آموزان بازگویی کرد تا از آن درسی بگیرند.
اما مهم این است که در طول این سال ها، مدتهای مدیدی این مدرسه تعطیل بود و این روزها نیز که به روی دانش آموزان درهای بازی دارد اما به نظر می رسد از ظرفیت کامل این تاریخ و مکان استفاده نمی شود.
ابوطالب حافظی که ۳۵ سال است در آموزش و پرورش مشغول به فعالیت است و مدتی نیز مدیر مدرسه دارالفنون بوده است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این موضوع که دارالفنون در تاریخ تعلیم و تربیت کشور ما بسیار موثر بوده است اما به نظر می رسد از این ظرفیت در حوزه آموزش و پرورش استفاده شایسته ای نمی شود و بیشتر به عنوان یک مکان فیزیکی از آن یاد می شود در حالیکه در دنیا چنین مکان هایی تبدیل به موزه های بزرگی می شود و کاربردی به آن نگاه می شود، گفت: دارالفنون پیشینه آموزش نوین در ایران است و بسیاری از اتفاقات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی که در کشور افتاده مرهون تلاش هایی است که آن سال ها در این مدرسه شده است.
وی ادامه داد: اینکه این مدرسه کارکرد بسیاری را دارد که قابل بازگویی است را درست می گویید. خود من در کتاب دارالفنون ۳۲ کارکرد این مدرسه را ذکر کردم که یکی از کارکردهایش تربیت نیروی انسانی بوده است. شما نگاه کنید می بینید ۷ نخست وزیر، ۳۲ وزیر فقط از دل این مدرسه بیرون آمدند. اینها در کنار شمار بسیاری شاعر و نویسنده ای است که در این مدرسه تربیت شدند.
حافظی بیان کرد: مهمترین درسی که دارالفنون می تواند به لحاظ تاریخی به ما بدهد این است که اگر مدارس ما آنطور که باید نقش خود را ایفا کنند، گاه یک مدرسه می تواند یک کشور را نجات دهد. دومین درس این است که امیرکبیر این مدرسه را دور از فضای جامعه ندید و برایش برنامه نریخت. او متوجه شد اگر دانشی که در این مدرسه یاد می دهد، جدای از نیاز جامعه باشد به درد نمی خورد. پس به دنبال این گشت که ببیند ما کجا دچار مشکل هستیم. بعد از بررسی این موضوع بود که ۷ رشته را دایر کرد.
وی گفت: امیرکبیر دید ما در حوزه های بهداشتی و دارو و درمان و اقتصاد که به معادن ما وصل می شد و همچنین نظامی دچار مشکل هستیم و برای همین همین رشته ها را دایر کرد و ابتدا اساتیدی از اتریش آورد اما بعد از ۲ سال تمام فارغ التحصیلان و رشته ها را به جامعه وصل کرد. یعنی فرمانده توپخانه این مدرسه را به جبهه جنگ برد. ما از نظر بهداشتی در فقر مطلق بودیم و در همان مدرسه درها را باز کردند تا برخی عمل ها همانجا جلوی چشم بچه ها رخ بدهد و زودتر بتوان به نتیجه کاربردی که تربیت نیروی انسانی بود، برسند. در این مدرسه اساتید ۷ هزار معدن را شناسایی کردند و پیاده می رفتند و در دفترچه ای نقشه آنها را می کشیدند.
مدیر اسبق دارالفنون بیان کرد: ما در آموزش و پرورش به دنبال این بودیم که این الگو را به صورت یک سیستم بازطراحی کنیم و این بنا صرفا یک ساختمان نباشد و بشود موزه تعلیم و تربیت ایران. حتی تاریخ تعلیم و تربیت از ۱۴ قرن قبل از اسلام که در زمان مادها در ایران وجود داشته نیز در این موزه بیان شود. البته بخشی از این تاریخ نیاز است به کتاب های درسی هم بیاید. ما تمام کتاب های درسی از اولین آن را جمع کردیم و بارگذاری کردیم در سایت تا سال ۹۶ تا بتوان در این موزه تحولات کتاب های درسی را هم دید.
وی اضافه کرد: بخش دیگر معرفی علمای تعلیم و تربیت از ابوعلی سینا تا معلمان این روزگار هستند. هنوز هم می دانم این نگاه به دارالفنون وجود دارد و در آن به روی دانش آموزان باز است و امیدوارم این نگاه عوض نشود و بیشتر تقویت شود و کاستی ها نیز رفع شود. باید فیلم تولید شود، آرشیوها کامل شود و جنب و جوش در این مدرسه راه بیاندازیم تا به نتیجه برسیم. البته این مکان برای مقاوم سازی و بازسازی به ۱۲ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. ما آن زمان ۳ میلیارد بودجه برای بازسازی گرفتیم ولی هنوز جای کار دارد.
به گزارش مهر، دارالفنون متعلق به آموزش و پرورش است. گنجینه ای که حتما بیش از این می توان از آن سود برد و نتیجه تربیتی از آن گرفت، چرا که برخی مکان های تاریخی صرفا یک اسم نیستند، بلکه یک پشتوانه هستند.
