درد ناشی از بیماری قلبی را بشناسیم

 حتی بد نیست بدانید بر اساس مطالعه‌ای که در اروپا و امریکا صورت گرفته، بالاترین میزان مرگ‌ومیر ناشی از حملات قلبی مصادف با تعطیلات سال نو میلادی بوده است. متخصصان میگویند عدم توجه کافی به رژیم غذایی، کاهش تحرک، به تعویق انداختن مراجعه به پزشک، فراموشی در مصرف به‌موقع داروها و مصرف دخانیات ازجمله مواردی است که احتمال بروز حمله قلبی را در طول تعطیلات افزایش می‌دهد.

بنابراین نباید در سفر از رژیم غذایی‌تان غافل شوید و دست به پرخوری بزنید. همچنین به‌جای لم دادن و استراحت کردن توصیه می‌شود کنار ساحل پیاده‌روی کنید، مراکز دیدنی و تاریخی محل اقامت‌تان را ببینید، داروهای‌تان را در معرض دید قرار دهید و بی‌خیال سیگار و قلیان و …شوید.

البته شاید شما هم فکر می‌کنید همه مشکلات قلبی و حتی سکته‌ها با درد قفسه سینه بروز می‌کنید درحالی‌که همیشه هم این‌طور نیست و درد در این ناحیه می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. با این حساب لازم است جهت تشخیص منشأ درد با پزشک متخصص مشورت شود. دراین‌باره با دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگو کرده‌ایم که آن را می‌خوانید.

درد جوان‌های پراسترس

در دوره جوانی دردهایی در قفسه سینه ایجاد می‌شود که مرتبط با فشار روانی افراد است. درواقع اضطراب و تنش در این دوران می‌تواند باعث بروز فشار در عضلات یا بی‌نظمی ضربان قلب شود و دردهایی را ایجاد کند که با درد قلب اشتباه گرفته می‌شود. افرادی که از اضطراب رنج می‌برند، اغلب به‌سرعت تنفس می‌کنند که این خود موجب احساس ناراحتی در قفسه سینه، بی‌حسی و درد در پهلو می‌شود.

باید بدانید تیر کشیدن و سوزش در قفسه سینه اغلب مرتبط با حالت روحی و روانی جوانان است و جای نگرانی نیست، اما می‌تواند با کاهش خواب شبانه، مصرف چای با غلظت بالا، نوشابه‌های گازدار، غذای چرب و کشیدن سیگار و قلیان تشدید شود. درواقع با توجه به شیوع مصرف قلیان میان جوانان کشور که موجب بروز عوارضی مانند تنگی عروق و بروز سکته‌های قلبی در سن میان‌سالی می‌شود، توصیه آن است که از استعمال آن خودداری شود؛ به‌ویژه در تعطیلات و مسافرت‌های نوروزی که متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و یکی از تفریحات‌شان کشیدن قلیان است.

دردی که نشانه بیماری قلبی است

باید بدانید شکل شایع انفارکتوس (سکته قلبی) به‌صورت احساس فشار و سنگینی در قفسه سینه است. درد با انتشار به دست راست و چپ و امتداد انگشتان، در فک تحتانی و درد دندان‌های سمت پایین، در ناحیه معده و درد گردن یا به‌طورکلی هر دردی که از ناف بالاتر و از فک تحتانی پایین‌تر است، بروز می‌کند.

درواقع انفارکتوس یک بیماری هزارچهره است و با حالت‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. از طرفی هر شخصی نوار قلب خاص خود را دارد و علائم کلینیکی همه سکته‌ها با هم یکسان نیست.

اشتباه بیمار و پزشک

هنگام بروز درد انفارکتوس اگر بیمار بالاتر از سن ۵۰ سال داشته باشد، باید به فکر تنگی عروق کرونر بود که در برخی از افراد سنگینی جلوی سینه شاخص است و در برخی‌ها نیز مچ دست راست و چپ دردناک می‌شود.

همچنین نشانه‌ها در برخی از افراد مانند درد گوارشی و … حس می‌شود که این دردها باعث اشتباه بیمار و پزشک می‌شود. البته هیچ‌کدام از این دردها با فعالیت و عصبانیت ایجاد و تشدید نمی‌شود و تنها درد قلبی است که با فعالیت، غذا خوردن یا عصبانیت بیشتر شده و با گذشت زمان از بین نمی‌رود؛

یعنی اگر فردی عصبانی شد و مچ دست راستش درد گرفت، باید به فکر بیماری قلبی بود یا اگر درد ناحیه معده داشت، قبل از اینکه فکر کنیم گاستریت یا زخم معده است، باید پزشک به‌طور کامل احتمال حمله یا سکته قلبی را بررسی کند.

و اما دیابتی‌ها

در افراد دیابتی ممکن است بیمار فقط با ضعف و تعریق شدید به پزشک مراجعه کند. جوان‌ها بیشتر با احساس گرفتگی در گردن و تنگی نفس و افراد بالای ۸۰ سال بدون هیچ سابقه از درد فقط با مشکلات ریه و تنگی نفس ناگهانی مراجعه می‌کنید. با مشاهده چنین علائمی از بیماران نوار قلب گرفته می‌شود. دراین‌بین گاهی نشانه‌ها به علت گرسنگی شدید و ترشح بیش‌ازحد کاتکولامین‌ها است که در هیپوتالاموس مغز باعث تحریک مرکز اشتها شده و با تزریق سرم مشکل تا حد زیادی حل خواهد شد.

حواس‌تان به سکته قلبی باشد

زندگی شهری و ماشینی در کنار بی‌تحرکی و البته تغذیه نامناسب باعث شده تا شاهد کاهش سن سکته قلبی بین ایرانی‌ها باشیم. این روزها مردم به‌جای فعالیت‌های بدنی، کار با تبلت و موبایل و لم دادن جلوی تلویزیون را انتخاب کرده‌اند و آسایش را به آرامش ترجیح داده‌اند و به‌این‌ترتیب حداقل فعالیت بدنی را دارند،  ‌طوری‌که بچه‌های امروزی نسبت به بچه‌هایی که ۴۰ سال پیش زندگی می‌کردند، چاق‌تر شده‌اند و هرروز هم به تعداد این کودکان چاق افزوده می‌شود. با این‌ وجود سکته قلبی در کمین خیلی‌ها است و تنها با اصلاح سبک زندگی می‌تواند احتمال بروز آن را کاهش داد.

نقش استرس در سکته قلبی

استرس یک عامل مهم در بروز سکته قلبی آن هم در سنین پایین است. مثلاً والدین از دوران کودکی و قبل از مدرسه به بچه برای رسیدن به اهدافش مدرسه فشار می‌آورند که باید شاگرد اول بشوی و ۲۰ بگیری و این نوع خواسته‌ها به بچه استرس وارد می‌کند و این نگرانی و دل‌شوره همین‌طور ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که وارد مسابقه کنکور با رقبایش شود. بعد از شکست غول کنکور نوبت پیدا کردن کار مناسب و تشکیل خانواده و از همه مهم‌تر سروکله زدن با مشکلات مالی می‌شود و این استرس‌ها نتیجه‌ای جز افزایش احتمال بروز سکته قلبی به همراه ندارد.

ژنتیک کجای ماجرا قرار دارد؟

بیشتر سکته‌های قلبی که سلامت افراد را به خطر می‌اندازند از نوع ارثی هستند. درواقع کسی که پدرش سکته کرده ۳ برابر بیشتر از بقیه در معرض خطر قرار دارد. اگر هم پدر و مادری چربی، فشارخون یا دیابت داشته باشند، فرزندان‌شان باید بیشتر از خودشان مراقبت کنند، چون سکته قلبی در سنین پایین این نوع افراد را تهدید می‌کند.

احتمال سکته دوم

حالا این پرسش مطرح می‌شود که اگر فردی در سنین پایین سکته قلبی کرد، اما باز هم فست فود بخورد، سیگار بکشید، درگیر استرس شود و خلاصه اینکه اصلاً حواسش به سلامتش نباشد، ممکن است دوباره فقط سکته کند یا نه اتفاق بدتری انتظارش را می‌کشد؟ باید گفت سلول‌های عضلات بدن از بدو تولد تا آخر عمر تغییری نمی‌کنند و اگر فردی در سن پایین سکته کند ۱۵ تا ۲۰ درصد سلول‌های قلبی او می‌میرند و اگر باز هم مراقبت نکرد و دستورات پزشکی را انجام نداد، در چنین شرایطی احتمال مرگ این فرد ۴۰ درصد افزایش خواهد داشت.

تبلیغاتی علیه سلامت

وقتی رستوران‌ها تبلیغ می‌کنید که یک پیتزا بخرید دو پیتزا ببرید یا اینکه مردم پیتزای ۳ طبقه‌ای می‌خرند(!) تا فرزندشان را خوشحال کنند متأسفانه ذائقه بچه از همان اول به این نوع مزه‌ها عادت می‌کند و این یعنی یک گام به سکته قلبی نزدیک می‌شوند. حتی ما معتقدیم بسیاری از افراد سیگاری بالاخره یک روز سیگارشان را ترک می‌کنند، اما روزی این اتفاق می‌افتد که خیلی دیر شده و فرد ۲ بار سکته قلبی کرده است. درواقع اغلب  تا زمین نخوریم، نمی‌فهمیم جلوی پای‌مان چاله بوده است.

سکته پشت فرمان

اگر فردی هنگام مسافرت پشت فرمان احساس قلب درد، تهوع و استفراغ و تنگی نفس و تعریق کرد، اولین اقدام متوقف کردن اتومبیل است. در مرحله بعدی سرنشینان باید ضربان قلب را اندازه و فوراً با اورژانس تماس بگیرند.

اگر درد قلب فرد دچار عارضه، شدید بوده و به قرص‌های زیرزبانی یا آسپرین جویدنی دسترسی داشته باشند، می‌توانند به بیمار بدهند. در صورتی هم که فرد هوشیاری خود را ازدست‌داده به ماساژ ناحیه قلب به مدت ۲ دقیقه و تنفس دهان‌به‌دهان کمک‌کننده است. البته چه‌بهتر که همه این کارها توسط یک پزشک یا فردی آشنا به کمک‌های اولیه انجام شود. دراین‌بین تماس با اورژانس باعث می‌شود تا افرادی که در حال کمک به بیمار هستند از راهنمایی‌های اپراتور هم بهره‌مند شوند و اقدامات لازم درمانی را درباره بیمار به کار ببرند.

توصیه طلایی پزشک

اگر می‌خواهید تعطیلات خوشی را سپری کنید و تا حد زیادی از خطر سکته قلبی در امان بمانید بهتر است زندگی و راه و روش پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را ادامه بدهید، مثل آنها غذا بخورید، فعالیت بدنی داشته باشید و به‌طور مداوم بیش از نیم تا یک ساعت پشت رایانه  ننشینید. شاید عید نوروز شروع خوبی برای این تصمیم بزرگ باشد تا زندگی بهتر و طول عمر بیشتری داشته باشید.

همشهری آنلاین/