درخواست فعالان محیط زیست و میراث فرهنگی از آقای رئیس جمهور
نخستین مطالبهٔ این پویش و کمپین انتخاباتی در حوزهٔ محیط‌زیست است. طبیعتاً در دورهٔ نخست ریاست‌جمهوریِ شما و با وجود پشتیبانی‌های همه‌جانبهٔ دولت‌تان، نیازمند فردی آشنا به امور بودیم تا بتواند سنگین‌ترین بخش از آواربرداریِ یادشده را، که با زندگی مردم گره خورده بود، به انجام برساند.
جمعی از فعالان محیط‌زیستی و میراث فرهنگی، که با عنوان «پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی» فعالیت می‌کنند، در نامه‌ای سرگشاده مطالبات خود را در چهار بند با رئیس‌جمهور طرح کردند.
در این نامه پس از خطاب قرار دادن حسن روحانی، رئیس جمهور، آمده است: نخستین مطالبهٔ این پویش و کمپین انتخاباتی در حوزهٔ محیط‌زیست است. طبیعتاً در دورهٔ نخست ریاست‌جمهوریِ شما و با وجود پشتیبانی‌های همه‌جانبهٔ دولت‌تان، نیازمند فردی آشنا به امور بودیم تا بتواند سنگین‌ترین بخش از آواربرداریِ یادشده را، که با زندگی مردم گره خورده بود، به انجام برساند هر چند در دورهٔ دوم توقعِ حضور متخصصی برجسته و غیرسیاسی را در این مقام داریم.
نویسندگان این نامه افزوده‌اند: منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع کشور هم‌چنان حال خوشی ندارند. جنگل‌ها چه در شمال کشور، چه در بلندی‌های فلات مرکزی و چه در زاگرس و چه در جنوب، از دخالت‌های مهارنشده انسان رنجور شده‌اند. زخم معادن بر پیکرهٔ کوه‌ها و جنگل‌ها بیش از گذشته به چشم می‌آید و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب به ویژه منابع زیرزمینی، پوشش گیاهی جنگل‌ها و مراتع کشور را دچار تشنگی و زوال تدریجی کرده است. از سوی دیگر، ضعف سازمان متولی منابع طبیعی ــ سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ــ چه از لحاظ جایگاه نامناسب و ضعیف آن در بدنه دولت و چه از لحاظ کمبود نیروی متخصص و نیروی حفاظتی، شرایط دشواری را ایجاد کرده است.
فعالان محیط زیست و میراث فرهنگی کشور تأکید کرده‌اند: منابع طبیعی بخشی حاکمیتی است، در حالی که امروزه از لحاظ ساختاری زیرمجموعهٔ وزارتخانهای است که بخشی تولیدی و خدماتی به‌شمار می‌رود، که خود با هزار بیم و دغدغه اداره می‌شود. نظارت و حفاظت لازم و شایسته نیز بر منابع طبیعی کشور وجود ندارد. امید که در ادغام با محیط زیست در سطح وزارت‌خانه بتواند شرایط را از آنچه امروز است بهتر کند. در این زمینه خواستار تدبیر دولت آینده برای سامان‌بخشی به آشفته‌بازارِ بهره‌کشی‌های نابخردانه و غیرعلمی از منابع طبیعی کشور و عزم جدی برای رسیدگی به وضعیت جنگل‌ها و مراتع هستیم، به‌ویژه مهار توسعهٔ معادن که امروزه به طور فاجعه‌باری به جان طبیعت و حتی میراث فرهنگی ما افتاده‌اند.
در همین بخش از نامه دربارهٔ بحران آب آمده است: مدیریت نادرست منابع آب و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی که علاوه بر تبعات ملموس مثل خشکی رودها و تالاب‌ها و مسایل انسانی، فاجعهٔ دیگری را رقم می‌زند که زوال گونه‌های جنگلی و مرتعی بومی و خسارت به تنوع زیستی کشور است که این مورد تا کنون چندان به چشم نیامده است. شوربختانه، با وجود اشاره‌های هر از گاهِ وزیر نیرو، هنوز انبوه ساخت‌وسازها، انتقال‌ها و نگاه سازه‌ای به موضوع بسیار مهم «آب» دنبال می‌شود، آن‌هم هم‌چنان بدون کوچک‌ترین شفافیت در این عرصه. در این زمینه، خواستار همراهیِ کامل هیئت‌دولت و تلاشِ شما برای کنار گذاشتن مافیای پیمان‌کاران در این عرصه هستیم.
نویسندگان این نامه تصریح کرده‌اند: هم‌چنان، ضمنِ همراهی با شما در نگاه‌تان به گسترش گردشگری، منتقد بی‌توجهی‌تان به موضوعِ «گردشگری پایدار» و پشتیبانی از سرمایه‌گذاری در این عرصه به هر شکل هستیم که پی‌آمدهایش را در تخریبِ گستردهٔ زیست‌بوم‌های ارزشمند کشور می‌بینیم.
این فعالان محیط زیست و میراث فرهنگی افزوده‌اند: جدا از دو موضوع اصلیِ یادشده، بالا بردنِ بودجهٔ سازمان حفاظت از محیط‌زیست و به‌ویژه توجه به حافظان اصلی این عرصه، یعنی محیط‌بانان، که قول‌های داده‌شده پس از شهادت شماری از آنان شوربختانه در فضای پرهیاهوی سیاسی گم شد، از دیگر خواست‌های ما به شمار می‌رود که امیدواریم پاسخِ زمان‌دار و دقیق شما را ــ هم‌چون مواردِ مشابه سیاسی ــ در پی داشته باشد.
در نامهٔ سرگشادهٔ فعالان و کنشگرانِ محیط‌زیستی و میراث فرهنگی دربارهٔ میراث فرهنگی نیز آمده است: به هر نسبت که سازمان محیط زیست اوضاعِ کم‌وبیش رو به رشد و باثباتی را داشت وضعیت سازمان میراث فرهنگی بسیار بسیار اسف‌بار بود، هر چند شما در کمال شگفتی و شاید به خاطر نبودن هیچ گزینه‌ای تقدیر ویژه هیئت دولت را از یکی از سه رییسِ آن داشتید.
نویسندگان نامه تصریح کرده‌اند: آقای رئیس‌جمهور، شوربختانه هر سه رئیسی که بر این سازمان گماردید کاملاً با آن ناآشنا بودند و همین، فضا را برای رشد گروه‌های شبه‌کارشناسیِ میراث‌خوار مساعد کرد، هر چند در دورهٔ کوتاه‌مدتِ ریاست نخست، حضور کارشناسی برجسته در سِمَتِ معاونت میراث مایهٔ دلگرمی دوستداران آن بود. سیرِ نابودی میراث فرهنگی ــ که در واقع مهم‌ترینِ نرم‌افزار پایداری کشورمان، یعنی هویت مردمانِ ایرانی، وابسته به آن است ــ هم‌چنان در همان مسیر اسف‌ناکی است که از دوران ریاست‌جمهوری‌های دو دوره پیش از شما آغاز شده بود و شوربختانه نه تنها ندیدیم مدیران پیشین به خاطر آن‌همه کوتاهی به دادگاهی کشانده شوند بلکه در مواردی مدیران کنونی، خود ادامه‌دهندهٔ آن راهِ ناصواب بودند.
در این نامه هشدار داده شده: تقریباً روزانه خبری نیست که در زمینهٔ نابودی میراثی ارجمند یا به خطر افتادنِ میراثی جهانی منتشر نشود. خواستِ ما همراهی کامل‌تان با مجلسِ محترم شورا در هر چه زودتر تبدیل شدنِ این سازمان به وزارتخانهای در شأنِ تمدن کهن ایرانی با حضورِ وزیری مسلط بر کار است، که به‌ویژه آن را از مافیای لانه‌کرده در آن پاک‌سازی کند.
بند سوم نامه به موضوع سمن‌ها اختصاص دارد که در آن چنین آمده است: متأسفانه لایحهٔ «تشکل‌های اجتماعی»، با وجود تصویب در هیئت وزیران، تاکنون تنها به صورت آیین‌نامه ابلاغ شده است. با توجه به انجام اصلاحات لازم بر آن توسط نمایندگان سمن‌ها و وزارت کشور، خواستاریم که این متن به عنوان لایحه توسط شما در همین روزها تقدیمِ مجلس شورای اسلامی شود.
در نامهٔ «پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی» به رئیس‌جمهور، که به امضای سخنگوی آن علیرضا افشاری رسیده، از محیط‌زیست و میراث فرهنگی در منطقه هم سخن رفته و درباره‌اش چنین آمده است: بر خود واجب می‌دانیم که از به نتیجه رساندن برجام تشکر کنیم و امیدواریم در راستای روحِ آن پیمان برای صلح در منطقه بیش از پیش بکوشید، چرا که محیط زیست این منطقه ــ که این جنگ و خشونت آن را به نابودی می‌کشاند ــ کاملاً به هم پیوسته است، و نیز میراث فرهنگیِ عظیمی که در این منطقهٔ کهن به‌دستِ وحشیان نابود می‌شود در پیوند با تاریخ و فرهنگ ماست. امیدواریم که سیاست خارجه شما به‌گونه‌ای جدی پیگیر بهبود میراث فرهنگی و طبیعی در منطقه باشد و در این راستا راه‌گشای حضور متخصصان داخلی در کشورهای همسایه شود.
این نامهٔ سرگشاده در دبیرخانه نهاد ریاست‌جمهوری به ثبت رسیده و کنشگران منتظر پاسخ ریاست‌جمهوری هستند.
